SİSMİK KIRILMA VERİLERİNDE İLK VARIŞ ZAMANLARININ ÇAPRAZ İLİŞKİ YÖNTEMİ KULLANILARAK BELİRLENMESİ, First Arrival Picking in Seismic Refraction Data by Using Cross-Correlation Technique

Year 2012, Volume: 26 Issue: 1, 31 - 41, 01.06.2012

Mustafa Şenkaya Hakan Karslı

Abstract

Keywords

-

SİSMİK KIRILMA VERİLERİNDE İLK VARIŞ ZAMANLARININ ÇAPRAZ İLİŞKİ YÖNTEMİ KULLANILARAK BELİRLENMESİ

Abstract

Sismik kırılma kayıtlarının kaliteli yorumu ilk varış
zamanlarının doğru ve güvenilir bir şekilde belirlenmesine
bağlıdır. İlk varış zamanlarının bir grafik veya görüntü
üzerinden elde edilmesi, işaretlemeleri verinin
görüntülenme ölçeği ve kalitesi, genlik oranı, işaretleyici
hassasiyeti, işaretlemeyi yapan kullanıcının deneyimi
gibi dış etkenlere bağlı kılar. Gürültü içeren verilerin ilk
varış işaretlemesinde ise, durum daha karmaşık bir hal
alır. Bu çalışmada yansıma veri işleminde yaygın olarak
kullanılan çapraz ilişki işlemi, gürültülü veya gürültüsüz
sismik kırılma verilerinde ilk varış zamanlarının
işaretlenmesinde kullanılmıştır. Hazırlanan algoritma
sayesinde işaretlemeler yarı otomatik yapılarak, ilk varış
zamanlarının kullanıcıya bağımlılığı azaltılmış, çevresel
gürültülerden veya görüntülenme özelliklerinden
kaynaklanabilecek hatalı işaretlemeler indirgenmiş ve
işaretlemeler matematiksel bir temele dayandırılmıştır.
Geliştirilen yöntem, 3 farklı gürültü içeriğine sahip
konvolüsyon modelleri ve farklı sahalardan elde edilen,
farklı gürültü karakterlerine sahip saha verileri üzerinde
sınanmıştır. Yapılan işaretlemelerin performansı Ki-Kare
hata kriteri ile değerlendirilmiştir. Ayrıca, manuel (el ile,
normal işaretleme) olarak işaretlenen varış zamanları
ile ilişki tekniği yardımıyla işaretlenen varış zamanları
arasındaki küçük zaman farklarının sismik kırılma
verilerinin değerlendirilmesinde yaratacağı farklılıklar
kırılma tomografisi çözümleri ile ortaya konmuştur.

Keywords

sismik kırılma, ilk varış zamanı, çapraz ilişki, çevresel gürültü

References

• Yılmaz, O., [2001] Seismic Data Analysis: Processing, inversion, and interpretation of seismic data. Society of Exploration Geophysicists, Tulsa.
• Sabbione, J. I. ve Velis, D. [2010] Automatic first-breaks picking: New Strategies and Algorithms. Geophysics, 75, V67- V76.
• Peraldi, R., ve Clement, A. [1972] Digital Processing of Refraction data: Study of First Arrivals. Geophysical Prospecting, 20, 529–548.
• Gelchinsky, B. T. ve Shtivelman, V. [1983] Automatic Picking of First Arrivals and Parameterization of Traveltime Curve. Geophysical Prospecting, 31, 915-928.
• Ervin, C. P., McGinnis, L. D., Otis, R. M. ve Hall, M. L. [1983] Automated Analysis of Marine Refraction Data: a Computer Algorithm. Geophysics, 48, 582-589.
• Gu, H., Zhou, H. ve Zhang, X. [1992] Automatic Pick of First Arrival Time. Geophysical & Geochemical Exploration, 16, 120- 129.
• Murat, M., ve Rudman, A. [1992] Automated First Arrival Picking: a Neural Network Approach. Geophysical Prospecting, 40, 587–604.
• Kusuma, T. ve Fish, B. C., 1993. Toward More Robust Neural- Network First Break and Horizon Pickers, 63rd meeting of the Society of Exploration Geophysics.
• Boschetti, F., Dentith, M.D. ve List, R.D., 1996. A Fractal- Based Algorithm for Detecting First Arrivals on Seismic Traces, Geophysics, 61, 4, 1095-1102.
• Yung, S. K. ve Ikelle, L. T., 1997. An Example of Seismic Time Picking by Third-Order Bicoherence, Geophysics, 62, 6, 1947-1951.
• Leung, M. T., 2003. Controls of Traveltime Data and Problems Of The Generalized Reciprocal Method, Geophysics, 68, 5, 1626- 1632.
• Hatherly, P. J., 1982. A Computer Method for Determining Seismic First Arrival Times, Geophysics, vol.47(10), pp.1431- 1436.