أثر اختلاف ضوابط الرشد الاستهلاكي بين الاقتصاد الوضعي والإسلامي

Year 2018, Volume: 4 Issue: 2, 219 - 237, 31.12.2018

Suhel Hawamdeh , Emad Kamel

Abstract

ناقش البحث مفهوم الرشد الإستهلاكي، و قيمه، وضوابطه الحاكمة لسلوك المستهلك

وأثر اختلاف ضوابط الرشد الاستهلاكي بين الاقتصاد الوضعي و الإسلامي على

المجتمع. لدراسة الموضوع اعتمد البحث المنهج الاستقرائي و المقارن. وتوصل البحث

إلى اختلاف مفهوم الرشد الاسته لاكي وضوابطه في الاقتصاد الإسلامي والوضعي

لاختلاف مصدر القيم في كليهما، و توصل البحث إلى أ ن سلم الأولويات الذي

وضعته المقاصد الشرعية في الإنفاق يخدم في المقام الأول الرشد الاستهلاكي

الإسلامي، كما حاول البحث إظهار وجه الاختلاف في شكل المجتمع عند تغيير

مفهوم الرشد الإستهلاكي من المفهوم الوضعي الغربي إلى المفهوم الإسلامي.

Keywords

الضوابط, الرشد الاستهلاكي, الاقتصاد الوضعى

Tüketici Rasyonalizmin Konvansiyonel Ekonomi İle İslam Ekonomisi Arasındaki Farkı

Abstract

Bu çalışma rasyonel tüketim mefhumu ve tüketici davranışlarına yön veren değerleri, ilkeleri incelemekte ve bunların İslam ekonomisi ile konvensiyonel ekonomideki farklarını ortaya koymaktadır. Konvensiyonel ekonomide değerlerin kaynağı insan aklı ve tecrübeleridir. Bu kaynak değişkendir. Tüketici davranışlarının arka planındaki güdü ise kişisel refah arayışıdır. Diğer taraftan, İslam ekonomisi sistemi, gücünü kendi kaynaklarının gücünden almaktadır. Bunlar Kur’an-Kerim ve Peygamberin Sünnetidir. Tüketici güdüsü ise Rabbinin rızasını kazanmak ve cennete girmektir. Çalışma İslam ekonomisinde rasyonel tüketim mefhumunu oluşturan değer ve ilkeleri ile Batı toplumlarındaki konvensiyonel ekonomi sistemini oluşturan değer ve ilkeleri ortaya koymaktadır. Batı toplumlarında insan isteklerinin ve gayri ahlaki mutlak hürriyetinin sınırları ancak gelir miktarı ile sınırlı iken İslam ekonomisinde rasyonel tüketim mefhumu yüce İslami değerlerin etkisiyle şekillenmiştir. İslam ekonomisinde tüketici davranışları için bu mefhumun kendi yöntemiyle tespiti, insan doğasıyla ilgili olmasına rağmen mümkün olabilecek nihai çözümdür. Bu çalışma, İslam ekonomisi ile konvensiyonel ekonomide rasyonel tüketim ilkelerinin farklı olmasının toplumdaki etkilerini ele almaktadır. Araştırmada şu sonuca varılmıştır. Mekasıd-ı Şeria’nın tüketime ilişkin öngördüğü öncelikler listesinde İslami rasyonel tüketim ilk sırada yer almaktadır. Çalışmada rasyonel tüketim mefhumu, Batıdaki konvensiyonel mefhumdan İslami mefhuma dönüştüğünde toplumda meydana gelebilecek değişim de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords

Tüketici rasyonalizmi, Konvansiyonel iktisat, İslam iktisadı

References

• 28- محمد سعيد رمضان البوطى، "ضوابط المصلحة في الشريعة الإسلامية"، مؤسسة الرسالة، بيروت، 1402هـ.29- محمد عبد المنعم عفر، "النظرية الاقتصادية في الإسلام"، الكتاب الأول، مركز صالح كامل للاقتصاد الإسلامي، جامعة الأزهر، القاهرة، 1995م.30- محمد عبد المنعم عفر، "النظرية الاقتصادية في الإسلام"، الكتاب الأول، مركز صالح كامل للاقتصاد الإسلامي، جامعة الأزهر، القاهرة، 1995م.