Erkilet Bazaltı'nın Jeolojik, Petrografik veTeknolojik İncelemesi, Kayseri, OrtaAnadolu

Yıl 2007, Cilt: 31 Sayı: 1, 1 - 7, 01.05.2007

Sedat Temur Yeşim Temur Gürsel Kansun

Öz

İnceleme alanı Kayseri'nin çevresinde geniş bir kesimi kaplamaktadır. Bazaltlar bu alanın kuzeybatı ve güneydoğu kesimlerinde yaygın olup, Erkilet civarında üretimi yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Erkilet bazaltlarının jeolojik konumu, mineralojik, petrografik ve petrolojik özellikleri, jeokimyası ve teknolojik testlerine dayalı olarak yapıtaşı olarak kullanılabilirliğini değerlendirmektir. Erkilet Bazaltı, yöredeki Miyosen-Kuvaterner volkanitlerine ait bir birimdir. Mineralojik olarak % 40-42 plajiyoklas mikrolitleri, % 20-25 klinopiroksen, % 18-20 olivin, % 4-5 plajiyoklas fenokristalleri, % 3-5 ortopiroksen, % 4'ten az kalsit, % 4'ten az opak mineral içermekte ve kayaç holokristalin, porfirik dokulu piroksen-bazalt bileşimi vermektedir. Jeokimyasal olarak K O - SiO dağılımına göre toleyitik-alkali, K O+Na O -SiO dağılımına göre bazalt, Zr/TiO - Nb/Y dağılımına göre sub-alkali bazalt, Zr/Y -Zr dağılımına göre kıta içi bazaltı, Y-La-Nb dağılımına göre de kıtasal kabuk etkileri gösteren geç-post orojenik bölgenin kıtasal bazaltı bileşimine uymaktadır. Kayacın yoğunluk, birim hacim ağırlığı, ağırlıkça su emme oranı, basınç direnci, don sonrası basınç direnci, don kaybı ve basınç direnci hem doğal yapı taşı, hem de kaplama taşı olarak kullanıma uygundur. Plaka verme, kenar köşe kesilmesi ve cila alma durumu iyi derecededir. Ortalama aşınma direnci sınır değere çok yakın çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bazalt, jeokimya, yapıtaşı, Erkilet, Kayseri

Geological, Petrographical and Technological Investigations of Erkilet Basalt, Kayseri, Central Anatolia

Öz

The study is executed in a wide area of the around Kayseri. Basalts are prevalent in northwest and southeast of this area, and are produced in the surroundings of Erkilet. The aim of this study is the determination of production as building stone, depending on its geological setting, mineralogical and petrological properties, geochemistry, and technological testes of the basalt. Erkilet Basalt is the unit which belong to Miocene-Quaternary aged volcanites in the area. Mineralogically Erkilet Basalt contains 40-42 % microlites of plagioclase, 20-25 % clinopyroxene, 18-20 % olivine, 4-5 % phenocrystales of plagioclase, 3-5 % orthopyroxene, calcite less than 4 %, opague mineral less than 4 %, and these basalts which indicate holocrystalline and porphyritic textures have composition of pyroxene-basalt. Geochemically, these rocks conform thoelitic-alkali composition according to distribution of K O-SiO , basalt according to distribution of K O+Na O -SiO , sub-alkali basalt according to distribution of Zr/TiO -Nb/Y, intracontinental basalt according to distribution of Zr/Y -Zr, and composition of continental basalt of late-post orogenic belt indicating effects of continental crust. Density, unit weight, rate of water suction in point of weight,pressure resistance, pressure resistance after than frost, frost loss and pressure resistance of this rock appropriate for using being both natural building stone and coating stone. Plate giving, cutting of edge-corner, and varnish taking of this rock is at good degree. Average abrasion resistance of that is very near to the limit value.

Anahtar Kelimeler

Basalt, geochemistry, building stone, Erkilet, Kayseri