Görsel Değerlendirmede Görüntü Özelliklerinin Algıya Etkisi

Year 2024, Volume: 6 Issue: 3 (Nesrin Algan'a Armağan Sayısı), 193 - 207, 30.12.2024

Ayça Yeşim Çağlayan , Adnan Uzun

https://doi.org/10.53472/jenas.1519801

Abstract

Planlama ve değerlendirmelerde halk katılımının gerekliliğinin bilindiği günümüzde, öneri proje için kullanıcı görüşlerinin alınmasında görsel canlandırma tekniklerinin kullanımı kaçınılmazdır. Bu süreçte güvenilir ve gerçekçi görüntülerle proje hakkında yeterli ve doğru bilgi aktarımı en önemli konulardan biridir.
Farklı ışık ortamlarında ve fiziksel koşullarda tesadüfi yapılan fotoğraf çekimleri, arazinin farklı algılanmasına dolayısıyla kullanıcı görüşlerinin değişmesine yol açan görüntülerin oluşmasına neden olabilmektedir. Değerlendirme sırasında kullanıcı algısına etki edebilecek bu faktörlerin bilinmesi analiz amacıyla görüntülerin değerlendirilmesinde dikkate alınması gerekli konuların saptanması ve doğru kararların alınması açısından önemlidir.
Bu çalışmada peyzajın görsel analizinde ışık, derinlik, çizgisel grafik analiz ve kompozisyon açısından görüntü özelliklerinin kullanıcı tercihine etkileri incelenerek, fotoğrafların görsel canlandırma tekniği olarak geçerliliği ve kullanımı irdelenmiştir. Görüntü değişkenlerinin farklı arazi koşullarında etkisinin saptanması amacıyla İstanbul İlinin Boğaziçi bölgesinin doğal kaynak özelliğini yansıtan önemli kent korularından alınan görüntüler irdelenerek, görsel değerlendirmede fotoğrafların kullanımına ilişkin bazı ilke ve öneriler getirilmiştir.

Keywords

Görsel Peyzaj Değerlendirmesi, Görseleştirme, Görsel Canlandırma Teknikleri, Fotoğraf

References

• Akbaş, F., & İkizler, E. (2003). Fotoğraf Teknik Okumaları, OM Yayınevi, İstanbul. ISBN. 975-6530-31-6
• Akın, E. (1995). Mimarlıkta estetik değerlendirmeye bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi Cilt 10, No 1, 19-57, 1995.).
• Aksoy, H. (1978). Karabük-Büyükdüz Araştırma Ormanındaki orman toplumları ve bunların silvikültürel özellikleri üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları O.F. Yayın no. 237, İstanbul
• Alessa, L., Kliskey, A., & Brown, G. (2008). Social-ecological hotspots mapping: A spatial approach for identifying coupled social-ecological space. Landscape and Urban Planning, 85, 27–39. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2007.09.007.
• Altınışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E., & Bayraktaroğlu, S. (2002).Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Spss uygulamalı, Sakarya Üniversitesi, İ.İ.B.F., Sakarya.
• Anderson, L. (1981). Land use designations affect perception of scenic beauty in forest landscapes, Forest Science , 27 (2), 392-400.
• Arı, S. (1971). Türkiye’de anket metoduna dayanan sosyolojik araştırmalar ve uygulama açısından teori ve kavramlar. Hacettepe Üniversitesi Yayınları D-11 S.127-136, Ankara.
• Arthur, L. M. (1977). Predicting scenic beauty of forest environments. Some empirical tests. Forest Science, 23 (2), 151-159.
• Aydınlı, S. (1992) . Mimarlıkta görsel analiz. İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, Sayı. 1502.
• Bishop, I. D. (1992). Visualization in the natural environment: A look forward. Landscape and Urban Planning, 21, 289-291. https://doi.org/10.1016/0169-2046(92)90044-Z.
• Bishop, I. D. (2019a). The implications for visual simulation and analysis of temporal variation in the visibility of wind turbines. Landscape and Urban Planning, 184, 59–68. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.12.004.
• Booth, N.K. (1983). Basic elements of landscape architectural design. Elsevier ISBN.0-88133-478-2.
• Çolak, A. H. (2001). Ormanda doğa koruma (Kavramlar-Prensipler-Stratejiler-Önlemler). Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Yayını ISBN. 975-8273-33-7.
• Daniel, T.C., & Boster, R.S. (1976). Measuring landscape aesthetics: the scenic beauty estimation method. USDA Forest Service Research Paper RM-167, Rocky Mountain Forest and Range experiment Station Forest Service U.S. Department of Agriculture.
• Erinç, S. (1978): Büyük İstanbul Yöresi’nin doğal bitki örtüsü ve potansiyeli. Büyük İstanbul’un Yeşil alan sorunları Ulusal Sempozyumu. 22-24 Kasım 1978. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları no:270.
• Ervin, S. M. (2001). Digital landscape modelling and visualization: a research Agenda, Landscape and Urban Planning, 54(1-4), 49-62. DOI: 10.1016/S0169-2046(01)00125-6
• Gobster, P. H., & Westphal, L. M. (2004). The human dimensions of urban greenways: planning for recreation and related experiences. Landscape and Urban Planning, 68, 147–165. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(03)00162-2.
• Gobster,P., Ribe, R. G., & Palmer, J.F. (2019): Themes and trends in visual assesment research: introduction to the Landscape and Urban Planning special colletion on the visual assesment of landscapes, Landscape and Urban Planning, 191/103635.
• Hedgecoe, J. (2002). Her yönüyle fotoğraf sanatı. Remzi Kitabevi, İstanbul. ISBN. 975-14-0503-3.
• Hetherington, J., Daniel, T. C. & Brown, T.C. (1993). Is motion more important than it sounds?: the medium of presentation in environmental perception research. Journal of Environmental Psychology 13, 283-291.
• Hoffman, E.R. (1997). Testing the validity and reliability of slides as representations of Nothern Hardwood Forest Condition, [Unpublished doctoral dissertation], SUNNY College of Environmental Science and Forestry, Syracuse, NY.
• İBB. (2002). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Beykoz Korusu İşletme Şefliği Amenajman-Silvikültür Planı (2002-2011).
• İBB. (2002). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Emirgan Korusu İşletme Şefliği Amenajman-Silvikültür Planı (2002-2011).
• İBB. (2002).İstanbul Büyükşehir Belediyesi Küçük Çamlıca Korusu İşletme Şefliği Amenajman-Silvikültür Planı (2002-2011).
• Jiang, B., Larsen, L., Deal, B., & Sullivan, W. C. (2015). A dose-response curve describing the relationship between tree cover density and landscape preference. Landscape and Urban Planning, 139, 16–25. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2015.02.018.
• Kane, P (1981). Assessing landscape attractiveness: a comparative test of two new method. Applied Geography, 1(2),77-96 http.//www.geodata.soton.ac.uk/gg209/kane.html
• Lange, E. (2001) . Visualization in Landscape Architecture and Planning: where we have been, where we are now and where we might go from here. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:36157391
• Lange, E. (2001). The Limits of Realism: perceptions of Virtual Landscape. Landscape and Urban Planning, 54, 163-182.
• Leymarie,F.(2001).Art and Visual Perception by Rudolf Arnheim. www.lems.brown.edu/vision/people/leymarie/Refs/VisualArt/Arnheim/ArtVisualPercept.pdf
• Muirhead, S.(1997). Landscape simulation and perception. historical perspective.http.//www.sli.unimelb.edu.au/LSP/Lit_revs.html
• Nelson, W.R. (1985). Planting design: A manual of theory and practice. Illinoise-Campaign ISBN. 0-87563-268-8.
• Orhunbilge, N. (2000). Örnekleme yöntemleri ve hipotez testleri. İ.Ü. İşletme Fakültesi, İşletme İktisadı Yayın No.8, İstanbul. ISBN.975-8345-04-4
• Özgüç, İ.M. (1999). TEM-Hadımköy-Kınalı arası peyzaj planlaması üzerinde görsel araştırmalar [Yayınlanmamış doktora tezi], İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Palmer, J., & Hoffman, R. (2001). Rating reliability and representation validity in scenic landscape assessment. Landscape and Urban Planning, 54, 149-161.
• Schroeder, H.W, & Anderson, L.M(1984). Perception of personal safety in urban recreation sites. Journal of Leisure Research, 16 (2), 178-194.
• Sencer, M., (1989). Toplum bilimlerinde yöntem. İstanbul.
• Shafer, E. L. Jr., & Richards, T.A. (1977) A Comparison of Viewer Reactions to Outdoor Scenes and Photographs of those Scenes. USDA Forest Service Research Paper, NE-302, Upper Darby, Pennsylvania.
• Sheppard, R.J. (1989). Visual simulation : A user’s guide for architects, engineers, and planners. Van Nostrand Reinhold, New York ISBN0-442-27827-6.
• Sheppard, S. R. J. (2001). Guidance for crystall ball gazers: Developing a code of ethics for landscape visualization. Landscape and Urban Planning ,54, 183-199.
• Shuttleworth, S (1980). The use of photographs as an environment presentation medium in landscape studies. Journal of Environmental Management, 11, 61-76.
• Sullivan, R. G., Gobster, P. H., McCarty, J. H., Meyer, M. E., Palmer, J. F., & Smardon, R. C. (2018). Introduction: Visual resource stewardship: Landscape and seascape management in a time of change. In P. H. Gobster, & R. C. Smardon (Eds.). Visual resource stewardship conference proceedings: Landscape and seascape management in a time of change. Newtown Square, PA: USDA Forest Service, Northern Research Station General Technical Report NRS-P-183, 4-8.
• Timuçin, A. (2002). Estetik. Bulut Yayıncılık, İstanbul.
• Tahvanainent, L.,Tyrvainen, L.,Ihalainen, M., Vuorela, N., & Kolehmainen, O. (2001). Forest management and public perceptions-visual versus verbal Information, Landscape and Urban Planning, 53, 53-70.
• Wirth, E. (1997). Landscape simulation and perception: simulation validity. http://www.sli.unimelb.edu.au/LSP/Lit_revs.html
• Yaltırık, F., Efe, A. UZUN, A. (1997). Tarih boyunca İstanbul’un park bahçe ve koruları, egzotik ağaç ve çalıları, İSFALT yayını. 4, İstanbul. ISBN 975-8183-00-1
• Yıldızcı, A.C. (1978). İstanbul’da kentsel doku ile yeşil doku arasındaki ilişkiler ve İstanbul Yeşil Alan Sistemi için bir öneri [Yayınlanmamış doktora tezi]. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Wherreth, J.R. (1996). Visualization techniques for landscape evaluation [Unpublished doctoral dissertation]. The Macaulay Land Use Research Institute. http.//bamboo.mluri.sari.ac.uk/~jo/research.htm1