Petrojik Bir Katılaşma Termodinamiği sorunu: Magmatik Katmanların Oluşumu

Yıl 1985, Cilt: 9 Sayı: 1, 27 - 38, 15.01.1985

Yusuf Ziya Özkan

Öz

Magmatik katmanlarım anın olugumuna ilişkin açıklamalar, bağlıca iki ana süreçten birine dayanır :
Kristal çökelimi ve salmımlı kristallerime. Ağırlığın fiziksel süreçlere verildiği ilkinde, birlikte kristallenen
fazların aynmsal çökelimlnin katmanlanmayı yaratan ana olgu olduğu öne sürülür. Tartışmalar olgunlaştıkça
güçlenen ikinci açıklama girişimlerinde ise, katmanlanmanın, kristallenen fazların tür ve bağıl oranlannda
katılaşma sırasında meydana gelen yinelenmen def isimlerden (salınımlı kristallenme) ileri geldiği savunulur,
Dolayısıyla da sorunun çözümü, salmımlı kristallenmeye yol açan katılaşma termodinamiğinin aydınlatılmasında
aranır, Yazıda, her iki sürece dayanan açıklama girişimleri, ana örnekleriyle eleştirel olarak gözden
geçirilmektedir,

Anahtar Kelimeler

Petroloji, Termodinamik, Magmatik Katman

Kaynakça

• Bartlett, R.W, 1969, Magma convection, temperabüre distribution and differentiation : Amer, joun. of Science, 267, 1067=1082
• Bojtlnga, Y. ve WEÎLL, B.F., 1970 Densities of liguid silicate systems calcalated fram partial molar volumes of oxide components : Amer. jour. Sei., 269, 169-182
• Brown, G.M., 1956, The layered ultrabasic rocks of Rhum. Inner Hebrides : Phil Trans. Roy Soc, London, B-240, 1-52
• Cameron, E.N, ve EMERSON, 1959, The origin of certain ohromite deposits in the eastren part of the Bushveld Complex : Econ Geol,, 54, liai 1218,
• Cooper, J.R., 1936, Geology of the southern half of the Bay of Islands igneous complex : Nfld Dept, NAt. Res., Geol. Sec Bull,, 4
• Goode, A.D.T., 1976, Small scale primary cumulus Igneous layering m thé Kalka layered intrusion Giles Complex, Central Australia : Jour of pet. rology, 17, 379-397.
• Harker, A,, 1909, The natural history of igneous rocka ; New York Hacmillan,
• Hawkes, D.D., 1967, Order of abundant crystal nuçleation in a natural magma Geol. Mag 104
• 473-486
• Hess, H.H., 1960, Stillwater igneous complex, Montana ; Oeol, Soc, Amer. Mem,, 80, 280 s.
• Irvine, T.N, 1970, Heat transfer during solidification of layered intrusuons 1 sheets and sills îbid 7, 1031-1061
• Jackson, E4D„ 1961, Primary texture sand mineral associations in the ultramaflc zone of the Stiliwater Complex, Montana : Ü.S, Geol, Surv. Prof, pap, 358, 106 s.
• Maale, S., 1976, The zoned plagioclase of the Skaer, gaard Intrusion, East Greenland : Jour, Of Pet» roloi-y, 17, 398-418
• Me Birney, A.R, ve Noy.es, E,M„ 1979, Crystallization and layering of the Skaergaad Intrusion : Jaur. of Petrology, 20t 487-554
• *iice, A. 1981, Convective fractionation — a mechanism to provide zoning (macrogegration), layering crescumulates, bandedtuffg and explosive vole©- nism ingneous processes : Jour, Of geophys Reâ.486, 40Ö
• Shaw, H.R., 1965, Comments on viscosity, crystal settling and convection in granite magmas Amer, Jour, Soi,, 263, 120-152
• Tailing, D,H„ 1981, Magmatic snap, crackle and pop : Nature, 291, 108.109
• Ulmer, G.G., 1969, Experimental investigations of ehromite spinels .* Magmatic ore deposits (Ed :Wilson, H.D.E,), 114-131