Pediatri hemşireliğinde stres düzeyleri ve etkileyen faktörler

Year 2025, Volume: 8 Issue: 3, 507 - 513, 30.05.2025

Özlem Özcanlı Çay , Merve Şahin Can

https://doi.org/10.32322/jhsm.1644568

Abstract

ÖZET
Giriş: Hemşireler mesleki rolleri gereği hastalar/sağlıklı bireyler ve onların yakınları ve diğer sağlık ekibi üyeleriyle ön saflarda etkileşim içindedirler. Pediatrik hastanın etkisini hemşireler arasında en stresli faktör olarak vurgulamış ve kritik olayların stresi belirgin düzeyde arttırdığını ortaya koymuştur. Biz çalışmamızda Balıkesir ilinde yer alan ve sevk kabulünün ve hasta yoğunluğunun fazla olduğu 3.basamak hastane olan Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesinde farklı bölümlerde çalışan pediatri hemşirelerinin stres etkenlerini, baş etme tarzlarını, tükenmişlik düzeylerini tespit etmeyi amaçladık.
Materyal-Method: Kasım 2024 ila Aralık 2024 tarihleri arasında, gönüllü katılımcılara anket hakkında bilgilendirme yapılarak yüz yüze dağıtılmıştır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiştir. Araştırmanın yapıldığı tarihlerde izinli olan ve çalışmaya katılmak istemediğini belirten çalışanlar nedeniyle 110 kişiye dağıtılmıştır. İstatistikler sağlıklı olarak doldurulan 96 kişiden elde edilen veriler ile gerçekleşmiştir. Demografik verileri içeren tanıtıcı form, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ve Algılanan Stres Ölçeği(ATÖ) anketi uygulanmıştır.
Bulgular: Katılımcıların %90,6 ‘sı kadın cinsiyetten oluşmaktaydı. Yaş ortalaması 33,2 ± 8,7 idi. 56’sı medeni durum olarak evli olduklarını beyan etmişlerdi. Çalışmaya alınan gönüllülerin %47,9 ‘unun çocuğu yoktu. Maslach ölçeğinin alt gruplarının MT-Duygusal ortalaması 21,7±7,4, MT-Duyarsızlaşma 11,6±6,25, MT Kişisel Başarısızlık ise 25,9±6,9 olarak ölçülmüştür. Algılanan stres ölçeği ise 44,3 ±3,6 olarak değerlendirilmiştir. Maslach ölçeği alt boyutları incelendiğinde yaşa ve cinsiyete göre anlamlı sonuç çıkmamış olup gösterilen sonuçlar hemşirelerde tükenmişlik olduğu sonucunu doğurmaktadır. Ölçeğin yine çocuk sayısı tükenmişlik arasında ilişki MT duygusal arasında fark görülmezken özellikle çocuk sahibi olmayanlarda MT duyarsız anlamlı daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). MT-Kişisel Başarısızlık ise çocuk sahibi olmak arasında anlamlı bulunmamıştır. Ölçeklerin yine alt grupları ile medeni durum arasında istatiksel fark görülmemiştir(p>0,05).
Sonuç: Hemşirelerin çalıştıkları bölüm ile ölçekler karşılaştırıldığında Duygusal Tükenmişlik açısından Yenidoğan Yoğun Bakımda çalışan hemşireler istatiksel olarak anlamlı saptanırken duyarsızlaşma alt ölçeği bölümler arasında fark saptanamamış, Kişisel Başarısızlık açısından ise Çocuk Acilde çalışan hemşireler istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Algılanan Stres Ölçeği açısından bölümler arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Pediatri bölümlerinde çalışan hemşirelerde özellikle yenidoğan yoğun bakım ve çocuk acil bölümü duygusal tükenme ve kişisel başarısızlık açısından daha fazla risk altındadır. Tükenmişliğin erken döneminde gerekli önlemlerin alınmasının bireylere olumlu katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Keywords

STRES DÜZEYİ , HEMŞİRE , PEDİATRİ

Stress levels and influencing factors in pediatric nursing

Abstract

Aims: Nurses are in frontline interaction with patients/healthy individuals and their relatives and other healthcare team members due to their professional roles. The impact of the pediatric patient has been emphasized as the most stressful factor among nurses, and critical events have been shown to increase stress significantly. In our study, we aimed to determine the stress factors, coping styles, and burnout levels of pediatric nurses working in different departments in Balıkesir Atatürk City Hospital, which is a tertiary hospital located in Balıkesir province and where referral acceptance and patient density are high.
Methods: Between November 2024 and December 2024, the questionnaire was distributed face-to-face to volunteer participants after informing them about the survey. No sample selection was made in the study. The questionnaire was distributed to 110 people due to employees who were on leave on the dates of the study and who stated that they did not want to participate in the study. The statistics were realized with the data obtained from 96 people who completed the questionnaire properly. An introductory form including demographic data, the Maslach Burnout Inventory (MBI), and the Perceived Stress Scale (PSS) questionnaire was applied.
Results: 90.6% of the participants were female. The mean age was 33.2±8.7 years. 56% declared that they were married as their marital status. Of the volunteers included in the study, 47.9% had no children. The mean MB-emotional, MB-desensitization and MB-personal failure subgroups of the MBI were 21.7±7.4, 11.6±6.25 and 25.9±6.9, respectively. PSS was evaluated as 44.3±3.6. When the sub-dimensions of the MBI were examined, no significant results were found according to age and gender, and the results shown lead to the conclusion that there is burnout in nurses. While there was no difference between the number of children and burnout in the MB-Emotional Scale, MB-desensitization was found to be significantly higher in those who did not have children (p<0.05). MB-personal failure was not found to be significant between having children. Again, there was no statistical difference between the subgroups of the scales and marital status (p>0.05).
Conclusion: When the department where the nurses worked and the scales were compared, it was found that the nurses working in the neonatal intensive care unit were statistically significant in terms of emotional burnout, while the desensitization subscale did not differ between the departments, and the nurses working in the pediatric emergency department were statistically significant in terms of personal failure. No significant difference was found between the departments in terms of the PSS. Nurses working in pediatric departments, especially in neonatal intensive care and pediatric emergency departments, are more at risk for emotional burnout and personal failure. It is thought that taking necessary precautions in the early period of burnout may contribute positively to individuals.

Keywords

Stress level , nurse , pediatric

References

• Montero-Tejero DJ, Jiménez-Picón N, Gómez-Salgado J, Vidal-Tejero E, Fagundo-Rivera J. Factors influencing occupational stress perceived by emergency nurses during prehospital care: a systematic review. Psychol Res Behav Manag. 2024;17:501-528. doi:10.2147/PRBM.S455224
• Khazaei A, Esmaeili M, Navab E. The most and least stressful prehospital emergencies from emergency medical technicians’ view point; a cross-sectional study. Arch Acad Emerg Med. 2019;7(1):e20.
• Bohström D, Carlström E, Sjöström N. Managing stress in prehospital care: strategies used by ambulance nurses. Int Emerg Nurs. 2017;32:28-33. doi:10.1016/j.ienj.2016.08.004
• Gentil RC, Ramos LH, Whitaker IY. Nurses’ training in prehospital care. Rev Lat Am Enfermagem. 2008;16(2):192-197. doi:10.1590/s0104-11692008000200004
• Alameddine M, Kazzi A, El-Jardali F, Dimassi H, Maalouf S. Occupational violence at Lebanese emergency departments: prevalence, characteristics and associated factors. J Occup Health. 2011;53(6):455-464. doi:10.1539/joh.11-0102-oa
• Soravia LM, Schwab S, Walther S, Müller T. Rescuers at risk: posttraumatic stress symptoms among police officers, fire fighters, ambulance personnel, and emergency and psychiatric nurses. Front Psychiatry. 2021;11:602064. doi:10.3389/fpsyt.2020.602064
• Grochowska A, Gawron A, Bodys-Cupak I. Stress-inducing factors vs. the risk of occupational burnout in the work of nurses and paramedics. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(9):5539. doi:10.3390/ijerph190 95539
• Cingi CC, Eroğlu E. Sağlık çalışanlarında merhamet yorgunluğu. Osmangazi Tıp Derg. 2019;41(1):58-71. doi:10.20515/otd.449810
• Akpınar AT, Taş Y. Acil servis çalışanlarının tükenmişlik ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Turk J Emerg Med. 2011;11(4):161-165. doi:10.5505/1304.7361.2011.89804
• Liao H, Tang W, Huang Y, et al. Stressors, coping styles, and anxiety & depression in pediatric nurses with different lengths of service in six tertiary hospitals in Chengdu, China. Transl Pediatr. 2020;9(6):827-834. doi:10.21037/tp-20-439
• Sharma N, Takkar P, Purkayastha A, et al. Occupational stress in the Indian army oncology nursing workforce: a cross-sectional study. Asia Pac J Oncol Nurs. 2018;5(2):237-243. doi:10.4103/apjon.apjon_61_17
• Maslach C, Jackson SE. The measurement of experienced burnout. J Organ Behav. 1981;2(2):99-113. doi:10.1002/job.4030020205
• Olcay BY. Lighting methods in the Byzantine period and findings of glass lamps in Anatolia. J Glass Stud. 2001;43:77-87.
• Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 1992.
• Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. J Health Soc Behav. 1983;24(4):385-396. doi:10.2307/2136404
• Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç. Algılanan Stres Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New Symposium J. 2013;51(3):132-140.
• Helvacı I, Turhan M. Tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi: Silifke’de görev yapan sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. İşletme İktisat Çalış Derg. 2013;1(4):58-68.
• Çapulcuoğlu U, Gündüz B. Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üni Eğit Fakül Derg. 2013;3(1):12-24.
• Balcı Gök U, Turan GB, Özkan İ, Özdemir Ü. Hemşirelerde tükenmişlik ve yorgunluk semptomları. İzmir Tepecik Eğit Hast Derg. 2013;23(2):83-87. doi:10.5222/terh.2013.83944
• Karabulut Gül Ş, Engin R, Canbaz Ş, Suner S. Radyasyon onkolojisi kliniği çalışanlarında depresyon ve tükenmişlik düzeylerinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisinin değerlendirilmesi. Turk J Oncol. 2012;27(1):11-17.
• Kekeç D, Tan M. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Online Turk J Health Sci. 2021;6(1): 64-72. doi:10.26453/otjhs.765237
• Ünal S, Yoloğlu S. Hekimlerde iş doyumu ve tükenmişlik düzeyi. Türk Psikiyatri Derg. 2000;11(1):49-57.
• Metin Ö, Gök Özer F. Hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Anad Hemşir Sağ Bil Derg. 2007;10(1):58-66.
• Prieto Albino L, Robles Agüero E, Salazar Martínez LM, Daniel Vega E. Burnout en médicos de atención primaria de la provincia de Cáceres. Aten Primaria. 2002;29(5):294-302. doi:10.1016/s0212-6567(02)70567-2
• Aydın Y, Kamuk YU. Hemşirelerin fiziksel aktivite düzeyleri ile yaşam kalitesi ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. JSSR. 2021;6(1):88-105. doi:10.25307/jssr.902511
• Yaman F, Yemez K, Durgan O, et al. Obezite, cerrahisi ve anestezi. Livre de Lyon; 2023.
• Lee H, Song R, Cho YS, Lee GZ, Daly B. A comprehensive model for predicting burnout in Korean nurses. J Adv Nurs. 2003;44(5):534-545. doi:10.1046/j.0309-2402.2003.02837.x
• Li L, Wang X, Zhou J, et al. Factors associated with chronotype, job burnout, and perceived stress among nurses in Chinese tertiary hospitals: a multicenter cross-sectional study. Chronobiol Int. 2024;41(7): 1058-1067. doi:10.1080/07420528.2024.2373224
• Maslach C, Leiter MP. Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry. 2016; 15(2):103-111. doi:10.1002/wps.20311
• Sagherian K, Clinton ME, Abu-Saad Huijer H, Geiger-Brown J. Fatigue, work schedules, and perceived performance in bedside care nurses. Workplace Health Saf. 2017;65(7):304-312. doi:10.1177/216507991666 5398
• Geurts SAE, Beckers DGJ, Tucker P. Recovery from demanding work hours: a comparison between part-time and full-time employees. Work Stress. 2014;28(2):177-193. doi:10.1080/02678373.2014.909545
• Karhula K, Härmä M, Sallinen M, et al. Association of job strain with working hours, shift-dependent perceived workload, sleepiness and recovery. Ergonomics. 2013;56(11):1640-1651. doi:10.1080/00140139.2013. 837514
• Costa G. The impact of shift and night work on health. Appl Ergon. 1996; 27(1):9-16. doi:10.1016/0003-6870(95)00047-x
• Öztürk S, Bahar A, Çelik E. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyi ve sosyal desteğin etkisi. Cukurova Med J. 2014;39(4):729-740. doi:10.17826/cutf.27524
• Schaufeli WB, Leiter MP, Maslach C. Burnout: 35 years of research and practice. Career Dev Int. 2009;14(3):204-220. doi:10.1108/13620430 910966406
• Taris TW, Le Blanc PM, Schaufeli WB, Schreurs PJ. Are there causal relationships between the dimensions of the Maslach burnout inventory? A review and two longitudinal tests. Work Stress. 2005;19(3):238-255. doi:10.1080/02678370500270453
• Houkes I, Janssen PP, de Jonge J, Bakker AB. Personality, work characteristics, and employee well-being: a longitudinal analysis of additive and moderating effects. J Occup Health Psychol. 2001;6(1):29-46. doi:10.1037/1076-8998.6.1.29