Çayırhan (Nallıhan- Ankara) Termik Santalı Baca Gazı Arıtma Kireçtaşı

Year 1996, Volume: 20 Issue: 2, 67 - 75, 15.11.1996

Aydoğan Akbulut

Abstract

Bu çalışmanın amacı Çayırhan Santralı’nın baca gazı arıtma tesisinde kullanılacak uygun kireçtaşını çevrede olabildiğince yakın bir yerde ve yeterli miktarda belirlemektir. Uygun nitelik ve miktarda görülen kireçtaşı Santralı’n üç kilometre güneyinde çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı, marn, kireçtaşı ardalanmasından oluşan Bozçayır Formasyonunda saptanarak incelenmiştir. Üst Miyosen Bozçayır Formasyonu tabanındaki dolomitik marn ve dolomitik kireçtaşlarının üzerinde 25- 30 metre kalınlıkta bir karbonat istifine sahiptir. Söz konusu karbonat istifi kendi içinde üstten alta "üst kireçtaşı", "ara seviye" ve "alt kireçtaşı" olmak üzere üç bölüme ayrılabilir. Bu seviyeler kendi aralarında düşey geçişli olup çökelme anında veya hemen sonrasında yeşil kil safsızlıklarıyla zaman zaman az da olsa karışmıştır. Üst kireçtaşı ortalama 4 metre kalınlıkta ve düşük saflıkta bir kireçtaşı seviyesidir. "Ara seviye" ortalama 7 metre kalınlıkta ve gözenekli, killi, yer yer dolomit- dolomitik kireçtaşı mercekli silisli kireçtaşıdır. "Alt kireçtaşı" ortalama 20 metre kalınlıkta olup orta- yüksek saflıktadır. "Ara seviye" ile karıştırılarak baca gazı arıtması için uygun karışımlar verebilir. Bozçayır Formasyonu kireçtaşı istifinin görünür rezervi " ara seviye" ile birlikte 30 milyon tonun üzerindedir. Pliyosen kil, marn, çakıl ve jipslerinden oluşan örtünün 10 metre kalınlığa kadar olan kısmının altında kalan kireçtaşı istifi değerlendirmeye alınmıştır. Bu sınıra kadar olan örtü miktarı toplam 2 120 921 m3 tür. Kireçtaşı içinde dolomitik ve uygun olmayan kesimler belirtilmiştir. Kullanıma uygun nitelikte ve yeterli miktarda kireç- taşının varlığı ortaya konulmuştur.

Keywords

Çayırhan Termik Santralı, Baca Gazı Arıtma, Kireçtaşı

References

• Altınlı, İ.E., 1973, Bilecik Jurassiği. 50. Yıl Yerbilimleri Kongresi Tebliğleri. 17- 19 Aralık 1973, MTA- TJK Ankara, 103-111.
• Aziz, A., 1976, Beypazarı- Yeniçayırhanı ve Karaköy arasındaki sahanın jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. rapora, 4461 (yayımlanmamış).
• Bridge, McC.D. and Gozzard, J.R., 1981, The Limestone and Dolomite Resources of the Country Around Bakewell, Derbyshire. Inst. Geol. Sei. Min. Ass. Rep. 79, 66 p. London.
• Collinson, J.D., 1978, Lakes. Reading, H.G., ed. Sedimentary Environments and Facies'de. Blackwell Scientific Publications, Oxford, 61 - 79.
• Çelik, E., 1988, Çayırhanı doğal sodyum sülfat yatağı maden jeolojisi raporu: Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. raporu, 8354 (yayımlanmamış).
• Durmaz, A., 1987, Türkiye'nin enerji alt yapısı ve hava kirliliği. Durmaz A.R. ve Ercan A. ed., Uluslararası Yanmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinim Kontrolü Sempozyumu, 23 – 25 Eylül, 1987, Ankara, 1- 74.
• Gökmen, V., 1965, Nallıhan- Beypazarı civarındaki linyit ihtiva eden Neojen sahasının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. rapora, 3802 (yayımlanmamış).
• Işıganer, T., 1976, Beypazarı- Mihalıççık dolayındaki kömürlü alanın jeolojisi. İ.Ü. Müh. tezi (yayımlanmamış).
• Jesenko, P., 1955, Nallıhan- Mihalıççık sahalarında harita çalışmalarına ait ihzari mahiyette rapor. Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. rapora, 2436 (yayımlanmamış).
• Narin, R., 1980, Orta Anadolu Beypazarı. Beyşehir linyit yataklan. Jeol. Müh. Bült. 2, 231- 239.
• Saner, S., 1980, Mudurnu- Göynük havzasının Jura ve sonrası çökelim nitelikleriyle paleocoğrafya yorumlaması. Türkiye Jeoloji Kurumu Bült. 1, 39- 52.
• Siyako, F., 1983, Beypazarı (Ankara) kömürlü Neojen havzası ve çevresinin jeolojisi rapora: Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. raporu. 7431 (yayımlanmamış).
• Tatar, Ç., Köse, H. ve Helvacı, C., 1993, Çayırhan kömür havzasında yeni kömür damarlarının jeolojisi ve uygulanabilecek üretim yöntemi. Cum. Üniv. Müh. Fak. Mad. Bil. ve Tekno. Derg. 1, 11- 28.
• Wedding, H., 1965, Çayırhan Neojen havzası (Nallıhan / Beypazan - Ankara). Maden Tetkik ve Arama Gen. Müd. rapora: 3924 (yayımlanmamış).