Physico-Chemical Water Quality of Some Streams Flowing to the Southeastern Black Sea

Yıl 2017, , 67 - 71, 31.12.2017

Tanju Mutlu , Bülent Verep , Dilber Onay Kübra Kırlıoğlu

https://doi.org/10.35229/jaes.349879

Cited By: 2

Öz

Daha
çok tarıma dayalı küçük ölçekli sanayi teşekküllerinin yer aldığı Doğu
Karadeniz’de gerek sivil yerleşim alanları ve gerekse işletmeler genellikle
akarsu havzalarına veya bitişik alanlarına kurulmaktadır. Orografik yağışlar
sebebiyle erozyon oluşmakta tarımsal alanlar ve diğer arazilerden süpürülüp
gelen gerek doğal ve suni nütrientler ve gerekse diğer katı maddeler
akarsuların kalitesini istenmeyen ölçüde değiştirmektedir. Evsel ve sanayi atık
sularının katkılarıyla da kirliliğin boyutları oldukça artmaktadır (Verep ve
ark.2005).

Bu çalışmada, zengin bir akarsu
kapasitesine sahip Güneydoğu Karadeniz Rize kıyılarına dökülen Sarayköy,
Derepazarı, Çiftekavak, Taşlıdere derelerinin fizikokimyasal su kalitesi Mayıs
2011-Mayıs 2012 tarihleri arasında 13 aylık süreyle araştırılmıştır. Çalışmada derelerinin
su kalitesi ve kirlilik parametrelerinin belirlenmesi amacıyla fizikokimyasal
su kalitesi analizleri gerçekleştirilmiştir. Su örneklerinde Karbonat (CO₃^-2),
bikarbonat (HCO₃^-), Karbondioksit (CO₂), Biyokimyasal
Oksijen İhtiyacı (BOİ₅), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg), Toplam
Sertlik, Nitrit (NO₂), Nitrat( NO₃), Fosfat (PO₄)
gibi ölçümler yapılmıştır. Diğer taraftan su sıcaklığı, çözünmüş oksijen,
çözünmüş oksijen doygunluğu, elektriksel iletkenlik, pH, TDS ve tuzluluk gibi
suyun bazı fiziksel özellikleri de ölçülmüştür.

13 aylık çalışma
sonunda yapılan ölçümlerde ortalama olarak; su sıcaklığı Sarayköy’de 14.2 ^°C, Derepazarı’nda 13.97 ^°C, Çiftekavak’ta 13.96 ^°C, Taşlıdere’de 13.10 ^°C olarak ölçülmüştür. Çözünmüş
oksijen araştırılan derelerde 10-10.34 mg/l, elektriksel iletkenlik ise 143.96-170.22
mS/cm arasında bulunmuştur. pH Sarayköy’de 7.35, Derepazarı’nda 7.48,
Çiftekavak’ta 7.65, Taşlıdere’de 7.85 olarak gözlenmiştir. TDS 52.37-94.19 mg/l
arasında, toplam sertlik ise 45.69-52.07 mg/l arasında belirlenmiştir. Diğer
parametrelerle ilgili bulgular da ana raporda sunulacaktır.

Çalışmada Rize
kıyılarına dökülen dört akarsuyun su kalitesi, Kıta içi su kalite
standartlarına göre değerlendirildiğinde fiziksel ve bazı kimyasal parametreler
açısından I.Sınıf su karakterinde (Yüksek kaliteli su) ancak inorganik azot konsantrasyonlarına
göre II.Sınıf (Az kirli su) olduğu tespit edilmiştir. Su ürünleri
yetiştiriciliği açısından ise genel olarak bu akarsuların soğuk karakterinde
olması nedeniyle daha çok üst kotlarında alabalık yetiştiriciliğine uygun
olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Physico-chemical water quality, water pollution, Black Sea

Güneydoğu Karadeniz Rize Kıyılarına Dökülen Bazı Akarsuların Fiziko-Kimyasal Su Kalitesi

Öz

Kaynakça

• Anonymous, (2004). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete 25684, T.C. Başbakanlık, Ankara
• APHA, (2005). Standard Methods of Water and Wastewater, 21st Edn., American Public Health Association, Washington, DC., ISBN: 0875530478, pp: 2-61
• Verep B., Serdar O., Turan D. ve Şahin C., (2005). İyidere’nin Fiziko-Kimyasl Açıdan Su Kalitesinin Belirlenmesi, Ekoloji, 14 (57), 26-35.
• Soylak, M. ve Doğan, M. (2000). Su Kimyası. Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri
• Boran, M. ve Sivri, N. (2001). Trabzon (Türkiye) İl Sınırları İçerisinde Bulunan Solaklı ve Sürmene Derelerinde Nütrient ve Askıda Katı Madde Yüklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 18, 3-4, 343-348.
• Goldman, C. ve Horn AC. (1983). Limnology. Mc Graw International Book Company, Tokyo.
• Göksu, ZL. (2003). Su Kirliliği. Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, Adana.