Hastaların Hasta Haklarına Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Kullanma Tutumlarının İncelenmesi: Tanımlayıcı Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 63 - 73, 31.08.2023

Bilgen Özlük , Fatma Ezgi Yorgancılar

Öz

Amaç: Hastaların hasta hakları konusunda bilgilendirilmelerinin yanı sıra bu bilgiyi ne düzeyde kullandıkları da önemlidir. Bu çalışmada hastaların hasta hakları konusundaki bilgi düzeyleri ve kullanma tutumlarının incelenmesi amaçlandı.
Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel tipteki bu araştırma, 05.04-05.05.2017 tarihleri arasında bir üniversite ve bir özel hastanede yatarak sağlık hizmeti alan, onam yeterliliği bulunan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 253 erişkin hasta ile gerçekleştirildi. Veriler "Hasta Hakları Bilgi Ölçeği" ve "Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği" ile toplandı. Çalışma için etik onam, kurum izinleri, ölçek yazar izinleri ve hastalardan yazılı onam alındı. Verilerinin analizinde sayı ve yüzde dağılımı, ortalama, standart sapma, bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanıldı.
Bulgular: Hastaların hasta hakları konusundaki bilgi düzeylerinin yüksek olduğu (Ort.±SS=40,25±3,03) ve hasta haklarını kullanma tutumlarının düşük olduğu (Ort.±SS=48,71±13,85) belirlendi. Hasta hakları konusunda bilgiyi medyadan öğrenen hastaların, hastanelerden öğrenen hastalara göre hasta haklarını kullanma tutumlarının daha yüksek ve istatistik olarak anlamlı olduğu belirlendi (p<0,05).
Uygulamada Kullanım: Bir kişinin haklarını tanımasının ve onu kullanmasının ilk adımı, haklarının ne olduğunu bilmesidir. Bu sağlandığında, hastalar haklarını bilmenin bilinciyle haklarını kullanmaya yönelik bir tutum geliştireceklerdir.

Anahtar Kelimeler

bilgi, hasta hakları, tutum, hasta

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Examination of Patients' Knowledge Levels and Attitudes to Use Regarding Patients’ Rights: A Descriptive Cross-sectional Study

Öz

Aim: In addition to informing patients about patient rights, it is also important to what extent they use this information. This study, it was aimed to examine the knowledge levels and usage attitudes of patients about patient rights.
Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted with 253 adult patients who were hospitalized in a university and a private hospital between 05.04-05.05.2017, had sufficient consent, and agreed to participate in the study. Data were collected with the "Patient Rights Information Scale" and "Patient’ Rights Using Attitude Scale". Ethical consent, institutional permissions, scale author's permissions, and written consent from the patients were obtained for the study. Number and percentage distribution, mean, standard deviation, t-test for independent groups, and one-way analysis of variance (ANOVA) were used in the analysis of the data.
Results: It was determined that the patient's level of knowledge about patient rights was high (Mean±SD=40.25±3.03) and their attitudes to using patient rights were low (Mean±SD=48.71±13.85). It was determined that patients who learned about patient rights from the media had a higher and statistically significant attitude towards using patient rights than patients who learned about patient rights from hospitals (p<0.05).
Practice Implications: The first step in recognizing and exercising one's rights is knowing what their rights are. When this provides, patients will develop an attitude toward exercising their rights with the awareness of knowing their rights.

Anahtar Kelimeler

information, patient, patient rights, attitude

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• 1 Abedi, G., Shojaee, J., & Moosazadeh, M. (2017).Awareness and observance of patient rights from the perspective of Iranian patients: A systematicreviewand meta-analysis. Iran J Med Sci, 42(3), 34-227.
• 2 Abiiro, G. A., Alhassan, F., & Alhassan, B. P. (2020). Socio-demographic correlates of public awareness of patient rights and responsibilities in the sagnarigu municipality, Ghana. Int J Health Promot Educ, 60(1), 38-48.
• 3 Agrawal, U., D’Souza, B. C., &Seetharam, A. M. (2017). Awareness of patients’ rights amongin patients of a tertiary care teaching hospital–a cross-sectional study. J Clin Diagn Res, 11(9).
• 4 AlQahtani, N. A., Alsulami, S. M., & Abdulaziz, F. (2019). Assessment of the patients’ awareness regarding their rights and responsibilities in the major governmental hospitals in Riyadh, Saudi Arabia. International Journal of Medicine in Developing Countries, 3(2), 198-203.
• 5 Al-Saadi, A. N., Slimane, S. B., & Al-Shibli, R. A. (2019). Awareness of the importance of and adherence to patients’ rights among physicians and nurses in Oman: An analytical cross-sectional study across different levels of health care. Sultan Qaboos Univ Med J, 19(3), 201.
• 6 Barati, F., Atarodi, A., & Asghari, B. A. (2019). Awareness and observation of patients’ rights from the perspective of patients and nurses. Journal of Research and Health, 9(4), 23-315.
• 7 Czajkowska, M., Janik, A., & Zborowska, K. (2021). Knowledge and opinions of patients and medical staff about patients’ rights. Ginekologia Polska, 92(7), 7-491.
• 8 Çetin, P., Khorshid, L., & Akbıyık, A. 2020). Hastaların, aldıkları sağlık hizmetlerinden yakınmalarına ilişkin hastaneye yaptıkları başvuruların incelenmesi. Turkiye Klinikleri J MedEthics, 28(1), 29-37.
• 9 Erbay, E., & Ugurluoglu, O. (2016). Rights of cancer patient’s: A pilot study from Turkey. J Cancer Educ, (4), 5-640.
• 10 Erbil N. (2009). Hasta haklarını kullanma tutumu ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 38-825.
• 11 Ertaş, H., & Kıraç, A. G. F. Ç. (2018). Hastaneye müracaat eden hastaların hasta hakları konusundaki bilgilerinin ölçülmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research,5(27), 2939-2945.
• 12 Erzincanlı, S., & Zaybak, A. (2015). An examination of patient's attitudes toward the utilisation of patient rights. Journal of Ege University Nursing Faculty, 31(1), 39-51.
• 13 Gafurova, N., & Babaev, J. (2020). Review protecting the rights of the patient as a consumer of health services: International standards and national legislation. Journal of Critical Reviews, 7(1), 9-192.
• 14 Gurung, S., & Sapkota, R. (2019). Awareness regarding patient rights among hospitalized patients in a hospital of Rupandehi. Journal of Universal College of Medical Sciences, 7(1), 4-51.
• 15 Halawany, H. S., AlTowiher, O. S., & AlManea, J. T. (2016). Awareness, availability and perception of implementation of patients’ rights in Riyadh, SaudiArabia. J Dent Res, 7(2), 7-132.
• 16 Hassan, S. K., & Mwaheb, M. A. (2020). Awareness of patient rights and practice at fayoum university hospital. Indian J Forensic Med Toxicol, 14(4), 31-3424.
• 17 Kalaycı, F., & Duruk, N. (2020). Evaluation of patients' attitudes towards using patient rights. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(4), 32-621.
• 18 Lee, S. T., & Lin, J. (2020). The Influence of offline and online intrinsic motivations on online healthin formation seeking. Health Commun, 35, 36-1129.
• 19 Mohammed, E. S., Seedhom, A. E., & Ghazawy, E. R. (2018). Awareness and practice of patient rights from a patient perspective: an insight from upper Egypt. Int J Qual Health Care, 30(2), 51-145.
• 20 Mohammed, S. A., Shabla, A. S., & Wehieda, S. M. (2015). Patients’ rights: patients’ and nurses’ perspectives. Journal of Nursing and Health Science, 4(4), 54-60.
• 21 Mpouzika, M., Karanikola, M., & Panayiotou, E. (2021). Nurses’ attitudes and knowledge regarding patient rights: a systematic review. Rev Esc Enferm USP, 55, e03678.
• 22 Muhammad, D., Jan, A., & Naz, S. (2021). Assessment of hospitalized patients awareness of their rights: a cross-sectional descriptive study. Pan Afr Med J, 38.
• 23 Njuguna, S., Tenambergen, W. M., & Mapesa, J. (2019). Influence of patients’ rights charter on health systems responsiveness in selected counties in Kenya: Health care provider perspective. Int J Community Med Public Health, 6(11), 4663.
• 24 Oktay, A. A., Taş, F, Gülpak, M., & Yel, F. (2021). Bir üniversite hastanesinde hastaların hasta haklarını kullanma tutumunun incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 37(2), 9-131.
• 25 Omolayo, A. F. (2020). Professionalism in patientcare: Patient’s rights and ethics in the United States of America (USA). Annals of Psychiatry and Treatment, 4(1), 3-30.
• 26 Oppong, K. M. (2019). Patients' knowledge of their rights and its impact on hospital admissions at the St. John of God Hospital, Duayaw-Nkwanta, BrongAhafoRegion, Ghana. Education & Science Journal of Policy Review and Curriculum Development, 9(1), 64-73.
• 27 Öztürk, H., Yılmaz, F., & Hintistan, S. (2007). Hasta hakları ölçeği ve hasta hakları bilgi ölçeği geliştirilmesi. Hastane Yönetimi Dergisi, 11, 9-15.
• 28 Resmi Gazete. (1998). Hasta Hakları Yönetmeliği. Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23420.pdf
• 29 Roth-Cohen, O., Levy, S., & Zigdon, A. (2021). The mediated role of credibility on information sources and patient awareness toward patient rights. Int J Environ Res Public Health, 18(16), 8628.
• 30 Sabzevari, A., Kiani, M. A., Saeidi, M., Jafari, S. A., Kianifar, H., Ahanchian, H., ... & Zakerian, M. (2016). Evaluation of patients’ rights observance according to patients’ rights charter in educational hospitals affiliated to Mashhad University of Medical Sciences: Medical staffs’ views. Electronic Physician, 8(10), 3102.
• 31 Sert, G., & Karatas, M. (2021). Human rights in health/why patient rights? Med Sci, 10(4), 7-1162. 32 Sharifzadeh, G. R., Ghoddoosi-Nejad, D., & Behdani, S. (2019). Diabetes patients’ perspectives on the patients’ rights: Evidence from east of Iran. Int J Hum Rights Healthc, 12(4), 84-276. 33 Sheikhtaheri, A., Jabali, M. S., & Dehaghi, Z. H. (2016). Nurses’ knowledge and performance of the patients’ bill of rights. Nurs Ethics, 23, 76-866. 34 Sookhak, F., Bazrafshan, M. R., & Ahmadi, A. (2019). Nurses' level of awareness and observance of patients' rights. Journal of Client-Centered Nursing Care, 5(3), 74-167.
• 35 Soysal, A. (2018). Hastaların hasta haklarını kullanma tutumlarının belirlenmesi: Birinci basamak sağlık kuruluşunda bir araştırma: (Hatay ili örneği). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 138-158.
• 36 Taşçı, K. D. (2007). Doğum yapan hastaların aldıkları bakımı hasta hakları açısından değerlendirmeleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3), 26-33.
• 37 United Nations. 1948. Universal Declaration of Human Rights. Erişim Adresi: http://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/
• 38 Waghmare, R., Joshi, S., & Muntode, P. (2020). Patient's rights-awareness among in do or patients of a tertiary care teaching hospital in Wardha. J Evolution Med Dent Sci, 9(8), 5-570.
• 39 World Health Organization (WHO). (1978). Declaration of Alma-Ata International Conference on PrimaryHealthCare, Alma-Ata, USSR. Erişim Adresi: http://www.who.int/publications/almaata_declaration_en.pdf?ua=1
• 40 World Health Organization (WHO). (1994). A declaration on thepromotion of patients' rights in Europe. Erişim Adresi: https://www.who.int/genomics/public/eu_declaration1994.pdf?ua=1
• 41 Yousef, W. A. E. B. S., & Abed, F. A. (2021). Nurses’ versus patient’s awareness about patient rights and nurses’ compliance to these rights. Egyptian Nursing Journal,18(3),107.
• 42 Zaybak, A., Eşer, İ., İsmailoğlu, E. G. (2012). An analysis of the attitude of patients towards using their patient rights at a university hospital. Florence Nightingale J Nurs, 20(2), 11-:104.
• 43 Zengin, A., Erbaycu, A. E., Mertoğlu, A., Yazıcı, E., & Çetinalp, H. (2013). Türkiye'de hasta hakları uygulaması: Bir eğitim ve araştırma hastanesi' nin beş yıllık deneyimi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi,27(2), 17-105.