Yenidoğan Ölümleri ve Sağlık Harcamaları İlişkisinde AB ve Afrika Ülkeleri Arasındaki Farkın Bölgesel Etkisi

Yıl 2023, , 59 - 64, 14.11.2023

Belma Uzun

https://doi.org/10.61150/jhss.2023060203

Öz

Amaç: Bu gözlemsel boylamsal çalışmada, AB ve Afrika üzerinden bölgesel farklılıkların sağlık harcamaları ve yenidoğan
ölümleri arasındaki ilişkiye etkisinin incelenmesi amaçlandı.
Yöntemler: AB için ölüm oranı, yenidoğan (1.000 canlı doğumda), Kişi başına düşen cari sağlık harcaması (cari ABD Doları)
ve Cari sağlık harcaması (% GSYH) parametreleri, Orta Afrika Cumhuriyeti, Orta Doğu ve Kuzey Afrika; Araştırma veri seti
olarak Güney Afrika ve Sahra Altı Afrika kullanıldı. Veriler 2000-2018 yılları arasındaki Dünya Bankası Ülke Raporlarından
toplanmıştır. Çok değişkenli analiz için Genelleştirilmiş Doğrusal Model (GLM) analizi kullanıldı.
Bulgular: AB'de 1.000 canlı doğum başına neonatal ölüm oranı anlamlı derecede yüksekti. HEPC_USD ve HEPC_GDP
ortalamaları Afrika ülkelerinde en yüksekti (p<0,05). Post Hoc test sonuçları Afrika ülkeleri arasındaki farkların da anlamlı
olduğunu gösterdi (p<0,05). Korelasyon analizi sonuçları yenidoğan ölüm hızının HEPC_USD, HEPC_GDP, Ülke, Yıl ve
AB/Afrika parametreleriyle anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu gösterdi (p<0,05). Yenidoğan ölüm analizi sonuçları için
Genelleştirilmiş Doğrusal Model (GLM), yalnızca HEPC_GDP'nin 1.000 canlı doğum başına yenidoğan ölümü üzerinde
anlamlı etkiye sahip olduğunu gösterdi (p<0.05). AB'ye veya Afrika bölgesine üye olmanın veya yıl parametrelerinin 1.000
canlı doğum başına neonatal mortalite üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmadı (p>0.05).
Sonuç: Afrika ile AB arasındaki bölgesel farklılıklar yenidoğan ölümlerini açıklamada yeterli değildir. Bu nedenle yenidoğan
ölümlerinin azaltılmasında sağlık hizmetlerinin sunumundan ziyade sağlık harcamalarının değerine ve adil dağılımına
odaklanmak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yenidoğan ölümü, sağlık harcamaları, Avrupa, Afrika

Kaynakça

• Ratnasiri AWG, Lakshminrusimha S, Dieckmann RA, et al. Maternal and infant predictors of infant mortality in California, 2007-2015. PLoS One. 2020;15(8):e0236877. Published 2020 Aug 6. doi:10.1371/journal.pone.0236877
• Lohela TJ, Nesbitt RC, Pekkanen J, Gabrysch S. Comparing socioeconomic inequalities between early neonatal mortality and facility delivery: Cross-sectional data from 72 low- and middleincome countries. Sci Rep. 2019;9(1):9786. Published 2019 Jul 5. doi:10.1038/s41598-019-45148-5
• Bugelli A, Borgès Da Silva R, Dowbor L, Sicotte C. Health capabilities and the determinants of infant mortality in Brazil, 2004-2015: an innovative methodological framework.BMC Public Health. 2021;21(1):831. Published 2021 Apr 30. doi:10.1186/s12889-021-10903-9
• Kalter-Leibovici O, Freimark D, Freedman LS, et al. Disease management in the treatment of patients with chronic heart failure who have universal access to health care: arandomized controlled trial. BMC Med. 2017;15(1):90. Published 2017 May 1. doi:10.1186/s12916-017-0855-z
• Holveck JC, Ehrenberg JP, Ault SK, et al. Prevention, control, and elimination of neglected diseases in the Americas: pathways to integrated, inter-programmatic, inter-sectoral action for health and development. BMC Public Health. 2007;7:6. Published 2007 Jan 17. doi:10.1186/1471-2458-7-6
• Holtrop JS, Ruland S, Diaz S, Morrato EH, Jones E. Using Social Network Analysis to Examine the Effect of Care Management Structure on Chronic Disease Management Communication Within Primary Care. J Gen Intern Med. 2018;33(5):612-620. doi:10.1007/s11606-017-4247-z
• Lebina L, Alaba O, Ringane A, et al. Process evaluation of implementation fidelity of the integrated chronic disease management model in two districts, South Africa. BMC Health Serv Res. 2019;19(1):965. Published 2019 Dec 16. doi:10.1186/s12913-019- 4785-7
• Singh GK, Yu SM. Infant Mortality in the United States, 1915-2017: Large Social Inequalities have Persisted for Over a Century. Int J MCH AIDS. 2019;8(1):19-31. doi:10.21106/ijma.271
• Ogbo FA, Ezeh OK, Awosemo AO, et al. Determinants of trends in neonatal, post- neonatal, infant, child and under-five mortalities in Tanzania from 2004 to 2016. BMC Public Health. 2019;19(1):1243. Published 2019 Sep 9. doi:10.1186/s12889-019-7547-x