Yahyalı- Demirkazık (Aladağlar Yöresi] Arasının Tektonostratiğrafik özellikleri

Year 1986, Volume: 10 Issue: 2, 31 - 45, 15.04.1986

Ahmet Ayhan Yunus Lengeranlı

Abstract

Aladağların orta ve kuzey kesimlerini kapsayan bu çalışma ile yörenin ayrıntılı jeoloji haritası yapılmış ve yörede geniş yayılımlara sahip olan Yahyalı, Siyah Aladağ ve Minaretepeler Naplarının tektonostratiğrafik özellikleri ile Başyayla ofiyolitli karışığı ve otokton nitelikli Yahyalı granitoyidleri incelenmiş, formasyon ve üyelere ayırtlanan tüm birimler OrtoToroslar'ın benzer oluşukları ile deneştirilmiştir. Yahyalı Napında, Siluriyen-Triyas aralığında çökelen ve daha sonra bölgesel metamorfizmaya uğrayan Kirazlı, Karsavuran, Ayraklıtepe, Yellibel, Karlığıntepe ve Kocatepe Formasyonları ayırt edilmiştir. Bunlardan Kirazlı ve Yellibel Formasyonları çoğunlukla şistlerle, diğerleri ise çoğunlukla karbonatlı kayaçlarla temsil edilmektedir. Napın kuzey bölümündeki Karlığın Formasyonunun alt sınırları boyunca granitoyid sokulumlarıyla ilgili düzensiz skarn kuşakları gelişmiştir. Siyah Aladağ Napı Üst Devoniyen-Kretase döneminde çökelen Harebe, Köşkdere, Sarıoluk, Zindandere, Dişdöken, kısmen diskolasyon metamorfizmalı Çobankaya ve Yedigöz Formasyonlarını kapsamaktadır. Harabe ve Dişdöken Formasyonlarının önemli bir bölümünü pelitik kayaçlar, öteki formasyonları ise çoğunlukla karbonatlı kayaçlar oluşturmaktadır. Triyas yaşlı Minaretepeler Napında pelajik kireçtaşları, marn ve çamurtaşından oluşan Beygiruçuğu, tamamen karbonatlardan oluşan Meydan yaylası ve Sivrikaya Formasyonu yer almaktadır. Formasyonlara ayırtlanan, düşey ve yatay tektonik hareketlerden büyük ölçüde etkilenen her bir napın benzer birimleri litolojik ve fosil kapsamı yönünden farklılık gösterirler.

Keywords

Tektonostratiğrafi, Aladağ, Orta Toroslar

Tectono stratigraphical features of Aladağ Region between Yahyalı and Demirkazık

Abstract

Within the scope of this study, the geological map ot Aladağlar region is completed. The widespread Yahyalı, Siyah Aladağ and Minaretepeler Nappes, Başyayla Melange and Yahyalı Granitoides were examined in detail and the nappes separated into formations and members. Furthermore these units are correlated with similar units of Middle Taurus. Kirazlı, Karsavuran, Ayraklitepe, Yellibel, Karlığıntepe and Kocatepe formations which are considered as Yahyalı Nappe were deposited during the Silurian-Triassic period and metamorphosed later. The Kirazlı and Yellibel formations consist of schists but others of carbonate rocks. At the northern part of this nappe, along the lower contact of Karlığın formation, irregular skarn belts related to granitoid intrusion can be seen. The Siyah Aladağ Nappe includes Upper Devonian-Jurassic Harabe, Köşkdere, Sarıoluk, Zindandere, Dişdö-ken, Çobankaya and Horçdağı formations. The later one shows cataclastic metamorphism. Major parts of Harabe and Dişdöken formations consist of pelitic rocks and other formations generally of carbonate rocks. In the Triassic Minaretepeler Nappe, three formations were distinguished. Beygiruçuğu formation is formed of pelagiç limestones, marl and mudstones. Meydan yaylası and Sivrikaya formations almost composed carbonate materials. Nappes which are divided into formations and effected from vertical and lateral movements, have some units similar to each other. But, in detail these units show different features in terms of fossil content and lithology.

Keywords

Tectono stratigraphy, Aladağ, Middle Taurus

References

• Ayhan, A., 1983a, Genetic comparison of lead-zinc deposits of Central Taurus: I. International Symposium on Taurus belt, Ankara, Bildiri Özetleri
• Ayhan, A.,1983b, Aladağ (Yahyalı-Çamardı) yöresi karbonatlı çinko-kurşun yatakları: Türkiye jeol.Kur. Bült. 26,2,107-116.
• Blumenthal, M.M,1941, Niğde ve Adana vilayetleri dahilinde Torosların jeolojisine umumi bakış: Maden Tetkik ve Arama Enst., Ankara, No: 6, 48 s.
• Bumenthal, M.M., 1944, Bozkır güneyinde Toros sıradağlarının serisi ve yapısı: İst. Univ. Fen Fak. Mec., Seri B ,9,2,95-125.
• Blumenthal, M.M., 1947, Belemedik Paleozoik penceresi ve bunun Mesozoik kalker çerçevesi: Maden Tetkik ve Arama Enst., Ankara, No 3, 39 s.
• Blumenthal, M.M., 1952, Toroslarda yüksek Aladağ silsilesinin coğrafyası, stratigrafisi ve tektoniği hakkında yeni etütler: Maden Tetkik ve Arama Enst., Ankara, No: 6 ,136 s.
• Demirtaşlı, E., Gedik, İ., İmik,M., 1978, Ermenek batısında Göktepe-Dumlugöze ve Tepebaşı arasında kalan sahanın jeolojisi: Türkiye Jeol. Kur. 32. Bil. Tek. Kur. bildiri özetleri.
• Demirtaşlı, E., Bilgin, A.Z., Erenler, F., Işıklar,S., Sanlı, D.Y., Selim, M;. Turhan, N., 1973, Bolkar dağlarının Jeolojisi: Cumhuriyetin 50. yılı yerbilimleri kongresi, Ankara, 42-57.
• Demirtaşlı, E., Turhan, N., Bilgin, A.Z., Selim, M.,1984, Geology of Bolkar Mountains: Tekeli, O., ve Göncüoğlu, M.C., eds, Geology of the Taurus Belt'de, Ankara, 125-142.
• Gedik, A., Birgili, Ş., Yılmaz, H., Yoldaş, R., 1979, Mut-Ermenek-Silifke yöresinin jeolojisi ve petrol olanakları Türkiye jeol. Kur. Bült. 22,1, 7-26.
• Gökten, E., 1976, Silifke yöresinin temel kaya birimleri ve Miyosen stratigrafisi: Türkiye Jeol. Kur. Bült. 192,117-126.
• Kuşçu, M., 1983, Göktepe-Ermenek (Konya) yöresinin jeolojisi ve Pb-Zn yatakları: S.Ü. Müh.Mim.Fak., Doktora tezi, Konya,182 s., yayınlanmamış.
• Özer, S., Terlemez, İ., Sümengen, M., Erkan, E.,1984 Pınarbaşı (Kayseri) çevresindeki allokton birimlerin stratigrafisi ve yapısal durumları: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 27,1,61 -68
• Özgül, N., 1971, Orta Torosların kuzey kesiminin yapısal gelişiminde blok hareketlerin önemi: Türkiye Jeol. Kur. Bült. 14,75-87.
• Özgül, N„ 1976, Torosların bazı temel jeoloji özellikleri: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 19-65-78.
• Tekeli, O., 1980, Toroslarda Aladağlar'ın yapısal evrimi: Türkiye jeol. Kur. Bült. 23,1,11-14
• Tekeli, O., 1981, Toroslarda Aladağ ofiyolitli melanjın özellikleri: Türkiye Jeol.Kur.Bült., 24,1,57-64.
• Tekeli, O., Aksay, A., Evren-Ertan, İ., Işık, A, Ürgün, B.M., 1981, Toros ofiyolit projeleri, Aladağ projesi:MTA derleme, 6976,132 s., yayınlanmamış.
• Tekeli, O., Aksay, A., Ogün, B.M. Işık,A., 1984, Geology of the Aladağ Mountains: Tekeli, O., ve Göncüoğlu, M.C., eds, Geology of the Tauris Belt'de,Ankara,143-158. Ulakoğlu, M.S., 1983, Karamadazı graniti ve çevresinin jeolojisi: TMMOB Jeoloji Müh. Bült.,17,69-78.
• Yetiş, C., 1978, Çamardı (Niğde İli) yakın ve uzak dolayının jeoloji incelemesi ve Ecemiş yarılım kuşağının Maden Boğazı-Kamışlı arasındaki özellikleri: Üniv. Fen Fak., Doktora tezi,151 s., yayınlanmamış