İŞE BAĞLI ŞİDDET VE STRES: TAKSİ SÜRÜCÜLERİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA

Year 2011, Issue: 61, 1 - 20, 25.11.2012

Salih Dursun Serpil Aytaç Füsun Akıncı

Abstract

Çalışma hayatında karşılaşılan en önemli sorunlardan biri de saldırgan davranışlardır. Çalışanların işlerini yürüttükleri esnada maruz kaldıkları saldırgan davranışlar, çalışanların sağlık ve güvenliğini olumsuz etkilemektedir. Her meslek grubundan çalışanların bu tür saldırganlık ya da şiddet davranışlarına maruz kalma olasılıkları olmakla beraber, yapılan araştırmalar, bazı meslek gruplarının ve kişinin yaptığı işin şiddet mağduru olmasında etkili olduğunu göstermektedir. Bu meslek gruplarının başında ise, taksi sürücüleri gelmektedir.

Bu çalışmanın amacı, taksi sürücülerinin yaptıkları işin doğasından ve çalışma ortamından kaynaklanan nedenlerden dolayı maruz kaldıkları saldırgan davranışlar ve gasp/yağma olaylarının yaygınlığı ve bu durumun taksi sürücülerinin iş tatmini, stres, depresyon ve anksiyete düzeyleri üzerine etkilerinin ortaya konulmasıdır.

Araştırmada hazırlanan anket formu İstanbul da, rassal olarak seçilen taksi sürücülerine uygulanmıştır. 96 katılımcıdan elde edilen verilere göre, katılımcıların ortalama yaşı 41.1±9.52 ve ortalama çalışma yılı 12.2±8.49 olarak tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucu elde edilen bulgulara göre, son bir yıl içinde, taksi sürücülerinin % 83'ü sözel şiddete, % 40'ı fiziksel şiddete, % 16'sı taciz/istismar ve % 42'si yağma/gasp olaylarına maruz kalmışlardır. Ayrıca, saldırı olaylarına maruz kalmanın, taksi sürücülerinin iş tatmini düzeylerini azalttığı, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerini ise arttırdığı tespit edilmiştir.

Keywords

Taksi Sürücüleri, İşe Bağlı Şiddet, Stres, Depresyon, Anksiyete, İş Tatmini

References

• Aytaç, S., Bilgel, N. ve Yıldız, S. (2011) “İşyerinde Şiddet”, İşyerinde Şiddet, (Ed: S. Aytaç, N. Bayram), Beta Yayınevi, İstanbul.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikoloji’de Yöntem ve Pratik Çalışmalar. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Chappell D. ve Di Martino, V. (1999). Violence at Work. (http://www.acosomoral.org/pdf/ violwk.pdf) [Erişim Tarihi: 17.07.2010].
• Couto M. T., Lawoko S. ve Svanström L. (2009). Violence Against Drivers and Conductors in the Road Passenger Transport Sector in Maputo in Mozambique. African Safety Promotion Journal, 7(2), pp.17-36.
• Di Martino V. (2002). Workplace Violence in the Health Sector: Country Case Studies. (http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/ activities/workplace/WVsynthesisreport.pdf) [Erişim Tarihi: 29.11.2010].
• Essenberg, B. (2003). Violence and Stres at Work in the Transport Sector. İnternational Labour Office, Genoa. (www.ilo.org/public/english/dialogue/sector/.../transport/wp205.pdf) [Erişim Tarihi: 02.07.2011].
• Fourth European Working Conditions Survey (2008). Violence, Bullying and Harassment in the Workplace. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, (www.eurofond.europa.eu). [Erişim Tarihi: 03.04.2011].
• Hava-İş, (2010). Dünyayı Taşıyan Kadınlar. Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) Yayını, Türkiye Sivil Havacılık Sendikası (http://www.havais.org.tr/_dosyalar/icerik/dunyayi_tasiyan_kadinlar.pdf) [Erişim Tarihi: 03.09.2010].
• Kraus, J. F. (1987). Homicide While at Work: Persons, Industries, and Occupations at High Risk. AJPH, 77(10), pp. 1285-1289.
• Mayhew, C. (2000). Violent Assaults on Taxi Drivers: Incidence Patterns and Risk Factors. Australian Institute of Criminology, Tirends & İssues, No: 178.
• National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1996). Violence in the Workplace Risk Factors and Prevention Strategies. (www.cdc.gov/niosh/violcont.html) [Erişim Tarihi. 29.04.2010].
• OSHA (2000). Risk Factors and Protective Measures for Taxi and Livery Drivers. U. S. Department of Labor Occupational Safety and Health Adminstration. (http://www.osha.gov/OSHAFacts/taxi-livery-drivers.pdf) [Erişim Tarihi: 05.05.2011].
• Radbone, I. (1997). Taxi safety initiatives study, Transport Systems Centre in association with Symonds Travis Morgan consultants, University of South Australia. (http://www.taxi-library.org/ian01.htm) [Erişim Tarihi: 04.05.2011].
• Richards, J. (2003). Management of Workplace Violence Victims. (http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/interpersonal/e n/WVmanagementvictimspaper.pdf) [Erişim Tarihi:05.12.2010].
• Schwer, R. K., Mejza, M. C. ve Grun-Rehomme, M. (2010). Workplace violence and stress: the case of taxi drivers. Transportation Journal, 49(2), (http://www.freepatentsonline.com/article/Transportation- Journal/227945363.html) [Erişim Tarihi: 01.04.2011].
• Smith, M. J. (2005). Robbery of Taxi Drivers. Problem-Oriented Guides for Police Problem-Specific Guides Series, No: 34.
• Victorian Taxi Directorate. Taxi Driver Survey 2006. Victoria-Australia (http://www.taxi-library.org/survey.htm) [Erişim Tarihi: 01.11. 2010].
• Taxi Driver Security Survey (2007). Ministry of Transport Australia, Taverner research. August 2007 TRC 2581, (http://www.transport.nsw.gov.au/sites/default/file/taxi/taxi-safety- taskforce-final-report-appendix-a.pdf) [Erişim Tarihi: 01.11. 2010].
• Uncu Y., Bayram, N. ve Bilgel N. (2006). Job Related Affective Well-Being Among Primary Health Care Physicians. European Journal of Public Health, 17(5), pp. 514-519.
• Wiskow, C. (2003). Guidelines on Workplace Violence in the Health Sector: Comparison of Major Known National Guidelines and Strategies: United Kingdom, Australia, Sweden, USA (OSHA and California). (http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/interpersonal/e n/WV_ComparisonGuidelines.pdf) [Erişim Tarihi:17.07.2010].
• World Health Organization (WHO). (2002). World Report on Violence and Health: Summary. (http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/e n/summary_en.pdf) [Erişim Tarihi: 30.06.2010].
• Yavuz, M.S., Aşırdizer, M., Cantürk, N., Eraslan, Ş. B. ve Karadeniz, Z. (2010). Robery Related Homcides of Taxi Drivers in Three Big Cities of Turkey Between 1996-2006, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27 (1), ss. 59-64.
• http://www.taxi-library.org/gord28.htm [Erişim Tarihi: 12.01.2011].
• http://www.taxi-library.org/barb2004.htm [Erişim Tarihi: 12.01.2011].