Selanik ve Kavala’daki Osmanlı-Türk Mimari Mirası Üzerine Bir İnceleme: “Kültür Köprüleri 1” Kitabı Bağlamında Değerlendirme

Year 2025, Volume: 4 Issue: 2, 50 - 61, 29.09.2025

Gildis Tachir , Gülcan İner

Abstract

Bu makale, Balkan coğrafyasında yer alan Selanik ve Kavala kentlerindeki Osmanlı-Türk mimari mirasını inceleyen “Kültür Köprüleri 1: Selanik ve Kavala Bölgesindeki Osmanlı-Türk Mimari Mirası” başlıklı kitaba odaklanmaktadır. Kitap, Nevnihal Erdoğan, Hikmet Temel Akarsu, Seda Kaplan ve Meltem Ezel Çırpı’nın ortak çalışmasıyla hazırlanmış ve 2016 yılında Kocaeli Üniversitesi Vakfı Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Hem akademik bir kaynak hem tarih kitabı hem de turistik bir rehber niteliği taşıyan eser, Selanik ve Kavala’daki Osmanlı dönemine ait mimari yapıları detaylı biçimde belgelemekte, bu yapıların tarihsel süreç içerisindeki dönüşümünü ortaya koymaktadır.
Selanik ve Kavala'nın tarihi bağlamı, kültürel katmanları ve Osmanlı dönemine ait mimari izleri, yapıların bilinen adları, işlevleri, plan özellikleri ve günümüzdeki kullanımları çerçevesinde ele alınmıştır. Her iki kentte yer alan cami, hamam, türbe, bedesten, su kemeri, konak, hastane ve kamu binaları gibi çeşitli yapılar üzerinden Osmanlı'nın kentsel ve kültürel mirası değerlendirilmektedir. Eser, mimarlık tarihi, kültürel mirasın korunması ve mimari kimlik bağlamında zengin bir kaynak sunarken, aynı zamanda Balkanlar'daki ortak hafızaya da ışık tutmaktadır.

Keywords

Selanik , Kavala , Kültürel Miras , Mimari Miras , Kentsel Bellek

Ottoman Heritage in Thessaloniki and Kavala: "A Cultural Bridges I" Perspective

Abstract

This article focuses on the book "Cultural Bridges 1: Ottoman-Turkish Architectural Heritage in the Regions of Thessaloniki and Kavala", which examines the Ottoman-Turkish architectural legacy in the Balkan cities of Thessaloniki and Kavala. Authored by Nevnihal Erdoğan, Hikmet Temel Akarsu, Seda Kaplan, and Meltem Ezel Çırpı, the book was published in 2016 by Kocaeli University Foundation Publications. Serving as an academic reference, a historical guide, and a touristic manual, the work documents Ottoman-era architectural structures in Thessaloniki and Kavala and explores their historical transformations.
The historical background, cultural layers, and architectural traces of the Ottoman period in both cities are analyzed through detailed descriptions of structures such as mosques, baths, tombs, bazaars, aqueducts, mansions, hospitals, and public buildings. Each building is presented with its known name, original and current functions, architectural features, and location within the urban fabric. The book offers a rich source in the context of architectural history, heritage preservation, and architectural identity, while also shedding light on the shared memory across the Balkans. Thessaloniki, Kavala, Cultural Heritage, Architectural Heritage, Urban Memory.

Keywords

Thessaloniki , Kavala , Cultural heritage , Architecture Heritage , Urban Memory

References

• Arslan, İ. (2009). 19. Yüzyılda Balkanlarda Sosyo-Ekonomik İlişkiler: Drama Sancağı Örneği (1864–1913). [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Darkot, B. (1979). Kavala. Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (Cilt 25, ss. 60–62). Milli Eğitim Basımevi. İstanbul.
• Erdoğan, N., Akarsu, H. T., Kaplan, S., Çırpı, M. E. (2016). Kültür Köprüleri: Selanik ve Kavala Bölgesindeki Osmanlı Türk Mimari Mirası. Kocaeli Üniversitesi Vakfı Yayınları. ISBN:978-605-83983-5-1.
• Kahraman, S. A. (2010). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Gümülcine, Kavala, Selanik, Tırhala, Atina, Mora, Navarın, Girit Adası, Hanya, Kandiye, Elbasan, Ohri, Tekirdağ (8. Kitap, 1. Cilt). Yapı Kredi Yayınları.
• Kanetaki, E. (2004). The Still Existing Ottoman Hamams in The Greek Territory. ODTÜ Faculty of Architecture journal. Middle East Technical University, Faculty of Architecture. s. 87. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024. http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2004/cilt21/sayi_1-2/81-110.pdf
• Karaman, M.A., Tümtaş M.S. (2022). Tarihsel Olarak Kent ve Modernleşme Sürecinde Selanik. Osmanlı Dönemi Balkan Kentleri, Editörler: Zafer Gölen ve Abidin Temizer, Aralık 2016. Ankara. Cilt 1. ISBN: 978-605-180-564-1.
• Kiel, M. (2009). Selanik. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi (Cilt 36, ss. 352–357). Milli Eğitim Basımevi. İstanbul.
• Kutoğlu, M. H. (2002). Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt 25, ss. 62-65). Milli Eğitim Basımevi. İstanbul.
• Lowry, H. W. (2008). Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350–1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi (A. Cemal, Çev.). Bahçekent Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Mazower, M. (2007). Selanik: Hayaletler şehri, Hristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudiler (1430–1950) (G. Ç. Güven, Çev.). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Stergiopoulos, D. (2016). Tobacco Cultivation and Trade in Kavalla and the Ottoman Financial Policy: A Case of Financial Growth in the Late Ottoman Empire. Advances in Historical Studies, 5(3), 92–101. https://doi.org/10.4236/ahs.2016.53009
• Temelkıran, T., Aktaş, N., Çevik, M. (1976). Evliya Çelebi Seyahatnamesi (8. kitap). Üçdal Neşriyat. ISBN:975-08-0692-1.
• Turan, Ö., İbrahimgil, M. Z. (2004). Balkanlardaki Türk Mimari Eserlerinden Örnekler (Yayın No. 97). TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu.
• Yıldız, Ö. (2018). Sea Trade in Kavala Harbour at the Beginning of 20th Century, Tarih ve Günce, 1(3), 217–250.
• Yılmaz, M. E. (2023). Kiliseye çevrilen Türk eserleri. YTB Yayınları, Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı. Ankara.
• URL-1. https://www.aa.com. (2025). Yunanistan–Ülke Profilleri.aa.com. Erişim tarihi: 31.07.2025. https://www.aa.com.tr/tr/ulke-profilleri/yunanistan/901491