KATILIM ESASLI PAYA DAYALI KİTLE FONLAMA MODEL ÖNERİSİ

Year 2024, Volume: 10 Issue: 1, 141 - 174, 30.06.2024

Serdar Baştuğ

https://doi.org/10.54863/jief.1373668

Abstract

Girişimcilik ekosisteminin ihtiyaç duyduğu finansmana erişime yönelik modellere olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Yenilikçi girişimlerin finansman erişiminde Kitle Fonlama (KF) yöntemi önemli bir boşluğu doldurmaktadır. KF’nin, ödül, bağış, pay ve borçlanmaya dayalı olmak üzere dört türü vardır. Dünyada sayıları her geçen gün artan KF yöntemi, katılım finans alanında da alternatif sunmaktadır. Özellikle paya dayalı KF yöntemi, özü itibariyle İslam’ın öngördüğü ortaklık yöntemlerine uygun modeldir. T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından yayınlanan 2022-2025 yılı katılım finans strateji belgesinde, KF modelinin ortaklık yöntemi ve sosyal finansı içine alan yönü ile katılım finansın gelişimine katkı sağlayacağı vurgusu yapılmıştır.
Ülkemizde paya ve borçlanmaya dayalı modeller, 27.10.2021 tarih (III – 35/A.2) tebliğ kapsamında düzenlenmiştir. Katılım esaslı KF yöntemine yönelik düzenleme ve iş modeli bulunmamaktadır. Paya dayalı KF modeli pay ihraç süreçleri incelendiğinde, Borsa İstanbul’da gerçekleşen halka arz süreçleri ile benzerliklere sahiptir. Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Danışma Kurulu, katılım finans ilkeleri çerçevesinde, Borsa İstanbul’da gerçekleşen pay senedi ihracı ve alım satımına yönelik usul, esaslar ve rehber belirlenmiştir.
Çalışmamızda, paya dayalı KF süreci, katılım finans ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. TKBB danışma kurulu tarafından belirlenen pay senedi ihracı ve alım satımına yönelik usul ve esaslar dikkate alınarak paya dayalı KF yöntemi için iş modeli önerisinde bulunulacaktır. Paya Dayalı KF’nin katılım finans ilkeleri çerçevesinde düzenlenmesine yönelik çalışmanın literatüre ve ürün çeşitliliğine katkı sağlaması, bundan sonraki araştırmalara yol gösterici olması hedeflenmiştir.

Keywords

Kitle Fonlama, Katılım Esaslı Kitle Fonlama, Risk Paylaşımı, Girişimcilik Ekosistemi

Ethical Statement

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması gerektiği belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

Thanks

Bilgi ve değerlendirmelerinize arz ederim.

EQUITY-BASED CROWDFUNDING PARTICIPATION MODEL PROPOSAL

Abstract

The interest in models for accessing the financing needed by the entrepreneurship ecosystem is increasing day by day. Crowdfunding (CF) method fills an important gap in the financing access of innovative initiatives. There are four types of crowdfunding: reward, donation, equity and borrowing. The CF method, the number of which is increasing day by day in the world, offers an alternative in the field of participation finance. In particular, the share-based CF method is essentially a model that is in line with the partnership methods envisaged by Islam. In the 2022-2025 participation finance strategy document published by the Finance Office of the Presidency of the Republic of Turkey, it was emphasized that the CF method will contribute to the development of participation finance with its partnership method and the aspect of social finance.
In Turkey, share and borrowing-based models are regulated under the communiqué dated 27.10.2021 (III – 35/A.2). There are no regulations and business models for the participation-based CF method. When the share issuance processes of the equity-based CF model are analyzed, it has similarities with the public offering processes in Borsa Istanbul. The Advisory Board of the Participation Banks Association of Turkey (TKBB) has determined procedures, principles and guidelines for the issuance and trading of shares in Borsa Istanbul within the framework of participation finance principles.
In our study, the equity-based CF process is evaluated within the framework of participation finance principles. A business model proposal will be made for the equity-based CF method by taking into account the procedures and principles for the issuance and trading of share certificates determined by the advisory board of the TKBB. It is aimed to contribute to the literature and product diversity of the study on the regulation of the equity-based CF within the framework of participation finance principles and to guide future research.

Keywords

Crowdfunding, Participation-Based Equity-based Crowdfunding, Share Issuance, Entrepreneurship

References

• AAOIFI. (2015). Faizsiz Finans Standartları, Yayın No:10. İstanbul: TKBB Yayınları.
• Anbar, A. (2020). Girişimcinin Finansmanında Alternatif Bir Yöntem: Kitlesel Fonlama. Muhasebe ve Finansman Dergisi (88), 237-254.
• Askari, H., İqbal, Z., Krichene, N., & Mirakhor, A. (2021). Finansta Risk Paylaşımı Bir Alternatif Olarak İslami Finans (Birinci Baskı b.). İstanbul: Albaraka Yayınları.
• BDDK. (2018). Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 2018 Faaliyet Raporu. 12 30,2023tarihinde https://www.bddk.org.tr/KurumHakkinda/EkGetir/5?ekId=11 adresinden alındı
• Belabes, A. (2016). Is There Such a Thing as Islamic Crowdfunding? Islamic Finance News , 29-30.
• Belleflamme, P., Omrani, N., & Peitz, M. (2015). The Economics of Crowdfunding Platforms. Information Economics and Policy (35), 1-57.
• Borsa İstanbul A.Ş. (2023). BIST Pay Endeksleri Katılım. 12 23, 2023 tarihinde https://borsaistanbul.com/tr/endeks/1/3/katilim# adresinden alındı
• Bradford, C. S. (2012). Crowdfunding and the Federal Securities Laws. 1-150. Columbia Business Law Review.
• Camgöz, M. (2017). Doktora Tezi: İslami Hisse Senedi Yatırımı ve İslami Endekslerin Performansının Değerlendirilmesi. İstanbul: İstabul Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı 373 s.
• Canbaz, M. F., & Çonkar, M. K. (2018). Girişimcilere Faizle Borçlanmaya Dayalı Alternatif İslami Bir Yöntem: Kitle Fonlaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi , 37-55.
• Çıtak, M., & Durmuş, A. (2023). Paya Dayalı Kitle Fonlamasında Emanet Yetkilisinin Saklama Prosedürü ve Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi. İslam Ekonomisi ve Finans Dergisi , 9 (1), 1-22.
• Dal, S. (2012). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 342’ye Göre Fikri Mülkiyet Haklarının Anonim Şirkete Ayni Sermaye Olarak Konulması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırma Dergisi , 18 (2), 371-398.
• Demir, Z., & Yumuşak, İ. G. (2018). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Finansal Problemlerinin Çözümünde Girişim Sermayesi Fonlarının Önemi Ve Rolü: Katılım Bankacılığına Yeni Bir Model Önerisi. İslam Ekonomisi ve Finans Dergisi , 4 (2), 139-174.
• Demirdöğen, Y. (2020). Avrupa'daki İslami Fintek Eskosisteminin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 25 (4), 469-481.
• Erol, S. I. (2022). İslam Ticaret Hukukunda Emek-Sermaye Şirketi: Mudarebe (İslami Bankacılık Perspektifinden). Ankara: İksad Yayın.
• Faudzi, M. S., Bakar, J. A., & Ahmad, S. (2021). The Relevance of Conventional and Islamic Crowdfunding as Financing Instruments for SMEs. Journal of Islamic Finance , 10 (1), 59-64.
• Fongogo. (2022). Startup Değerlemesi Nedir? Nasıl Yapılır? 12 17, 2023 tarihinde https://odul.fongogo.com/blog/startup-degerlemesi-nedir-nasil-yapilir/ adresinden alındı
• Gabison, G. A. (2015). Understanding Crowdfunding and its Regulations How can Crowdfunding help ICT Innovation? European Commission Joint Research Centre Institute for Prospective Technological Studies, Report EUR 26992 EN , 1-40.
• Hemer, J. (2011). A Snapshot on Crowdfunding. Fraunhofer Institute for Systems and Innovation Research (ISI) , 1-32.
• IFNfintech. (2023). Crowdfunding Landscape. 07 22, 2023 tarihinde https://ifnfintech.com/landscape/?filter_directory_category=72&filter=1 adresinden alındı
• İstanbul Takasbank A.Ş. (2022). Kitle Fonlama Emanet Yetkilisi Prosedürü. 12 27, 2023 tarihinde https://www.takasbank.com.tr/documents/prosedurler/kitlefonlamasiemanetyetkilisiproseduru_04042022.pdf adresinden alındı
• Kartal, M. T. (2019). Katılım Bankacılığında Danışma Komiteleri: Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ (Tebliğ) Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi , 2 (2), 93-108.
• Katılım Finans Strateji Belgesi. (2023). 2022-2025 Bütüncül Dönüşüm. 01 24, 2023 tarihinde https://www.cbfo.gov.tr/sites/default/files/2022-10/cumhurbaskanligi-finans-ofisi-katilim-finans-strateji-belgesi.pdf adresinden alındı
• Korkmaz, Ö. (2020). Amerikan Hukuku ile Karşılaştırmalı Paya Dayalı Kitle Fonlaması. İstanbul: Onikilevha Yayınları.
• Kuzulu, Ö. (2023). Kitle Fonlaması Yönteminde Riskler ve Etik Sorunları. Erciyes Akademi , 37 (2), 552-580.
• Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (2023). MKK Tanıtım Sunumu. 12 28, 2023 tarihinde https://www.mkk.com.tr/sites/default/files/2024-02/MKK-Tanitim-Sunumu.pdf adresinden alındı
• Özdemir, C. (2020). Yeni Finansman Yöntemi Kitle Fonlaması: Paya Dayalı Modelde Kalite Sinyalleri ve Diğer Başarı Faktörleri.
• Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe ve Finansman Doktora Tezi, Ankara, Türkiye, 241 s.
• Özdemir, M. (2019). İslami Mikrofinans Teori, Uygulama ve Model Önerileri. İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Özmen, M. Y. (2023). Pay Senedi Yatırımlarından Elde Edilen Gelirlerin Arındırılmasına Yönelik Fıkhî Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi , 4 (1), 179-215.
• Öztürk, M. B., Çelik, M. S., & Açıkgöz, E. (2023). Yeni Girişimler Ve Yatırımcılar İçin Alternatif Finansman Yöntemi: Paya Dayalı Kitle Fonlaması. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 5 (1), 55-67.
• SPK. (2021). Kitle Fonlaması Tebliği, III - 35/A.2 Resmi Gazete (31641). SPK .
• SPK. (2023). Yetkilendirilmiş Portföy Saklama Kuruluşları. SPK. adresinden alınmıştır
• Şekerci, O. (1981). İslam Şirketler Hukuku Emek-Sermaye Şirketi. İstanbul: Marifet Yayınları.
• tbmm.gov.tr. (2023). Türkiye Büyük Millet Meclisi Kanun Teklifi. 12 27, 2023 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/Haber/Detay?Id=73b26a41-67e8-47e3-81de-0187391f296e adresinden alındı
• Tırman, N. (2023). Katılım-esaslı Yatırım Fonlarında Oluşan Mahzurlu Gelirlerin Sosyal Yardım Faaliyetlerine Aktarılmasına İlişkin Bir Öneri. Kocatepe İslami İlimler Dergisi , 6 (Özel Sayı), 303-319.
• TKBB. (2020). (Standart No:1) Pay Senedi İhracı ve Alım Satımı Standardı. TKBB Katılım Finans Standartları No:1 .
• Turan, D., & Narin, M. (2022). Yeniliğin Finansmanında Kullanılan Alternatif Yöntemler: Türkiye Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Üzerine Bir Değerlendirme , 6 (2), 863-888.
• Valanciene, L., & Jegeleviciute, S. (2013). Valuatıon Of Crowdfundıng: Benefıts And Drawbacks. Economıcs And Management , 18 (1), 39-48.
• Vergili, G. (2022). Kitle Fonlama: Dünü Bugünü ve Yarını. Nigde Omer Halisdemir University Journal of Social Sciences Institute , 4 (2), 106-121