Abstract
Dijital çağda üretilen haber içeriklerinin gerçeklikle ilgili sorunsal alanı, iletişim bilimlerinde yapılan
araştırmalarda oldukça önem taşımaktadır. Haberlerin doğruluk ve gerçeklik meselesi günümüz posttruth yani gerçek ötesi çağında inançlar ekseni etrafında üretilip dolaşıma girebilmektedir. Dolayısıyla
yalan ve sahte içerikler haber metni gibi sıklıkla sunulmaktadır. Bu içeriklerin tarihi insanlık kadar
eski olsa da dijital erişim olanakları ile birlikte bilgi piyasasında yayılım ve dolaşımı en hızlı dönemini
yaşamaktadır. Fake news olarak da bilinen sahte haberler kasten yanlış bilgi üretmek ve yaymak amacı
ile üretilmektedir. Sosyal medya ve diğer ağlarda dolaşan bu içerikler aynı zamanda küresel bir olgunun
da parçasıdır. Nihayetinde etkileri de küresel olmaktadır. Bilerek veya bilmeyerek sunulan bu içeriklerin
toplumsal algı ve davranış şekilleri üzerinde etki yarattığı bilinmektedir.
Bu çalışmada, sosyal medya ve ana akım medyada gündem olan, 28 Temmuz 2021’de Antalya’nın
Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin birçok şehrine yayılan orman yangınları ile ilgili yalan
haberler içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Konuyla ilgili sosyal medya ve haber sitelerinde dolaşıma
giren ve viral olan toplam 40 sahte içerik teyit.org ve Google üzerinden tespit edilmiştir. Nitel ve nicel
içerik analizi yöntemi ile incelenen içerikler için oluşturulan kategoriler şu şekildedir: Haber kaynağı,
içeriklerin devamlılığı, fotoğraf/video kullanımı ve görsellerin metinle ilişkisi. Araştırma bulgularına
göre, haber kaynağı en fazla oranla Twitter olarak tespit edilmiştir. Yüzde 90 oranında içeriklerin
hala yayında olduğu görülmüştür. İçeriklerde en fazla fotoğraf kullanımına yer verilirken, görsellerin
metinle ilişkisi uyumsuz olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, gündem maddesi içeriklerin yalan
olup olmadığının nasıl tespit edilebileceği konusunda, haberlerin sunum şekilleri ve sosyal medya
düzenlemeleri hakkında öneriler getirilmiştir.
Keywords
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Communication and Media Studies |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | January 15, 2023 |
| Submission Date | July 13, 2022 |
| Published in Issue | Year 2023 Volume: 2 Issue: 6 |
