Gender Equality in Turkey: The Gap Between Legal Framework and Implementation

Year 2024, Volume: 6 Issue: 3 (In Honour of Nesrin Algan), 331 - 349, 30.12.2024

Asmin Kavas

Abstract

This article examines Turkey’s performance in gender equality based on the “World Bank’s Women, Business and the Law 2023” report. The report evaluates countries across eight indicators, with Turkey ranking 20th out of 190 countries with a score of 82.5. Turkey achieves full marks in areas such as freedom of movement, workplace equality, and inheritance rights, while scoring variably in other areas. However, the article questions the effectiveness of legal regulations in practice. It highlights that legal rights, particularly in freedom of movement and workplace equality, are not fully implemented. The article emphasizes that social norms, traditions, and religious interpretations can restrict women’s exercise of their rights. While acknowledging Turkey’s progress in the legal framework, the article argues that achieving full gender equality requires changes in implementation and social norms. It concludes that the high score given by the World Bank report does not fully reflect the actual situation in Turkey. The article stresses that more comprehensive efforts are needed to ensure gender equality, beyond mere legal provisions. It points out the discrepancy between Turkey’s legal framework and the practical realities faced by women, suggesting that cultural and social factors continue to hinder the full realization of women’s rights despite progressive legislation. In essence, the article calls for a more nuanced understanding of gender equality in Turkey, one that considers both legal advancements and practical challenges in implementation.

Keywords

Türkiye, Gender, Equality, Law, Implementation

Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Yasal Çerçeve ve Uygulama Arasındaki Uçurum

Abstract

Bu makale, “Dünya Bankası’nın Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk 2023” raporunda Türkiye’nin kadın erkek eşitliği konusundaki performansını incelemektedir. Rapor, sekiz gösterge üzerinden ülkeleri değerlendirmekte ve Türkiye 82.5 puanla 190 ülke arasında 20. sırada yer almaktadır. Türkiye, bireylerin hareket serbestisi, iş yaşamında eşit olanaklar ve miras paylaşımı konularında en yüksek değerlendirmeyi alırken, diğer kategorilerde farklı seviyelerde notlar almıştır. Ancak makale, yasal düzenlemelerin uygulamadaki etkinliğini sorgulamaktadır. Özellikle seyahat özgürlüğü ve çalışma hayatında fırsat eşitliği konularında, yasal hakların pratikte tam olarak uygulanmadığına dikkat çekilmektedir. Toplumsal normlar, gelenekler ve dini yorumların kadınların haklarını kullanmalarını kısıtlayabildiği vurgulanmaktadır. Makale, Türkiye’nin yasal çerçevede ilerleme kaydettiğini, ancak toplumsal cinsiyet eşitliğinin tam anlamıyla sağlanması için uygulamada ve toplumsal normlarda değişime ihtiyaç duyulduğunu belirtmektedir. Netice itibarıyla, Dünya Bankası’nın değerlendirmesinde Türkiye’ye atfedilen üstün notun, ülkedeki fiili durumu bütünüyle yansıtmadığı belirtilmektedir. Cinsiyetler arası eşitliğin tam anlamıyla tesis edilebilmesi için daha geniş çaplı ve derinlemesine çalışmaların gerekli olduğu öne sürülmektedir.

Keywords

Türkiye, Cinsiyet, Eşitlik, Yasa, Uygulama

References

• Council of Europe. (2011). Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence. 12.10.2024 tarihinde https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list?module=treaty-detail&treatynum=210 adresinden erişildi.
• BBC Türkçe. (2022, 19 Mayıs). Teksas’ta kürtaj: Yüksek Mahkeme kararını sızdıran kişi kim? 12.10.2024 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61508597 adresinden erişildi.
• BBC Türkçe. (2021, Mart 23). İstanbul Sözleşmesi: BM ve AB’den Türkiye’nin kararına tepki. 12.10.2024 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56500881 adresinden erişildi.
• Bianet. (2015). Kadınları kim, nerede, nasıl öldürdü? 5 yılın cinayet haritası. 15.12.2024 tarihinde https://bianet.org/haber/kadinlari-kim-nerede-nasil-oldurdu-5-yilin-cinayet-haritasi-169494 adresinden erişildi.
• Del Rey, E., Kyriacou, A., & Silva, J. (2021). Maternity leave and female labor force participation: Evidence from 159 countries. Journal of Population Economics, 34(3), 803-824. https://doi.org/10.1007/s00148-020-00814-2.
• DrDataStats. (n.d.). Yıllara göre Türkiye’de boşanma davalarının süreleri. 12.10.2024 tarihinde https://www.drdatastats.com/yillara-gore-turkiyede-bosanma-davalarinin-sureleri/ adresinden erişildi.
• Eurodev. (2023). Europe Paternity Leave: Policies and Benefits. 12.10.2024 tarihinde https://www.eurodev.com. adresinden erişildi.
• European Commission. (2022). EU legislation on family leaves and work-life balance. https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=851&langId=en
• Eurostat. (2023.). Employment - annual statistics. European Commission. 11.10.2024 tarihinde https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Employment_-_annual_statistics adresinden erişildi.
• Genel-İş Sendikası. (2022) 18 Eylül: Eşit değerde işe eşit ücret günü. 13.10.2024 tarihinde https://www.genel-is.org.tr/18-eylul-esit-degerde-ise-esit-ucret-gunu,2,47512 adresinden erişildi.
• Global Entrepreneurship Monitor. (2022). GEM 2021/22 women’s entrepreneurship report: From crisis to opportunity. 14.10.2024 tarihinde https://www.gemconsortium.org/report/gem-202122-womens-entrepreneurship-report-from-crisis-to-opportunity adresinden erişildi.
• Gürdal, A., & Odabaş, Z. (2014). Kadın ve miras: Sosyolojik bir değerlendirme. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 17(2), 140-164.
• Heckmann, L. Y. (1995). Aşiretli kadın: Göçer ve yarı göçer toplumlarda cinsiyet rolleri ve kadın stratejileri. In Ş. Teleki (Ed.), 1980’ler Türkiye’sinde kadın bakış açısından kadınlar (pp. 277-290). Ankara: İletişim Yayınları.
• International Labour Organization, & Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret farkı: İş gücü piyasasında eşitlik arayışı (Rapor No. WCMS_756659). 15.10.2024 tarihinde https://www.ilo.org/sites/default/files/wcmsp5/groups/public/@europe/@ro-geneva/@ilo-ankara/documents/publication/wcms_756659.pdf adresinden erişildi.
• Karakaya, H. (2018). Toplumsal cinsiyet algısı, din ve kadın. Journal of Analytic Divinity, 2(2), 36-62. https://doi.org/10.46595/jad.418134.
• Karakaya, H. (2019). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Boşanma/ Boşanma Süreci ve Kadın: Elazığ Örneği. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 4(2), 261-291. https://doi.org/10.21798/kadem.2019249088
• Kardam, N. (2005). Turkey’s engagement with global women’s human rights. Aldershot: Ashgate Publishing.
• Kavas, A., Düşündüre, A., & Avşar, İ. (2020). 81 İlde Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. 13.10.2024 tarihinde https://tepav.s3.eu-west-1.amazonaws.com/upload/mce/2020/haberler/tobb_tskb_tepav_81_ilde_turkiyenin_toplumsal_cinsiyet_esitligi_karnesi.pdf adresinden erişildi.
• Koray, M., & Tekeli, Ş. (1991). Devlet, kadın ve siyaset. Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES). 16.12.2024 tarihinde http://tuses.org.tr/userfiles/files/devletyüzde 20kadyüzde C4yüzde B1nyüzde 20siyaset.pdf adresinden erişildi.
• Medeni Kanun. (2001). Türk Medeni Kanunu (No. 4721). Resmî Gazete, 24607, 8 Aralık 2001.
• Mercer. (2024.). Mercer CFA global pension index. 15.10.2024 tarihinde https://www.mercer.com/insights/investments/market-outlook-and-trends/mercer-cfa-global-pension-index/ adresinden erişildi.
• OECD. (2022). Balancing work and family life: Challenges for women in Turkey. 12.12.2014 tarihinde https://www.oecd.org adresinden erişildi.
• Office of the High Commissioner for Human Rights. (2021, 23 Mart). Turkey: Withdrawal from Istanbul Convention is a pushback against women’s rights, say human rights experts. 18.10.2024 tarihinde https://www.ohchr.org/en/press-releases/2021/03/turkey-withdrawal-istanbul-convention-pushback-against-womens-rights-say adresinden erişildi.
• Sarıgil, B. Ö. (2022). Combating gender-based discrimination against women in Turkey: Achievements and the challenges ahead. In Non-Discrimination in Turkey (pp. 13-34). Springer, Cham.
• Semerci Özkan, K., & Sasman Kaylı, D. (2022). Kırsal alanda yaşayan kadınların söylemleri üzerinden kadınlık kimliklerinin kuruluşu: Manisa örneği. Sosyoloji Dergisi, (43), 125-154.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2009). 23. dönem 46. cilt 101. birleşim tutanakları. 15.10.2024 tarihinde https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d23/c046/b101/tbmm230461010534.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2021, 21 Mart). Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ilişkin açıklama. 18.10.2024 tarihinde https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-istanbul-sozlesmesinden-cekilmesine-iliskin-aciklama adresinden erişildi.
• TÜİK. (2022a). İstatistiklerle aile 2022. 15.10.2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2022-49683 adresinden erişildi.
• TÜİK (2022b). Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri Gender Statistics 2022 13.10.2024 tarihinde https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/toplumsal_cinsiyet_istatistikleri.pdf adresinden erişildi.
• TÜİK. (2023). İstatistiklerle Kadın, 2023 15.10.2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2023-53675. adresinden erişildi.
• Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF). (2022). 2021-2022 kadın cinayetleri veri analizi ve karşılaştırması. 12.12.2024 tarihinde https://tkdf.org.tr/bizden-haberler/2021-2022-kadin-cinayetleri-veri-analizi-ve-karsilastirmasi adresinden erişildi.
• World Bank Group (2023). Women, Business and The Law 2023. 13.10.2024 tarihinde https://wbl.worldbank.org/en/past-reports adresinden erişildi.
• 3718 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (2021, 20 Mart). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 31429).
• 4857 Sayılı İş Kanunu (2003, 10 Haziran). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 25134)
• 3329 Sayılı Maden Ocaklarında Yeraltı İşlerinde Kadınların Çalıştırılmaması Hakkındaki Milletlerarası Mukaveleye İltihaka Dair Kanun (1937, 23 Haziran). T.C. Resmi Gazete (Sayı: 3638)
• 4721 Sayılı Medeni Kanun. (2001, 8 Aralık). T.C. Resmî Gazete, (Sayı: 24607).
• 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (2012, 20 Mart). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 28239).
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (1965, 23 Temmuz). T.C. Resmî Gazete, (Sayı: 12056).
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006, 16 Haziran) T.C. Resmî Gazete, (Sayı: 26200).