Sinop Havzasının Jeolojisi ve Petrol Olanakları

Yıl 1984, Cilt: 8 Sayı: 1, 53 - 80, 15.01.1984

Abdullah Gedik Sadettin Korkmaz

Öz

Sinop havzasında, Liyas-Kuvaterner zaman aralifmda kalınlıtı onbiû metreyi a§an tortul bir İstif yüzeyler.
Havzanın temelini, Boyabat metamorfitleri oluşturur, Temel üzerine uyumsuz olarak Llyas yaşlı Akgöl
formasyonu gelir. Kırmızı çakılta|lannm oluşturduğu Bürnük formasyonu, AJtfÖl formasyonunu uyumsuz
örter. Dofger^Malm süresince bölgeye saf bir deniz yerleşmiş olup kaim katmanlı yer yer reslfal özellikte
bol organizmah platform tipi Akkaya kireçtaşı formasyonu çökelmiştir, Akkaya kireçtaşlan üzerine uyumsuz
olarak gelen Alt Kretase yaflı Çağlayan formasyonu türbiditik kumlu kireçtaşı ve ara katmanlı siyalı
şeyi ve marnlardan oluşmuştur, Bu özellikleri ile denizel bir ortamın varlığını yansıtır, Fosil kıtlığı, piritçe
zenfm olması, redüktör bir ortamm olduğunu gösterir.Alt Kretase sonunda bölge tektonik olarak yükselmiş»
Santoniyen başlangıcmda bölge yeniden derinleşmeye başlamıştır, Santoniyen=Kampâniyen de derin denizel
ortamın Özelliklerini yansıtan kırmızı renkli çörtlü, mikrltik Mreçtaşlan çökelmiştir, Kampaniyen sonunda
bölge tam bir jeosenklinal özelliği kazanmıştır, Kapanbofazı formasyonu üzerinde gelişen Yemişlîçay
formasyonu, türbiditik kum taşı, marn ara katmanlı tüf, tüf it ardalanmasmdan oluşan volkanik fliş fasiyeslndedir.
Bu birim üzerine yine Maestrüıtiyen yaşlı türbiditik kumtaşı, marn, şeyi ardalanmasmdan oluıan fliş
fasiyesindeki Cankurtaran formasyonu gelir, Akveran formasyonu kalsltürbidit olup üzerine türbiditik kırmızı
renkli Atbaşı formasyonu gelir, Santoniyende başlayan çökelme Alt Eosene kadar kesintisiz devam
eder, Bölge bu süre içerisinde jeosenklinal özelliğini korur, Yenikonak formasyonu uyumsuz Sinop ve Sa»
rıkum formasyonları da alttaki birimleri açısal uyumsuzlukla örterler, Hamsaros formasyonu ise; bazaitik
aglomera volkanik tüf, dayk ve bazalt lavlarından olugmuftur,

Anahtar Kelimeler

Sinop Havzası, Jeoloji, Petrol

Kaynakça

• StoGÖL, »., 1974, 1/2.500,000 ölçekli Türkiye metamorfizma haritası ve bazı metamorfik kuşakların jeotektonik evrimi üzerine tartışmalar: MTA Enstitüsü dergisi 83, 178=185,
• BLUMENTHAL^ M,f 1940, Gökırmak ile Karadeniz arasındaki Politik silsilelerinin jeolojisi hakkında: MTA Enstitüsü derleme rapor no 1067,
• BOSTIOK, N.H., 1979, Microscopic measurement of the level of catagenesis of solid organic matter in sedimentary rocks to aid exploration for petroleum and to determine former burial
• temperature: SEMP special bubl.» 26. 17=43,
• BOUMA, A,H„ 1962, Sedimentolofy of some fiysh deposits: Elsevier bupl. cor, Amsterdam,
• BRAUNS, A,, 1857, Beobachtungen in Sinop: Zeitschriftf, aUgem, Erdkunde Neue folge 11 OALVX, W,S„ 1936, Las Tertiaerbecken von Boyabat und die nordpontisehen Kreideketten zwische Boyabat und Sinop: YZE çalışmaları, no 27. Ankara,
• COŞKUN, B., 1978, Sinop - Ayancık dolaylarında çökeiler ve paleoakmtılar, Türkiye 4, Petrol
• Kongresi, 127-133,
• DOW, W.G., 1978, Petroleum source beds on continental slope and rises: AAPG Bull., 62, 9, 1584-1606,
• DURAND, B„ ESPÎTALIÉ, J, ve NICASIE, G,, 1972, Etude de la matière organixue insoluble des argiles de Toarcien du Bassin de Paris; Rev, In». Pr. Petrole, 27Ä 6, 865-884.
• TISSOT, B,P„ WELTE, D„ 1978, Petroleum formation and occurence: Berlin Heidelberg New York, Spriger,Verlag, 538 s,
• URBAN, J,B„ 1976, Palynolöny, thermal maturation by vitrinite reflectance and visual color estimation and kerogen description of source rocks: Core lab. Inc., special publ,
• ÜNALAN, G,, YÜKSEL, V., TEKELİ, T.f GÖNENÇ, O.f SEYİRT, Z, ve HÜSEYİN, S#, 1Ï76, Haymana - Polatlı yöresinin (güneybatı Ankara) Üst Kretase=Alt Tersiyer stratigrafisi ve paJeoÄ cofrafik evrimi: TJK Bull, 19, 159-176,
• WALKER, R,G„ 1978, Deep water sandstone facies and ancient submarine fans, Models for explo.* ration for stratigrafic traps: AAPG Bull. 62, 932-966,
• WELTE, D,H., 1Ô65, Relation between petroleum and source rock: AAPG Bull. 49, 12, 2246 - 2268,
• YALÇINLAR, î.f 1058, Samsun bölgesinin Neojen ve Kuvaterner kıyı depoları: 1st. Üniv, Cof, Enst, dergisi 6,9,
• 5TILMAZ, O.f 1980, Daday . Devrekani masifi kuzeydoğu kesimi litostratigrafi birimleri ve tektoniği: 5, 6, 101^135,