Organizational Culture In Business And Its Effect Competition: A Conceptual Study

Year 2025, Volume: 4 Issue: 1, 19 - 44, 28.07.2025

Mehmet Zengin

Abstract

In today's global world where borders have disappeared, technological developments have made a breakthrough and information has reached a more important position than ever before, culture, which is a dominant issue for organizations, has emerged as one of the basic elements for businesses to survive. When we look at the studies on culture, it is seen that its unifying and holding together feature is at the forefront and it also determines the view of the future. As culture varies according to nations, it also varies according to the geography in which organizations operate and pushes businesses to adapt. It is seen that all for-profit and non-profit organizations, i.e. businesses, associations, companies, foundations, public institutions, etc. have a unique culture. Among the most important reasons for this is the founding leader factor, but it is also observed that the culture develops itself according to time and place. This, of course, has to be analysed as a detail reflecting on performance and competitiveness. In this study, the effect of organizational culture on competitiveness in enterprises has been examined, the relevant researches have been reached by reviewing the national and international literature, and some results have been tried to be obtained by considering field studies and theoretical contributions. Considering the researches in the literature, it is seen that there is a need for more research on the effect of culture on competition, but it is also revealed that it is a very important factor in terms of competition. It is thought that this review will be a guide for researchers and business managers.

Keywords

Business , organizational culture , culture , competition , mnagement.

İşletmelerde Örgüt Kültürü Ve Rekabete Etkisi: Kavramsal Bir Çalışma

Abstract

Sınırların ortadan kalktığı, teknolojik gelişmelerin çığır açtığı ve bilginin her zamankinden daha önemli bir konuma ulaştığı günümüz küresel dünyasında örgütler için başat bir konu olan kültür, işletmelerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için temel unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira kültür üzerine yapılan çalışmalara bakıldığında onun birleştirici, bir arada tutucu özelliği ön planda yer almakta, geleceğe bakışı da tayin ettiği görülmektedir. Kültür, uluslara göre değiştiği gibi örgütler açısından faaliyette bulunulan coğrafyaya göre de farklılık göstermekte, işletmeleri adapte olmaya itmektedir. Kâr amacı güden ve gütmeyen tüm örgütlerin yani işletmelerin, derneklerin, şirketlerin, vakıfların, kamu kurumlarının vb. kendilerine özgün bir kültüre sahip olduğu görülmektedir. Bu özgünlüğün en önemli nedenleri arasında kurucu lider faktörü gelmekle birlikte zamana ve mekana göre kültürün kendini geliştirdiği de gözlemlenmektedir. Bu, elbette performansa ve rekabet gücüne de yansıyan bir detay olarak incelenmek durumundadır. Bu çalışmada örgüt kültürünün, işletmelerde rekabete yansıyan etkisi irdelenmiş, ulusal ve uluslararası literatür taranarak ilgili araştırmalara ulaşılmış, saha incelemeleri ve teorik katkılar göz önünde bulundurularak bazı sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır. Literatürde yer alan araştırmalar göz önüne alındığında kültürün rekabete etkisi ile ilgili daha çok araştırmaya muhtaç olduğu görülmekle birlikte rekabet açısından çok önemli bir faktör olduğu da ortaya çıkmıştır. Bu incelemenin, araştırmacılara ve işletme yöneticilerine yol gösterici nitelik taşıyacağı düşünülmektedir.

Keywords

İşletme , örgüt kültürü , kültür , rekabet , yönetim

Ethical Statement

İlgili inceleme makalesi bilimsel etik elkelerine uygun hazırlanmış olup, etik kurul raporu gerektiren bir çalışma değildir.

Supporting Institution

Herhangi bir kurum desteği bulunmamaktadır.

References

• Baransel, A. (1979). Çağdaş yönetim düşüncesinin evrimi (2. Baskı). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını.
• Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.
• Cameron, K. S. & Quinn, R. E. (2021). Örgüt kültürü - örgütsel tanı ve değişim (2.Baskı). (M.G. Gülcan ve N. Cemaloğlu çev. edt). Ankara: Pegem Akademi.
• Cameron, K. S., & Quinn, R. E. (2006). Diagnosing and chancing organizational culture: bsed on the Competition values framework (Review Edition). San Fransisco: JerseyBass.
• Çetin, C., & Arslan, M. (2022). Temel işletmecilik (10.Baskı). İstanbul: Beta Basım.
• Çırpan, H., & Koyuncu, M. (1998). İşletme kültürünün alt kademe yöneticileri üzerindeki etkisi: Bir örnek olay çalışması. Öneri Dergisi, 2(9), 223-230. https://doi.org/10.14783/maruoneri.681277
• Daft, R. (2008). New Era of Management, (Second edition)., Thomson South-Western College Publishing.
• Dahler‐Larsen, P. (1994). Corporate culture and morality: Durkheim‐inspired reflections on the limits of corporate culture. Journal of Management Studies, 31(1), 1-18.
• Dastmalchian, A., Lee, S., & Ng, I. (2000). The interplay between organizational and national cultures: a comparison of organizational practices in Canada and South Korea using the Competing Values Framework. International Journal of Human Resource Management, 11(2), 388-412.
• Desphande, R., & Webster Jr, F. E. (1989). Organizational Culture and marketing: defining the research agende. Amerikan Marketing Associations, 53(1), 3-15.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon (6. Baskı). İstanbul: Beta Basım.
• Erkut, G., & Albayrak, A. N. (2010). “Yenilikçilik - Rekabet Gücü İlişkisi: Otomotiv Sektörü Örneği”, İTÜ Dergisi /A Mimarlık, Planlama, Tasarım, 9(1), 155-166.
• Fethke, G. C., & Birch, J. J. (1982). Rivalry and The Timing of Innovation. The Bell Journal of Economics, 13(1): 272-279. doi:10.2307/3003450
• Fişek, K. (2015). Yönetim (5. Baskı). Ankara: Kilit Yayınları.
• Gagliardi, P. (1986). The creation and change of organizational cultures: A conceptual framework. Organization Studies, 7(2), 117-134.
• Genç, N. (1993). Örgüt kültürünün oluşumu ve bireysel, örgütsel davranış üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1-2), 299-304.
• George J. M., & Jones, G. R. (2005) Understanding and Managing Organizational Behavior, (Fourth Edition). Upper Saddle River, NJ., Pearson/Prentice Hall.
• Hofstede, G. (1998). Attitudes, values and organizational culture: Disentangling the concepts. Organization Studies, 19(3), 477-493.
• Hofstede, G. (2000). Organizational culture: Siren or sen cow? A reply to Dianne Lewis. Strategic Change, 9(2), 135-137.
• Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2022). Kültür ve örgüt, zihnin yazımı (3. Baskıdan Özet Çeviri). (H. Akkaş, Çev.). Ankara Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hoy, W. K. (1990). Organizational climate and culture: A conceptual analysis of the school workplace. Journal of Educational and Psychological Consultation, 1(2), 149-168.
• Keskin, Z. (2015). Örgüt kültürü ve örgüte bağlılık arasındaki ilişki: Öğretim üyelerine yönelik bir uygulama. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kocakaya, A. (2006). İşletmelerde örgüt kültürünün şekillendirilmesinde liderin rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçel, T. (2020). İşletme yöneticiliği (18.Baskı). İstanbul: Beta Basım.
• Kong-Seng, L., & Yusof, N. A. (2011). Organizational culture and innovation adoption/generation: A proposed model. World Academy of Science, Engineering and Technology, 5(10), 1232-1237.
• Kozlu, C. M. (1986). Kurumsal kültür; Amerika, Japonya ve Türkiye: Başarılı firma yönetimlerinde kurumsal kültürün rolü. İstanbul: Bilkom Yayınları.
• Lamore, P. R., Berkowitz, D., & Farrington, P. A. (2013). “Proactive/Responsive Market Orientation and Marketing-Research and Development Integration”, Journal of Product Innovation Management, 30(4): 695-711.
• Luthans, F. (1992). Organizational Behavior (Sixth Edition) New York: Mcgraw-HiII
• Mallak, L. (2001). Understanding and Changing Your Organization’s Culture. Industrial Management, 43(2), p.19
• Mirze, S. K. (2018). Uluslararası işletmecilik ve yönetim (1.Baskı) İstanbul: Beta Basım.
• Mumcu, A. Y. (2022). Sosyal Sermaye Kuramı: Son Dönem İnceleme Alanları. Içinde AY Ataman, Göksel; Mumcu. Örgüt Kuramlarında Güncel Yaklaşımlar, 1, 331-352.
• Özen Kutanis, R. (2010). Örgüt kültürü (1. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Özkan, Ö., & Turunç, D. (2015). Örgüt kültürü ile yenilikçilik ilişkisinde rekabet şiddetinin düzenleyici etkisi: Savunma sanayinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 339-363.
• Öztaş, N. (2017). Örgüt-Örgüt ve yönetim kuramları (4. Baskı). Antalya: Otorite Yayınları.
• Pekerkan, E. (1993). Uluslararası bir ortamda örgütsel kültür. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü.
• Pettigrew, A., M. (1979). On Studying Organizational Cultures. Administrative Science Quarterly, 24(4), 570-581.
• Pfeffer, J. (1994). Rekabette üstünlüğün sırrı: insan (S.Gül, Çev.). İstanbul: Sabah Kitapları.
• Porter, E. M. (2015). Rekabet stratejisi (3. Baskı). (G. Ulubigen, Çev.) İstanbul: Aura Ktapları.
• Posner, B. Z., & Schmidt, W. H. (1992). Values and the American manager: An update updated. California Management Review, 34(3), 80-94.
• Quinn, R. E., & Rohrbaugh, J. (1983). A Spatial Model Of Effectiveness Criteria: Towards A Competing Values Approach To Organizational Analysis. Management Science, 29(3), 363-377.
• Ruigrok, W., & Achtenhagen, L. (1999). Organizational culture and the transformation towards new forms of organizing. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(4), 521-536.
• Salancik, G. R. (1977). Commitment is too easy! Organizational Dynamics, 6(1), 62–80. doi:10.1016/0090-2616(77)90035-3
• Schein, E. H. (1990). Organizational culture. Amerikan Psychological Association, 45(2), 109-119.
• Schein, E. H. (2002). Örgütsel kültür (A. Akbaba, Çev.). DEÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 4(3), 1-27.
• Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership (Third Edition). San Fransisco: Jossey-Bass Publishers.
• Schein, E. H., & Schein, P. (2022). Organizasyon kültürü ve liderlik (1.Baskı), (H, Bulut ve U, Batum Çev.). İstanbul: The Kitap.
• Scott, T., Mannion, R., Davies, H., & Marshall, M. (2003). The quantitative measurement of organizational culture in health care: A review of the available instruments. HSR: Health Services Research, 38(3), 923-945.
• Smircich, L. (1983). Concepts of Culture and Organizational Analysis. Administrative Science Quarterly, 28(3), 339. doi:10.2307/2392246
• Şanal, M., & Öztürk, M. (2019). Örgüt kültürünün işletme performansına etkisi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2), 257-271.
• Şengül, E. (2009). Örgüt kültürü, örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve İMKB’deki şirketler üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şimşek, M. Ş., & Çelik, A. (2022). İşletme bilimine giriş (27 Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tınar, M. Y. (1990). Kurumsal kültür örgütün yönetiminde görünmeyen el? Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 5(1-2), 78-90.
• Tüyen Z., & Marşap, A. (2022) İşletmelerde örgüt kültürünün sürdürülebilir rekabet üstünlüğüne etkisinde rekabet stratejilerinin aracı rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 2145-2167.
• Tylor, E. B.(1920). Premative culture (Second Edition). Printed in U.S.A.
• Üçok, T. (1989). Organizasyon kültürünün oluşumu. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1-2), 308-323.
• Von Bertalanffy, L. (1972). The history and status of general systems theory. Academy of management journal, 15(4), 407-426. https://doi.org/10.2307/255139
• Vural, Z. B. A, & Değirmen, G. C. (2020). Örgüt kültürü (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yeşil, S., Doğan, İ. F. & Doğan, Ö. (2016). Örgüt Kültürünün Girişimcilik Yönelimi İle Örgütsel Performans Üzerindeki Etkisi: Kahramanmaraş İli Tekstil Sektörü Örneği. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 150-172.
• Zheng, W., Yang, B., & McLean, G. N. (2010). Linking organizational culture, structure, strategy, and organizational effectiveness: Mediating role of knowledge management. Journal of Business Research, 63(7), 763-771.