Artvin İlinde Doğal Yayılış Gösteren Hidrofit Bitki Türleri ve Tıbbi-Aromatik Kullanımları

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 115 - 125

Özgür Eminağaoğlu , Hayal Akyıldırım Beğen

https://doi.org/10.35229/jaes.1596517

Abstract

Artvin ili 2727 bitki taksonu ile bitkisel çeşitlilik açısından Türkiye’nin en zengin ilidir. Bu çalışmada, Artvin ili ve ilçelerinde yayılış gösteren hidrofit bitki türlerinin listelenmesi, sucul bitki tiplerine göre sayısal olarak ifade edilmesi, alandan örneklenmesi ve tıbbi-aromatik kullanımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. 2013-2024 yılları arasında yapılan floristik çalışmalarda sucul alanlarda yetişen doğal bitki türleri belirlenmiş, habitat, çiçeklenme dönemi ve tıbbi-aromatik kullanımları verilmiştir. Artvin ilinde 48 familya 134 cinse ait 235 takson tespit edilmiştir. Sucul bitki türlerini habitatlarına göre kategorilendirdiğimizde, 160 türün bataklık hidrofitleri, 56 türün amfibiyen hidrofit, 2 türün serbest yüzen hidrofitleler, 9 türün sabit yüzen hidrofit, 8 tür ise su altında yaşayan hidrofitler olduğu tespit edilmiştir. En fazla tür tespit edilen ilk üç familya, Poaceae 45 takson, Cyperaceae 43 takson, Lamiaceae 10 taksondur. Bu bitkilerden 126 taksonun tıbbi amaçla kullanıldığı, 109 bitkinin tıbbi-aromatik kullanımının bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu türleri tehdit eden unsurlar ve tehdit kategorileri verilmiştir.

Keywords

Artvin, hidrofit bitki, tehdit kategorileri, tıbbi-aromatik, Türkiye

Hydrofit Plant Species Naturally Distributed in Artvin Province and Their Medicinal-Aromatic Uses

Abstract

Artvin Province, with 2,727 plant taxa, is Turkey’s richest region in terms of plant diversity. This study aimed to list the hydrofit plant species distributed in Artvin and its districts, quantify them based on aquatic plant types, sample them from the field, and determine their medicinal-aromatic uses. Floristic studies conducted between 2013 and 2024 identified natural plant species growing in aquatic habitats, and their habitat, flowering period, and medicinal-aromatic uses were documented. A total of 235 taxa belonging to 48 families and 134 genera were identified in Artvin Province. When categorized by habitat, 160 species were classified as marsh hydrophytes, 56 species as amphibious hydrophytes, 2 species as free-floating hydrophytes, 9 species as fixed-floating hydrophytes, and 8 species as submerged hydrophytes. The families with the highest number of species were Poaceae (45 taxa), followed by Cyperaceae (43 taxa), and Lamiaceae (10 taxa). 126 taxa were found to have medicinal uses, while 109 taxa had no recorded medicinal-aromatic uses. Additionally, threats and threat categories for these species were identified and documented.

Keywords

Artvin, hydrophytic plant, threat categories, medicinal-aromatic, Türkiye

References

• Aksoy, N., Koçer, N., Güneş Özkan, N., Müderrisoğlu, H. & Eroğlu, E. (2023). Yedigöller milli parkı, kargalı gölcük ve göksu tabiat parklarındaki doğal sucul bitki türlerine yönelik tehditlerin belirlenmesi. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 9(2), 41-55.
• Anonim. (1999). Environmental profile of Turkey. Environmental foundation of Turkey, No: 132, Ankara, 268s.
• Anonim. (2000). Çevre Bilimi, Sürdürülebilir Çevre. Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yayınları No:1, Bornova, İzmir, 498s.
• Atamov, V., Musayev, M. & Cabbarov, M. (2017). Azerbaycan’ın sucul orman birlikleri. Journal of Anatolian Environmental & Animal Sciences, 2(2), 23-28.
• Behera, B. & Satapathy, K.B. (2020). Hydrophytic flora of our environment: Their ethnic uses and pharmacological evaluation. International Journal of Botany Studies, 5(3), 23-31.
• Behera, B. & Satapathy, K.B. (2021). Diversity and distribution of aquatic plants in Khordha, Odisha, India. Anbient Science, 8(2), 70-73.
• Biswas, K. & Calder, C.C. (1937). Handbook of common water and marshy plants of India and Burma. Delhi: Govt. Press, 1937.
• Bizimbitkiler. (2020). Bizimbitkiler. https://www.bizimbitkiler.org.tr/v2/turkce.php# (29 Ağustos 2024).
• Cook, C.D.K. (1996). Aquatic Plants of the World: A Field Guide. Springer Science & Business Media.
• Cowardin, L. Carter, M., Golet, V.F.C. & LaRoe, E.T. (1979). Classification of wetlands and deepwater habitats of the United States. U.S. Fish and Wildlife Service, Washington, DC, USA. FWS/OBS-79/31. http://wetlands.fws.gov/PubspReports/ClasspManu al/classptitlepg.htm
• Davis, P. (1965-1985). Flora of Turkey. Volume 1-9. Edinburgh University Press.
• Davis, P.H., Mill, R.R. & Tan, K. (ed.) (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Volume 10 (Supplement), Edinburg University Press.
• Eminagaoglu, Ö. & Özcan, M. (2014). Systematics of Sisyrinchium angustifolium Mill Iridaceae A Newly Recorded Species From Turkey. Bangladesh Journal Of Plant Taxonomy, 21(2), 175-180. DOI: 10.3329/Bjpt.V21i2.21357
• Eminagaoglu, Ö. (2005). Şavşat (Artvin ) Yöresinin Tıbbi ve Ekonomik Bitkileri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 55(1), 87-111.
• Eminağaoğlu, Ö. (1994). Şavşat ilçesi Karagöl-Sahara milli parkı ve çevresinin flora ve vejetasyonu. PhD Thesis, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 283s.
• Eminağaoğlu, Ö. (Ed.) (2015). Artvin’in doğal bitkileri (Native Plants of Artvin), İstanbul: Promat, 456p. ISBN:978-605- 030- 854-9 (in Turkish).
• Eminağaoğlu, Ö., Akyıldırım Beğen, H. & Aksu, G. (2015). Artvin’in damarlı bitkilerinin fotoğrafları. Şu Eserde: Eminağaoğlu Ö (ed) (2015). Artvin’in Doğal Bitkileri. İstanbul: Promat, 456p.
• Eminağaoğlu, Ö., Göktürk, T. & Akyıldırım Beğen, H. (2017). Traditional uses of medicinal plants and animals of Hatila Valley National Park, Artvin. Biological Diversity and Conservation, 10(3), 26- 35.
• Eminağaoğlu, Ö., Akyıldırım Beğen, H., Salioğlu, Ş., Açıkgöz Harşıt, C., Aslan, B., Tekiner Aydın, N., Yazıcıoğlu, E., Özcan, M., Erşen Bak, F. & Durmaz, A. (2023). Artvin’in bazı tıbbiaromatik bitkilerinin içerik ve kullanım alanları, s. 317-356. Şu eserde: Eminağaoğlu Ö (Ed), Artvin’in Tıbbi- Aromatik Bitkileri, Artvin: Zafer Medya.
• Eminağaoğlu, Ö. (2023). Artvin’in Tıbbi-Aromatik Bitkileri (Medicinal-Aromatic) Plants of Artvin, Artvin: Zafer Medya, 380p
• Eminağaoğlu, Ö. & Akyıldırım Beğen, H. (2024). Sisyrinchium micranthum (Iridaceae), a New Alien Record from Türkiye. Cumhuriyet Science Journal, 45(4), 713-717. DOI: 10.17776/csj.1555542
• Greb, S.F., DiMichele, W. & Gastaldo, R.A. (2006). Evolution and importance of wetlands in earth history. Geological Society of America, 399(Special Papers),1-40.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (Eds.) (2012). Türkiye bitkileri listesi: (Damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiǧit Botanik Bahçesi Yayınları, 1290s.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. & Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 11, (Supplement-2), Edinburgh: Edinburgh University Press.
• IUCN. (2024). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2024-1. Available at: www.iucnredlist.org (Accessed: 11 November2024).
• Jhan, T. (2022). Economically important aquatic plants of nadia district, West Bengal, India. Plant Archives, 22(1), 403-409.
• Kocabaş, Y.Z., Topal, F. & Sarı, A. (2020). Kahramanmaraş florası sucul bitkileri. Doğanın Sesi, 3(5), 3-12. Korkmaz, H. & Mumcu, Ü. (2013). Türkiye sulak alan vejetasyonunun genel floristik ekolojik ve fitososyolojik özellikleri. II. Ulusal Sulak Alanlar Kongresi, 23 -25 Ekim 2013, Samsun, Türkiye, 1- 12s.
• Lavania, G.S., Paliwal, S.C. & Gopal, B. (1990). Aquatic vegetation of the Indian subcontinent; p. 29-78. In E. Gopal (ed.). Ecology and management of the Aquatic Vegetation of the Indian Subcontinent. Dordrecht: Kluwer Academy Publishers.
• Maliya, S.D. (2006). The aquatic and wetland flora of Mainpuri district, U. P. India. Journal of Economic & Taxonomic Botany, 30(3), 533-546
• National Library of Medicine (2024). Hydrophyte plant species. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/, (10 September 2024).
• Natural Herbs (2024). Medicinal Herbs. https://www.naturalmedicinalherbs.net/, (12 November 2024).
• Sarpdağ, F. & Eminağaoğlu Ö. (2020). Erzurum Marshes (Yakutia Erzurum, Turkey) Flora. Turkish Journal of Biodiversity, 3(2), 69-84. DOI: 10.38059/Biodiversity.770263
• Seçmen, Ö. & Leblebici, E. (1991). Aquatic flora of Thrace (Turkey). Willdenowia, 20, 53-66.
• Seçmen, Ö. & Leblebici, E. (1997). Türkiye sulak alan bitkileri ve bitki örtüsü. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, 158, 700.
• Sukumaran, S. & Jeeva, M. (2011). Angiosperm flora from wetlands of Kanyakumari district, Tamilnadu, India. Check List, 7(4), 486-495.
• Tırıl, A. (2006). Sulak Alanlar. Oran Yayınları, İzmir, 167s. Wildflowerweb (2024). Habitat: Water. http://www.wildflowerweb.co.uk/plants/38/water, (5 November 2024).