HANELERİN YEŞİL ÜRÜN VE HİZMET TERCİHLERİNDE ETKİN UNSURLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2013, Issue: 48, 57 - 73, 24.12.2013

Haluk Zülfikar

Abstract

Günümüzde bireylerin çevresel sorunlara yönelik algıları ve buna dayalı tutum ve davranışlarının karşılaştırmalı ölçümü, artarak öne çıkmaktadır. Nitekim bireylerin tüketici kimliği ile ürün ve hizmetlere yönelik tavırları, çevre algılarının tüketim ve tüketici davranışlarına yansıması boyutunda incelenmesi gereken bir durumdur. En genel yaklaşımla, doğal çevreyi koruma ve büyütmeyi dikkate alarak üretilen ve sunulan mal ve hizmetlere, yeşil ürün ve hizmetler denilmektedir. Bu açıdan ilgili ürün ve hizmetlere (yeşil ürün ve hizmetler) ait satın alma kararını veren tüketicilerin, bu tür ürün ve hizmetlere olan eğilim ve tercih düzeylerinin bir arada incelenmesi oldukça önemli olmaktadır. Bu çalışmada haneler kapsamında, yeşil ürün ve hizmetlere ait tercihleri ve bunlar üzerinde etkin olan unsurlar analiz edilmektedir. Bu bağlamda, analiz sonucu ulaşılan bilgilerden hareketle, haneler bazında çevre sorunu ve yeşil ürün-hizmet yönetimine ait doğru ve etkin sosyo-ekonomik politikaların oluşturulup uygulanabilmesine katkı sağlayabilmek amaçlanmaktadır. Mevcut çalışma İstanbul ilinde bulunan toplam 150 haneden oluşan bir örnekleme dayanan bir araştırma ile gerçekleştirilmiştir. Söz konusu örneklem çalışması kapsamında hanelerin, yeşil ürün ve hizmetlerden ne ölçüde faydalandıkları, tercih düzeylerine göre ele alınmıştır. Çalışma Kapsamında tüketiciler, tercih düzeylerine gore, “Yeşil Tüketiciler -(Tercih Edenler)”, “Arada Kalan Tüketiciler -(Kararsızlar)” ve “Yeşil Tüketici Olmayanlar -(Tercih Etmeyenler)” olmak üzere 3 farklı grupta tanımlanarak ifade edilmiştir. Bu bağlamda, tüketici tercih gruplarına göre, yeşil ürün ve hizmet tercihlerine etki eden unsurların detaylıca analiz edilmesi için, örnekleme çalışmasından elde sonuçlar “Diskriminant Analizi” 'ne tabi tutulmuştur. Bu analize ait inceleme ve değerlendirmeler sonucunda, yeşil ürün-hizmet tercih düzeylerine göre oluşan gruplar bazında, İstanbul'daki hanelerin /tüketicilerin yeşil ürün-hizmet tercihleri üzerinde sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve demografik unsurların ötesindeki unsurların daha önemli ve anlamlı etkinliğinin olduğu gözlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, hane bazında tüketicilerin bu unsurların aksine, özellikle kendilerini ve yakın çevrelerini ne kadar çevreci gördükleri ve algıladıkları gibi algısal unsurlar ve paradigmaların, etkin olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Yeşil tüketici, diskriminant analizi, çevre istatistikleri,çevre araştırmaları için örnekleme teknikleri

A STUDY ON EXAMINING THE INDICATORS MAY INFLUENCE THE HOUSEHOLDS' PREFERENCES OF THE GREEN PRODUCTS & SERVICES 

Abstract 

Individuals perception of today on environmental problems and comparative measurement of attitudes and behaviors based on this stand out increasingly. In fact, individuals attitudes on products and services with the identity of consumer, is a situation that has to be examined in the dimension that is a reflection of the environment perceptions on consumption and consumer behaviors. With the most common approach, the produced and presented products and services taking into account to protect and to grow the natural environment, are called green products and services. In this respect, consumers gives the decision of purchasing related products and services (green products and services), examination of the trend and the level of choice together on these type of products and services is very crucial. In this study, preference (pereference level) of green product and services belonging to households and elements important on them is analyzed. In this regard, moving with the information obtained through the analysis it is intended to contribute creation and application of accurate and effective socio-economic policies concerning to environment problem basis on households and green product-service management.The current study is carried out with the research conducted on a sample of households which contains the total of 150 households. Within the scope of the sample of households, in which level that they benefit the green product and services, is dealt according to their preference level. Consumers, according to their preference level, are referred as “Green Consumers – (Preferred)”, “In Between Consumers-(not decided)” and “Non Green Consumer-(Not Preferred)” in 3 different groups. According to consumer preference groups, in order to analyze exhaustive the factors that affect the preference of green product and service, the results that obtained through sampling study are subjected to “Discriminant Analysis”. As a result of reviews and evaluations belonging to this analysis, based on groups created according to green product and service preference level, the facts that are beyond of socio-economic, socio-cultural and demographic factors are identified as more important, effective and significant onto green product and service preference of households/consumers in İstanbul. As a result of the analysis conducted, consumers based on households, contrary to these elements, it has been found that elements and paradigms, such that how much they see and perceive as environmentalist particularly themselves and close environments, are effective. 

Key Words: Green Consumer, Discriminant Analysis, Environmental Statistics, Sampling Techniques for Environmental Studies 

Keywords

Yeşil tüketici, diskriminant analizi, çevre istatistikleri, çevre araştırmaları için örnekleme teknikleri

References

• Alpar, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli Yöntemler, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Ammar S., Moore D. & Wright R. (2008). “Analysing Customer Satisfaction Surveys Using a Fuzzy Rule-Based Decision Support System: Enchancing Customer Relationship Management”, Database Marketing & Customer Strategy Management, Vol.15 (2), 91-105. Baker, M. J. (1991). Research for Marketing, Mac Millan, London. Çabuk, S., Nakıboğlu, B. ve Keleş, C. (2008). “Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 85-102.
• Çilingirtürk, A. M. (2011). İstatistiksel Karar Almada Veri Analizi, Seçkin, Ankara.
• Elkington, J. (1994). “Toward the Sustainable Corporation: Win-Win-Win Business Strategies for Sustainable Development.” California Management Review, 36, 90–100.
• Gatersleben, B., Linda, S., Charles, V. (2002). “Measurement and Determinants of Environmentally Significant Consumer Behavior.” Environment and Behavior, 34 (3), 335–62.
• Gürsakal, N. (2013). Çıkarımsal İstatistik -İstatistik 2, 5.Baskı, Dora, Bursa. Lacobucci, D. C. (2009). Marketing Research: Methodological Foundations,10 th Edition, South- Western Cengage Learning, USA. Kohler, H. (1994). Statistics for Business and Economists, 3 rd edition, Harper Collins College Publishers, Chicago.
• Köksal, B. A. (2003). İstatistik Analiz Metodları, 6. Baskı, Çağlayan Kitapevi, İstanbul.
• Sijtsma, K. (2009). “On the Use, the Misuse, and the Very Limited Usefulness of Cronbach’s Alpha.” Psychometrika,74 (1), 107–20. Stock, J. H. & Watson, M. W. (2011). Introduction to Econometrics, Edition 2, Pearson Education Inc, Prentice Hall, USA.
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analizi, Akademi Matbaası, Ankara.
• Thompson, S.K. (1992). Sampling, John Wiley & Sons Inc.,Canada. Tull, D. S. & Hawkins S.I. (1976). Marketing Research Meaning,Measurement and Method, Macmillan Publishing Co., Inc., New York.
• Tutz G. (2012). Regression for Ctegorical Data , Cambridge University Press, New York.
• Wiid, J. & Diggines, C., Marketing Research, Juta and Company Ltd, Cape Town. Uzgören, N. (2012). Bilimsel Araştırmalarda Kullanılan Temel İstatistiksel Yöntemler ve SPSS Uygulamalar, 2. Baskı, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
• Tsaur, S., Chang, T. Y. & Yen C. H. (2002). ‘‘The Evaluation of Airline Service Quality by Fuzzy MCDM’’, Tourism Management, 23, 107-115. Young, W., Hwang, K., McDonald, S. & Oates C. J. (2010). ‘‘Sustainable Consumption: Green Consumer Behaviour When Purchasing Products’’, Sustainable Development, 18, 20-31.
• Zülfikar, H. (1997). Örnekleme Yaklaşımlarının Piyasa Araştırmalarında Kapsamında İrdelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ek 1: Yeşil Ürün-Hizmet Tercih Gruplarına Ait Tahminler Y-ÜH Tercih Grupları (M2) Ortalama Standart Sapma Geçerli Gözlem Sayısı Tartısız Tartılı Yeşil Tüketici Olmayanlar X 2 Aileyi Çevreci Algılama 2,80 1,10 5,00 5,00 X 3 Dünyayı Çevreci Algılama 3,00 2,00 5,00 5,00 X 4 Çevrenin-Doğal Hayatın Bozulmasını Sorun Olarak Algılama 6,20 2,17 5,00 5,00 X 5 Çevrenin-Doğal Hayın Bozulmasını Engelleme Girişimlerinden Memnuniyet 5,80 2,68 5,00 5,00 X 6 Sosyo-Ekonomik Statü 2,80 1,30 5,00 5,00 X 7 Yaş 28,40 5,03 5,00 5,00 X 7 . Eğitim Durum 4,40 0,55 5,00 5,00 X 9 Aile Büyüklüğü 3,20 1,30 5,00 5,00 X 10 Medeni Durum 2,00 0,00 5,00 5,00 X 12 İnternet Kullanım sıklığı? 3,40 2,19 5,00 5,00 X 11 TV İzleme Sıklığı 3,20 0,45 5,00 5,00 Arada Kalan Tüketiciler X 1 Kendini Çevreci Algılama 6,40 0,87 60,00 60,00 X 2 Aileyi Çevreci Algılama 6,30 1,77 60,00 60,00 X 3 Dünyayı Çevreci Algılama 4,28 1,81 60,00 60,00 X 4 Çevrenin-Doğal Hayatın Bozulmasını Sorun Olarak Algılama 8,45 1,52 60,00 60,00 X 5 Çevrenin-Doğal Hayın Bozulmasını Engelleme Girişimlerinden Memnuniyet 6,45 2,47 60,00 60,00 X 6 Sosyo-Ekonomik Statü 2,78 1,03 60,00 60,00 X 7 Yaş 31,35 8,67 60,00 60,00 X 7 . Eğitim Durum 4,43 0,59 60,00 60,00 X 9 Aile Büyüklüğü 3,30 0,87 60,00 60,00 X 10 Medeni Durum 1,58 0,56 60,00 60,00 X 12 İnternet Kullanım sıklığı? 3,42 1,58 60,00 60,00 X 11 TV İzleme Sıklığı 3,07 0,97 60,00 60,00 Yeşil Tüketiciler X 1 Kendini Çevreci Algılama 8,54 0,63 85,00 85,00 X 2 Aileyi Çevreci Algılama 7,47 1,67 85,00 85,00 X 3 Dünyayı Çevreci Algılama 5,71 1,86 85,00 85,00 X 4 Çevrenin-Doğal Hayatın Bozulmasını Sorun Olarak Algılama 9,01 0,97 85,00 85,00 X 5 Çevrenin-Doğal Hayın Bozulmasını Engelleme Girişimlerinden Memnuniyet 7,53 1,98 85,00 85,00 X 6 Sosyo-Ekonomik Statü 2,74 0,90 85,00 85,00 X 7 Yaş 33,74 8,98 85,00 85,00 X 7 . Eğitim Durum 4,40 0,71 85,00 85,00 X 9 Aile Büyüklüğü 3,46 0,77 85,00 85,00 X 10 Medeni Durum 1,48 0,53 85,00 85,00 X 12 İnternet Kullanım sıklığı? 2,84 1,12 85,00 85,00 X 11 TV İzleme Sıklığı 2,98 0,85 85,00 85,00 Toplam Tüketiciler X 1 Kendini Çevreci Algılama 7,49 1,54 150,00 150,00 X 2 Aileyi Çevreci Algılama 6,85 1,93 150,00 150,00 X 3 Dünyayı Çevreci Algılama 5,05 1,99 150,00 150,00 X 4 Çevrenin-Doğal Hayatın Bozulmasını Sorun Olarak Algılama 8,69 1,37 150,00 150,00 X 5 Çevrenin-Doğal Hayın Bozulmasını Engelleme Girişimlerinden Memnuniyet 7,04 2,27 150,00 150,00 X 6 Sosyo-Ekonomik Statü 2,76 0,96 150,00 150,00 X 7 Yaş 32,61 8,82 150,00 150,00 X 7 . Eğitim Durum 4,41 0,66 150,00 150,00 X 9 Aile Büyüklüğü 3,39 0,83 150,00 150,00 X 10 Medeni Durum 1,54 0,54 150,00 150,00 X 12 İnternet Kullanım sıklığı? 3,09 1,38 150,00 150,00 X 11 TV İzleme Sıklığı 3,02 0,89 150,00 150,00