Determination of Some Growth Traits in Morkaraman Lambs

Yıl 2022, , 24 - 39, 27.06.2022

Muhammet Selçuk Şahin , Sinan Kopuzlu

https://doi.org/10.51970/jasp.1090998

Öz

In this study, it was aimed to determine the growth traits of Morkaraman lambs raised in breeder conditions born in 2018-2019 in Erzurum province. This study was conducted to determine the growth traits such as birth weight (BW), live weight at the beginning of the grazing period (LWBGP), live weight at the grazing period (LWGP), live weight at the end of the grazing period (LWEGP), daily live weight gain from the birth to the beginning of the grazing period (DLWGBBGP), daily live weight gains during the grazing period (DLWGGP) and daily live weight gain from the birth to the end of the grazing period (DLWGEGP) of 1032 Morkaraman lambs. It was, also, planned to reveal the differences between these performance characteristics. The effects of some environmental factors such as sex, lambing type, year, and ewe age on these traits were examined. The means of BW, LWBGP, LWGP, LWEGP, DLWGBBGP, DLWGGP and DLWGEGP of the lambs were found as 3,67kg, 24,82 kg, 13,76 kg, 38,25 kg, 226,16 g, 141,77 g, and 192,94 g, respectively. According to the statistical analysis results; not only the effect of years, sex, lambing type and ewe age on LWEGP were determined to be significant (P<0,01). To conclude, the local and pasture conditions in Erzurum province. Some growth performances of Morkaraman lambs were determined. Based on performance values such as live weight and daily live weight gains, the lambs can reach the desired slaughter weight up to the end of the grazing period.

Anahtar Kelimeler

Morkaraman, growth traits, weight, daily weight gain, lamb

Morkaraman Kuzularında Bazı Büyüme Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışmada, Erzurum ilinde yetiştirici şartlarında 2018 ve 2019 yıllarında doğan 1032 baş Morkaraman kuzuların doğum ağırlığı, meralanma başlangıcı canlı ağırlığı, meralanma dönemi canlı ağırlığı ve meralanma sonu canlı ağırlığı ile doğum meralanma başı arası günlük canlı ağırlık artışı, mera dönemi günlük canlı ağırlık artışı ve doğum meralanma sonu arası günlük canlı ağırlık artışı gibi büyüme ve gelişme özelliklerinin belirlenmesi ve ayrıca bu performans özellikleri arasındaki farklılıkları ortaya konulması amaçlanmıştır. Söz konusu parametreler üzerine cinsiyet, doğum tipi, yıl ve ana yaşı gibi kesikli çevre faktörlerinin etkisi incelenmiştir. Kuzuların doğum ağırlığı, meralanma başı, meralanma dönemi ve meralanma sonu canlı ağırlıklarına, doğum meralanma başı arası, mera dönemi ve doğum meralanma sonu arası günlük canlı ağırlık artışlarına ait genel ortalamalar ve standart hataları ile sırasıyla 3,67 kg, 24,82 kg, 13,76 kg, 38,25 kg, 226,16 g, 141,77 g, 141,77 g and 192,94 g olarak belirlenmiştir. İstatistik analiz sonuçlarına göre; mera sonu canlı ağırlığa yılların cinsiyetin, doğum tipinin ve ana yaşının etkisi önemli bulunmuştur (P<0,01).Sonuç olarak; Erzurum İli mera şartlarında Morkaraman kuzuların büyüme ve gelişme performansları belirlenmiştir. İlin mevcut yetiştirici ve mera şartlarında canlı ağırlık ve günlük canlı ağırlık gibi performans değerleri esas alındığında kuzuların mera sonunda istenen kesim canlı ağırlığa ulaşabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Morkaraman, Büyüme gelişme, canlı ağırlık, günlük canlı ağırlık artışı, kuzu

Kaynakça

• Aksakal, V., Macit, M., 2009. Farklı yetiştirme sistemleri uygulanan İvesi ve Morkaraman ırkı kuzuların büyüme-gelişme özellikleri bakımından karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 1(2): 121-134.
• Anonymous, 2011. Domestic animal genetic research in Turkey. Republic of Turkey Ministry of Food Agriculture and Livestock General Directorate of Agricultural Research and Policy. Ankara, Turkey. 32-34 p.
• Bilgin, O.C., Esenbuga, N., Macit., M., Karaoglu, M., 2004. Growth curve characteristics in Awassi and Morkaraman sheep. Part I: Comparison of nonlinear functions. Wool Tech Sheep Breed, 52, 1-7.
• Bozgüllü, Ö., 2019. Morkaraman ırkı kuzuların merada performans özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisan Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 17-26 s.
• Csizmar, N., Györi, Z., Budai, C., Olah, J, Kovacs A., Javor, A., 2013. Influence of birth type and sex on the growth performance of Dorper lambs. Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies. 46(2): 347-350.
• Gözyuman, B., 2018. Morkaraman ve Tuj koyunlarında kolostrum kalitesinin kuzularda büyüme-gelişme ve yaşama gücüne etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 39-43 s.
• Işık, S., 2010. Bafra koyununun (Sakız X Karakaya G1) Kazım Karabekir Tarım İşletmesi şartlarında döl verimi, yaşama gücü ve büyüme özellikleri. Doktora Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 27-40 s.
• Kayalık, M., 2009. Tüm yönleriyle Morkaraman koyunları. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü yıl Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, 26-79 s.
• Koncagül, S., Vural, M. E., Karataş, A., Akca, N., Bingöl, M., 2013. Reproductive performance of ewes and growth characteristics of lambs in Zom Sheep reared in Karacadağ District. Kafkas Üniv Vet Fak Derg. 19: 63-68.
• Kopuzlu, S., Yüksel, S., Sezgin, E., Biberoğlu, Ö., Keskin, M., Karaçuhalılar, A., 2011. Morkaraman koyun ırkının Halk Elinde Islahı Projesi raporu. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü. Proje No Tagem/06/08/01/01, 100-110 s.
• Kopuzlu, S., Sezgin, E., Yüksel, S., Özlütürk, A., Biberoğlu, O., Esenbuga, N., Bilgin O.C., Bayram, M., Keskin, M., 2014. Phenotypic and genetic parameters for growth characteristics of Morkaraman sheep. Journal of Applied Animal Research. 42: 1, 97-102.
• Kopuzlu, S., Çelebi, Ş., Yörük, M.A., 2016. Erzurum ilinde küçükbaş hayvancılığın mevcut durumu ve potansiyeli. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi. 30: 60-69.
• Kopuzlu., S., Sezgin E., 2017. Erzurum meralarında yetiştirilen Morkaraman, Morkaraman x Akkaraman ve Romanov x Morkaraman (F1) melezi kuzuların bazı büyüme özellikler. Y.Y. Üniversitesi Tar. Bil. Dergisi. 27(2): 259-267, Van.
• Macit, M., 1994. Atatürk Üniversitesi Tarım İşletmesi’nde yetiştirilen İvesi ve Morkaraman koyunların yarı entansif şartlarda bazı önemli verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 48-49 s.
• Macit, M., Karaoglu, M., Esenbuga, N., Kopuzlu, S., Dayıoglu, H., 2001. Growth performance of purebred Awassi, Morkaraman, and Tushin lambs and their crosses under semi-intensive management in Turkey. Small Rumin. Res. 41: 177-180.
• Mis, A., Öztürk, Y., 2018. Akkaraman toklularda besi performansı, kesim ve karkas özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(2):72-83.
• Semerci, A., Çelik, D., 2016. Türkiye’de küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin genel durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 21(2): 182-196.
• Sezgin, E., 2016. Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesi sonuç raporu “Bingöl ilinde Morkaraman koyun ırkı I.” T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü. Proje no TAGEM/06/08/01/01-12MOR2011-01, 78-120 s.
• Sezgin, E., 2019. Farklı meralarda otlatılan morkaraman ve akkaraman kuzuların performans özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 23-25 s. TUİK, 2020. Hayvancılık istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr Access date: 21.06.2021.
• Türkmen, C., Çak, B., 2021. Çaldıran’da yetiştirilen Akkaraman koyunlarının bazı verim özelliklerinin araştırılması. Van Sağlık Bilimleri Dergisi. 14(1): 63-73.
• Türkyılmaz, D., 2014. Atatürk Üniversitesi Ziraat İşletmesi’nde yetiştirilen saf Morkaraman ve Romanov X Morkaraman melez kuzuların döl verimi, büyüme-gelişme ve kesim-karkas özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 39-61 s.
• Yaprak, M., Macit, M., Emsen H., 1996. İvesi ve Morkaraman koyunlarında hemoglobin (Hb) tipleri ile çeşitli verim özellikleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 27(3): 387-397.
• Yavuz, İ.H., 2015. Akkaraman kuzularında yaşama gücü, büyüme ve vücut ölçüleri. Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 59 s.
• Yılmaz, B., 2020. Iğdır İli halk elinde yetiştiriciliği yapılan morkaraman koyunlarının bazı reprodüktif özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 9-35 s.