REDISCOUNTING AND THE ACCOUNTING RECORDS OF COMMERCIAL AND ISLAMIC BANKING; EVIDENCE FROM TURKEY

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 75 - 106, 30.06.2020

Yusuf Dinç , Ali Kablan

Öz

The accounting structure of the banks shapes their corporate characteristics. There is an extensive body of research in literature on revealing the accounting records of various transactions of banks. However, up to now, there is no studies examining the bank characteristics through accounting. In addition, the provisions of bankbooks by firms remain uncovered. The aim of this study is to make a systematic analysis of recording of the rediscounting transactions in commercial and participation banks and also their provisions by firms. The problems arising from the secular accounting system are also reviewed through provisions of firms. Furthermore, the negative impacts of secular accounting system on attracting Islamic funds and counting Islamic indices, such as Participation Index, is identified as a concrete problem. The findings indicate that the recording standards of financial transactions of Islamic banks and their provisions by firms should be addressed with a holistic approach considering Islamic financial recording standards.

Anahtar Kelimeler

Islamic finance,, Participation accounting, Islamic banking, Periodicity, Rediscounting

TİCARİ BANKALARDA VE KATILIM BANKACILIĞINDA REESKONT VE MUHASEBELEŞTİRME ESASLARI; TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Bankaların muhasebe yapısı kurumsal karakteristiklerini şekillendirmektedir. Literatürdeki çalışmalar doğrudan bankaların çeşitli işlemlerinin muhasebe kayıt yapısını ortaya koymaktadır. Fakat bu anlamda banka karakteristiklerini inceleyen çalışmalar bulunmamaktadır. Aynı zamanda banka kayıtlarının işletme tarafındaki karşılıklarına da yer verilmemektedir. Bu çalışmanın amacı ticari bankaların ve katılım bankalarının reeskont işlemlerinin kayıt yapısı ile işletme kayıtlarındaki yansımasını işlemlerin reeskont kayıtları özelinde sistematik bir analizle göstermektir. Ayrıca seküler muhasebe sisteminden kaynaklı sorunlar da firma tarafındaki kayıt yapısı üzerinden incelenmiştir. Katılım bankalarının muhasebe sistemi ve kayıtların işletme bilançolarına yansımasına yönelik yeterli sayıda çalışma bulunmamaktadır. Bu bakımdan çalışma literatürdeki boşluğu doldurmaktadır. Bulgular katılım bankalarının muhasebe yapıları ve firmalardaki karşılıklarının katılım muhasebe ilkleri bağlamında bütüncül şekilde ele alınması gerektiğini göstermektedir. Aynı zamanda katılım endeksi gibi sistematik sınıflandırmalarda seküler muhasebe sisteminin olumsuz etkileri olduğu pratik bir sorun olarak gösterilmiştir. Tartışmalar profesyoneller, düzenleyiciler ve alanın araştırmacıları için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

İslami finans, katılım muhasebesi, banka, dönemsellik, reeskont

Kaynakça

• Abdel-Magid, M. F. (1981). The Theory of Islamic Banking: Accounting Implications. International Journal of Accounting, Vol. 17, No. 1, pp. 79-102.
• Ağkan, F. (2018), AAOIFI Standartları ve Türkiye Katılım Bankalarında Uygulanabilirliği, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 235-245
• Arzova, S.,B., Şahin, B.,Ş. (2019) Tarımda Kira Sertifikalarının (Sukuk) Kullanımı, Muhasebeleştirilmesi ve Hukuki Boyutu, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, 1-24
• Aydoğmuş, T. (2019), “Murabaha İşlemlerinin TFRS ve İslami Finansal Kuruluşlar Muhasebe Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi: Albaraka Türk Örneği”, Sivas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• Ayub, M. (2017). İslami Finansı Anlamak, Cev. Kollektif, İktisat, Istanbul,
• Bayındır, S. (2017). Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısında Sunulan Tebliğinden, T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara
• Büyüktemiz, E., Tereman, Ö., Kablan, A. (2019) Katılım Bankalarına Özel Faizsiz Finansal Muhasebe Standartlarının (FFRS) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) ile Karşılaştırılması, Uyum ve Farklılıkları, Güncel Konularla Bankacılık ve Finans, Der Yayınları
• Çetin, A. (2017). Katılım Ve Mevduat Bankalarının Piyasa Etkinliğinin Karşılaştırmalı Analizi Ve Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi, PhD Thesis.,
• Deran, A., Dikmen, B.B. (2019) Sukuk ve Ortaklığa Dayalı Kira Sertifikalarının Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(3), 907-927
• Dinc, Y. (2017) The Functioning and Accounting of Musharakah Financing in Participation Banks and Firms; Problems and Recommendations, Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(2), 159-169
• Elitaş, C., Ergüden, E., (2016) Vergi Usul Kanunundan Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Doğru: Finansal Tabloların Yolculuğu, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 2(2), 265-296
• Erkuş, H., & Çemberlitaş, İ. (2016). İslâmî Finansal Araçlardan Olan Sukuk’ların Muhasebeleştirilmesi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 245-262.
• Ersoy, M., Süner, M., (2019) AAOIFI Standartlarının Türkiye’deki Katılım Bankalarına Olası Etkileri, AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 226-245
• Güney, A. (Ed.) (2016). Banka Muhasebesi, Lisans Yayıncılık, İstanbul
• Haniffa, R., Hudaib, M., & Mirza, A. M. (2004). Accounting Policy Choice within the Shariah Islamiiah Framework. Discussion Papers In Accountancy And Finance, SOBE, University Of Exeter, 2, 4-19.
• https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/9201/Faizsiz-Finans-Muhasebe-Standartlar%C4%B1-(FFMS)
• Kartal, M.T., Ay, H. (2019), Türkiye’de Faizsiz Finans Kuruluşları Açısından Bir Dönüm Noktası: Faizsiz Finans Muhasebe Standartları (FFMS) Üzerine Bir İnceleme, Journal of International Banking Economy and Management Studies, 2(1), 77-102
• Katılım Endeksi. (2018) Endeks Kuralları, http://www.katilimendeksi.org/subpage/21/endeks_kurallari (erişim 27.04.2018 22:43),
• Kızılot, Ş. (1990). Alacak ve Borç Senetlerine Reeskont Uygulaması, Uygulamalı Mevzuat Dergisi, Sayı 13,
• Koç, Y.Y., (2008). Genel Muhasebe, 16. Baskı, Nobel Yayınları, İstanbul
• Lewis, M. K. (2001, June). Islam and accounting. In Accounting forum (Vol. 25, No. 2, pp. 103-127). Blackwell Publishers Ltd.
• Napier, C. (2007). Other cultures, other accountings? Islamic accounting from past to present. In 5th Accounting History International Conference, Banff, Canada (pp. 9-11).
• Napier, C. (2009). Defining Islamic accounting: current issues, past roots. Accounting History, 14(1-2), 121-144. Nugraheni, P., & Azlan Anuar, H. (2014). Implications of Shariah on the voluntary disclosure of Indonesian listed companies. Journal of Financial Reporting and Accounting, 12(1), 76-98.
• Othman, R., Thani, A. M., & Ghani, E. K. (2009). Determinants of Islamic social reporting among top Shariah-approved companies in Bursa Malaysia. Research Journal of International Studies, 12(10), 4-20.
• Özulucan, A., Deran, A. (2009). Katılım Bankacılığı ile Geleneksel Bankaların Bankacılık Hizmetleri ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Karşılaştırılması, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:11,
• Pomeranz, F. (1997). The accounting and auditing organization for Islamic financial institutions: An important regulatory debut. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 6(1), 123-130.
• Rahman, A. R. A., & Rahim, A. (2003). Accounting regulatory issues on investments in Islamic bonds. International Journal of Islamic Financial Services, 4(4), 1-11.
• Sarea, M. A., & Hanefah, M. M. (2013). The need of accounting standards for Islamic financial institutions: evidence from AAOIFI. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 4(1), 64-76.
• Sellami, Y. M., & Tahari, M. (2017). Factors Influencing Compliance Level with AAOIFI Financial Accounting Standards by Islamic Banks, Journal of Applied Accounting Research, 18(1), 137-159.
• Shariff, R. A. M., & Rahman, A. R. A. (2003). An exploratory study of Ijarah accounting practices in Malaysian financial institutions. International Journal of Islamic Financial Services, 5(3), 1-15.
• Siswantoro, D., & Ibrahim, S. H. M. (2017). Should Islamic Accounting Standard Follow to International Financial Reporting Standards (Ifrs)? a Lesson From Malaysia. Media Riset Akuntansi, Auditing & Informasi, 13(1), 35-58.
• Suandi, A. B. (2010). Discussions on Equity Theories in Islamic Accounting Literature: Is There Any Contribution to Work on Classification of Elements?.
• Şeker, S. (1999). Dönemsonu İşlemleri, Yaklaşım Yayınları, Ankara,
• Taheri, M. R. (2000). The basic principles of Islamic economy and their effects on accounting-standards-setting. International Journal of Islamic Financial Services.
• Usmani, T. (2004). An introduction to Islamic finance. Arham Shamsi.
• Velayutham, S. (2014). “Conventional” accounting vs “Islamic” accounting: the debate revisited. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 5(2), 126-141.
• Yılmaz, K. (1997). VUK, GVK, KVK, KDVK Açısından Değerleme, Maliye ve Hesap Uzmanları Derneği Yayını, Acar Matbaacılık, İstanbul,