COVID-19 PANDEMİSİ ETKİSİNDE ENTROPİ TABANLI TOPSIS İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ: BIST ÜZERİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, , 32 - 55, 31.12.2022

Mete Ersoy , Çağatay Orçun

https://doi.org/10.47138/jeaa.1187426

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da işlem gören Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler sektörüne dahil işletmelerin, COVID-19 pandemisi öncesi ve pandemi süreci finansal performanslarının Entropi tabanlı TOPSIS ile değerlendirilmesidir. Sektörün pandemi ile birlikte rekor satış rakamlarına ulaşması ve tedarik zincirine bağlı olarak ciddi oranda artan riskler, çalışmanın motivasyonunu oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına 32 adet işletme dahil edilmiş; 2018, 2019 ve 2020 yılları tarih aralığı olarak belirlenmiş ve işletmelerin finansal performansları “cari rasyo, asit-test rasyosu, nakit rasyosu, stok devir hızı, alacak devir hızı, aktif devir hızı, borçlanma rasyosu, satış karlılığı, özsermaye karlılığı ve aktif karlılığı” ile hesaplanmıştır. Analiz sonucunda 2018, 2019 ve 2020 yıllarında en önemli rasyo ve en başarılı işletme sırasıyla; nakit rasyosu-SODSN, alacak devir hızı-BAGFS ve alacak devir hızı-BAGFS şeklinde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Finansal Performans, Entropi Tabanlı TOPSIS.

Financial Performance Analysis with the Entropy-Based TOPSIS in the Impact of the COVID-19 Pandemic: An Application on BIST

Öz

The aim of this study is to evaluate the financial performances of the companies in the Chemical, Pharmaceuticals, Petroleum, Rubber and Plastic Products sector traded in Borsa Istanbul, before the COVID-19 pandemic and during the pandemic period with Entropy-based TOPSIS. The sector's reaching record sales figures with the pandemic and the increasing risks depending on the supply chain constitute the motivation of the study. 32 companies were included in the scope of the research; the years 2018, 2019 and 2020 are determined as the date range and the financial performances of the companies are calculated with “current ratio, acid-test ratio, cash ratio, inventory turnover, receivables turnover, asset turnover, financial leverage ratio, sales profitability, return on equity and return on assets”. As a result of the analysis, the most important ratio and the most successful company in 2018, 2019 and 2020; cash ratio-SODSN, receivables turnover-BAGFS and receivables turnover-BAGFS.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Financial Performance, Entropy Based TOPSIS.

Kaynakça

• Arslantürk Çöllü D. (2021). Katılım bankaları mı? Geleneksel bankalar mı? COVID-19 salgınının finansal performans üzerindeki etkisine ilişkin bir değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 477-488.
• Atmaca, M. (2012). İMKB’de işlem gören spor şirketlerinin TOPSIS yöntemi ile finansal performans değerlendirmesi. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 27(320), 91-108.
• Ayçin, E. (2019). Çok kriterli karar verme: Bilgisayar uygulamalı çözümler. Ankara; Nobel Yayıncılık.
• Ayçin, E. ve Güçlü, P. (2020). BİST icaret Endeksinde yer alan işletmelerin finansal performanslarının Entropi ve MAIRCA yöntemleri ile değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 287-312.
• Çakır, S. ve Perçin, S. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü. Ege Akademik Bakış, 13(4), 449-459.
• Dağlı, D. (2021). Havayolu işletmelerinin Covid-19 öncesi ve Covid-19 sürecindeki finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13 (3), 2242-2255.
• Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• Devi, S., Warasniasih, N. M. S., Masdiantini, P. R. ve Musmini, L. S. (2020). The impact of COVID-19 pandemic on the financial performance of firms on the Indonesia stock exchange. Journal of Economics, Business ve Accountancy Ventura, 23(2), 226-242.
• Dumanoğlu, S. ve Ergül, N. (2010). İMKB’de işlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 101-111.
• Elnahass, M., Trinh, V. Q. ve Li, T. (2021). Global banking stability in the shadow of Covid-19 outbreak. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 72.
• Erol, I. ve Ferrell, W. (2009). Integrated approach for reorganizing purchasing: theory and a case analysis on a Turkish company. Computers & Industrial Engineering, 56, s.1192-1204.
• Ertaş, F. C. ve Yetim A. (2022). Covid-19 pandemisinde gıda ve içecek sektöründeki işletmelerin finansal performansının TOPSIS yöntemiyle incelenmesi: BIST örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 93, 53-74.
• KAP, (2021, 1 Temmuz). Sektörler. https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler .
• Karakul, A. K. ve Özaydın, G. (2019). TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile finansal performans değerlendirmesi: XELKT üzerinde bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60), 68-86.
• Karami, A. ve Johansson, R. (2014). Utilization of multi attribute decision making techniques to ıntegrate automatic and manuel ranking of options. Journal of Information Science and Engineering, 30, s.519-534.
• Kehribar, Ö., Karademir, F. ve Evci, S. (2021). İşletmelerin COVID-19 pandemisi sürecindeki finansal performanslarının Entropi ve MAIRCA yöntemleri ile değerlendirilmesi: BIST gıda, içecek endeksi örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 9(1), 200-214.
• Orçun, Ç. (2019). Enerji sektöründe WASPAS yöntemiyle performans analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 439-453.
• Ozili, P. K. ve Arun, T. (2020). Spillover of COVID-19: impact on the Global Economy. Available at SSRN 3562570.
• Öndeş T. ve Özkan T. (2021). Bütünleşik CRITIC-EDAS yaklaşımıyla Covid-19 pandemisinin bilişim sektörü üzerindeki finansal performans etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 506-522.
• Özdağoğlu, A., Yakut, E. ve Bahar, S. (2017). Machine selection in a dairy product company with Entropy and SAW methods integration. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), s.341-359.
• Rababah, A., Al‐Haddad, L., Sial, M. S., Chunmei, Z. ve Cherian, J. (2020). Analyzing the effects of COVID‐19 pandemic on the financial performance of Chinese listed companies. Journal of Public Affairs, 20(4).
• Shen, H., Fu, M., Pan, H., Yu, Z. ve Chen, Y. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on firm performance. Emerging Markets Finance and Trade, 56(10), 2213-2230.
• Song, H. J., Yeon, J. ve Lee, S. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic: Evidence from the US restaurant industry. International Journal of Hospitality Management, 92, 102702.
• Şenol, Z. (2020). COVID-19 krizi ve finansal piyasalar. Para ve finans, 75, 124.
• UNCTAD, (2021, 22 Ağustos). Impact of the COVID-19 pandemic on trade and development. https://unctad.org/programme/covid-19-response/impact-on-trade-and-development-2021 .
• Ural M., Demireli, E. ve Özçalık, S. G. (2018). Kamu bankalarında performans analizi: ENTROPİ ve WASPAS yöntemleri ile bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 129-141.
• Zhang, X., Wang, C., Li, E. & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved Entropy weight method, The Scientific World Journal, s.1-7.