Hayvanat Bahçelerinin Peyzaj Planlama ve Tasarım İlkeleri

Year 2009, Volume: 59 Issue: 1, 59 - 73, 01.01.2009

İpek Özgüç Erdönmez Alev Bekdemir

Abstract

Sözlük anlamı "yabanıl ve bazen evcil hayvanları sergilemek amacıyla
düzenlenmiş mekan" olarak tanımlanan hayvanat bahçelerinin kökeni 18. yüzyıla
dayansa da, aslında, hayvan koleksiyonculuğunun daha eski zamanlara uzandığı
bilinmektedir. Her ne kadar doğru olanı, hayvanların kendi doğal ortamlarında
yaşayabilmesi olsa da, gerek insanların doğaya ve onun parçalarına duydukları
özlem ve merak nedeniyle, gerekse, nesli tehlikeye girmiş olan hayvanların
korunabilmesi amacıyla, hayvanat bahçelerinin tesisi zorunlu hale gelmiştir. Bu
zorunluluktan yola çıkılarak, barınacak hayvanların sağlığı ve konforunun
yanısıra onlar hakkında bilgi edinecek insanın güvenliği ve tatmin olması
açısından da hayvanıat bahçelerinin planlama ve tasarım ilkelerinin iyi bilinmesi ve
bu ilkeler doğrultusunda çalışılması gerekmektedir.
Bu çalışmada, hayvanat bahçesinin tanımı, tarihi gelişimi, işlev ve amaçları
üzerinde durulmuş; bu alanların planlama ve tasarım ilkeleri irdelenmiştir.

Keywords

Hayvanat bahçeleri, peyzaj planlama ve tasarım, planlama ilkeleri, tasarım ilkeleri

References

• ABB, 2008. Antalya Büyükşehir Belediyesi resmi internet sitesi. http://www.antalya.bel.tr/trlbel_ kurumsal/mekanlar/ha yvanat_ bahcesi.cfm (Ziyaret tarihi: 01.05.2008).
• Açıkkol, c., 1984. Master plan for Ankara Zoo and the planning of aquatie exhibition building. Yüksek Lisans Tezi, O.D.T.Ü., Ankara.
• AMM 1, 2008. Arkitera Mimarlık Merkezi, http://www.arkitera.com/h25239- gaziosmanpasada-turkiyenin-en-buyuk-hayvanat-bahcesi-aciliyor. html (Ziyaret tarihi: 18.04.2008)
• AMM 2, 2008. Arkitera Mimarlık Merkezi, http://www.arkitera.com/h27977- gaziosmanpasayi-kimse-taniyamayacak.html (Ziyaret tarihi: 18.04.2008)
• AOÇ, 2008. Atatürk Orman Çiftliği, Ankara Hayvanat Bahçesi resmi internet sitesi, http://www.ankarazoo.gov.tr/tarihee.htm (Ziyaret tarihi: 20.04.2008).
• Baele, N., 1989. Metro Toronto Zoo. Landseape Architeeture, The Magazine of American Society of Landseape Arehitects 79, no. l(January), Washington.
• Baratay, E. and E. Hardouın-Fugier, 2002. Zoo--A history of zoologieal gardens in the west. Reaktion Books, ISBN: 1861891113, Londo
• Berkyez, Ş., 1992. Hayvanat bahçesi fiziksel planlamalarında göz önünde bulundurulması gerekli genel prensipler. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• BHB, 2008. Boğaziçi Hayvanat Bahçesi ve Botanik Parkı resmi internet sitesi, http://www.bosphoruszoo.com.tr/(Ziyaret tarihi: 18.04.2008).
• Bierlein, J., 2003. Exhibit design and the aesthetic of nature manager of planning and interpretive exhibits, Woodland Park Zoo. AZA Communique, ZooLex Publ., Seattle, Washington.
• Coe J. c., 2001. Zoo planning & design. Encyclopedia of the World's Zoos, C. Beli, Ed. Fitzroy Dearborn Publishers. Chicago.
• Civelek, S., 1999. Hayvanat bahçeleri tasarımı üzerine bir araştırma- mekansal farklılığın ziyaretçi algısına etkileri. Yük. Lis. Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dunlap, J., and S. R. Kellert, 2003. Animal welfare and rights: Zoos and Zoological Parks. Encyclopedia of Bioethics, Vol: 1, sf: 184-186, Macmillan Reference Books, New York.
• GBB, 2008. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi resmi internet sitesi, http://www.gaziantep-bld.gov.trlZoo.php (Ziyaret tarihi: 21.04.2008).
• Giritlioğlu, c., N. Ergun ve M. A., Yüzer, 1993. Yerleşmelerde insan-doğa ilişkileri ve hayvanat bahçeleri kurgu ve tasarım ilkeleri, FIOI'yaHayvanat Bahçesi örneği. Tasarım Mimarlık, İçmimarlık ve Görsel Sanatlar Dergisi, Sayı.Jv, S:68-74, İstanbuL.
• GKR, 2008. Gaziantep Kent Rehberi, Gaziantep Hayvanat Bahçesi, http://www.antebim.com/gaziantep_hayvanatbahcesi.php (Ziyaret tarihi: 21.04.2008).
• Gupta, B. K., 2000. Principles and standards for barrier design. Proceedings of the Short Terrn Training Course: 15-23, Central Zoo Authority, India
• Günergun, F., 2006. Türkiye'de hayvanat bahçeleri tarihine giriş. i. Ulusal Veteriner Hekimliği Tarihi ve Mesleki Etik Sempozyumu Bildirileri, s. 185-218, Elazığ.
• IUDZG-IUCN/SSC, 1997. Dünya Hayvanat Bahçesi Örgütü ve Kapalı Hayvanlar Yetiştirme Uzman Grubu Raporu. Çeviri: Güray Çelik, Dünya Hayvanat Bahçesi Koruma Stratej isi, Çevre Koruma Daire Başkanlığı Yerel Gündem 21, Şube Müdürlüğü Yayını 3, Bursa.
• İBB, 2008. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültürpark Hayvanat Bahçesi resmi internet Sitesi, 2008. http://www.izmir.bel.trlzoo/amac.asp?sayfaid=1 (Ziyaret tarihi: 18.04.2008).
• Jones, G. R., D. E. Paulson and J. C. Coe 1982. Zoo design methodologies according to bioclimatic and zoogeographic princip1es. Proceedings of the 3rd International Synıposium on Zoo Design and Construction, Zoo Design 3, Paignton.
• Nyhuis, A. W., 1994. Zoo bo ok. Publisher Group West, Carousel Press, ISBN: 0- 917120-13-2, USA.
• Özpolat, D., 2001. Hayvanat bahçelerimiz. Bilim ve Teknik Dergisi, Sayl:408, sf:28- 33, TUBİTAK, Ankara.