Mikro işletmeler, özellikle yoksullukla mücadele etmeyi ve işsizliği azaltmayı hedefleyen gelişmekte olan ülkelerde, ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamada giderek artan bir öneme sahiptir. İslami finans, reel ekonomiyle bağlantılı olması ve adalet ile dayanışmayı vurgulayan şeriat ilkelerine bağlılığı nedeniyle bu tür işletmeleri desteklemede etkili bir araç olarak kabul edilmektedir.
Bu çalışma, İslami finansın mikro işletmeleri desteklemesini engelleyen başlıca zorlukları belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu zorluklar arasında idari, hukuki, pazarlama ve teknik güçlüklerin yanı sıra, yönetişim, insan kaynakları, teminat eksiklikleri, zayıf teknolojik altyapı ve şeffaflık yetersizliği gibi konular yer almaktadır.
Çalışma, ilgili literatür ve bankacılık raporlarını inceleyerek ve mevcut durumu analiz ederek betimleyici-analitik bir yaklaşım benimsemektedir. Çalışma, birleşik bir yasal çerçevenin eksikliği, devlet desteğinin yetersizliği ve kurumsal eksikliklerin, İslami finansın bu sektörde karşılaştığı başlıca engeller arasında yer aldığını ortaya koymaktadır.
Çalışmada, devlet destekli bir finansman fonunun kurulması, bir tekâfül (İslami sigorta) fonunun oluşturulması, finansal kurumlara teşvikler sunulması, açık mevzuatın çıkarılması ve mikro işletmeleri denetleyecek bir yüksek kurulun oluşturulması önerilmektedir. Bulgular, bu zorlukların aşılmasının İslami finansı canlandırmak ve kalkınmadaki rolünü güçlendirmek için hayati önem taşıdığını teyit etmektedir.
تكتسب المشروعات المتناهية في الصغر أهمية متزايدة في تحقيق التنمية الاقتصادية والاجتماعية، خاصة في الدول النامية التي تسعى إلى محاربة الفقر وتقليل البطالة. ويُعد التمويل الإسلامي وسيلة فعالة لدعم هذه المشروعات، نظرًا لارتباطه بالاقتصاد الحقيقي والتزامه بمبادئ الشريعة التي تراعي العدالة والتكافل.
تهدف هذه الدراسة إلى بيان أبرز التحديات التي تعيق التمويل الإسلامي للمشروعات المتناهية في الصغر، التي تشمل صعوبات إدارية، وقانونية، وتسويقية، وفنية، إضافة إلى تحديات الحوكمة، والكوادر البشرية، وضمانات التمويل، وضعف البنية التكنولوجية، وقلة الشفافية. اعتمدت الدراسة على المنهج الوصفي التحليلي، من خلال مراجعة الأدبيات والتقارير المصرفية ذات العلاقة، وتحليل الواقع لاستنباط المقترحات العملية. وقد توصلت الدراسة إلى أن غياب إطار قانوني موحد، وضعف الدعم الحكومي، وقصور في البنية المؤسسية للمؤسسات التمويلية، تشكل عوائق رئيسة أمام التمويل الإسلامي لهذا القطاع. وقد أوصت الدراسة بإنشاء صندوق تمويلي مدعوم من الدولة، وتأسيس صندوق تكافلي، وتقديم حوافز للمؤسسات التمويلية، إلى جانب وضع تشريعات واضحة وتشكيل مجلس أعلى لرعاية المشروعات المتناهية في الصغر. وتؤكد النتائج أن معالجة هذه التحديات كفيل بتحفيز التمويل الإسلامي وتعزيز دوره التنموي.
Microenterprises are gaining increasing importance in achieving economic and social development, particularly in developing countries that aim to combat poverty and reduce unemployment. Islamic finance is considered an effective means to support such enterprises due to its connection with the real economy and its commitment to the principles of Sharia, which emphasize justice and solidarity. This study aims to identify the key challenges hindering Islamic finance in supporting microenterprises, including administrative, legal, marketing, and technical difficulties, as well as issues related to governance, human resources, guarantees, weak technological infrastructure, and lack of transparency.
The study adopts a descriptive-analytical approach by reviewing relevant literature and banking reports and analyzing the current reality to extract practical recommendations. It concludes that the absence of a unified legal framework, weak government support, and institutional shortcomings are among the main obstacles facing Islamic finance in this sector.
The study recommends the establishment of a state-supported financing fund, the creation of a Takaful fund, offering incentives to financial institutions, enacting clear legislation, and forming a higher council to oversee microenterprises. The findings affirm that addressing these challenges is essential to stimulating Islamic finance and enhancing its developmental role.
Primary Language | Arabic |
---|---|
Subjects | Islamic Economy |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | June 30, 2025 |
Submission Date | September 22, 2024 |
Acceptance Date | March 23, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Volume: 11 Issue: 1 |