Sivas Batısındaki Traverten Oluşumlarının Yapı ve Yüzey Kaplama Taşı Olarak Kullanılabilirliklerinin İncelenmesi

Year 2000, Volume: 24 Issue: 1, 87 - 100, 15.12.2000

Emrah Ayaz Ergun Karacan

Abstract

Sivas yakınlarındaki. Sıcak Çermik, Sarıkaya ve Uyuz Çermik traverten yatakları, Türkiye’nin en önemli traverten yalaklarındandır. Travertenler, mineral içeriği olarak safa yakın bileşimde kalsitten oluşmakta olup, tabaka ve damar tipi yataklanma şekilleri göstermekledirler. Tabaka tipi oluşumlarda, kabuksu/süngerimsi yapı ve genellikle mikritik doku, damar tipi oluşumlarda ise albatr yapı ve sparilik doku hakimdir. Bu çalışmada, söz konusu traverten yataklarının; blok verme, renk ve desen, levhalar şeklinde kesilebilme, parlayabilme, mohs sertliği, suda dağılma dayanımı, sehmidt sertliği, saydamlık, birim hacim kütlesi, özgül kütle, doluluk oranı, kütlece ve hacimce su emme, gözeneklilik, aşınma, tek eksenli basınç dayanımı, don sonu tek eksenli basınç dayanımı, eğilme dayanımı, darbe dayanımı, dona karşı dayanım, don kaybı, açık hava tesirlerine dayanım, paslanma ve asillere karşı dayanım gibi endüstriyel özellikleri incelenmiş ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. İncelemeler ve değerlendirmeler sonucunda, tüm bu özelliklerin, travertenlerde aranan sınır değerler içinde olduğu ve yöredeki travertenlerin özellikle yüzey kaplama taşı olarak kullanılabilecek iyi kaliteli travertenler oldukları belirlenmiştir.

Keywords

Sıcak Çermik, Sivas, Traverten, Uyuz Çermik, Yapıtaşı, Yüzey Kaplama Taşı

Investigation Of the Usebility as Cut and Paving Stone of The Travertine Occurencess Located West of Sivas, Turkey

Abstract

Sıcak. Çermik, Sarıkaya and Uyuz Çermik travertine deposits around Sivas are among the most important travertine deposits in Turkey. Travertine deposits consist of nearly pure calcite, and show stratiform and vein type depositional styles. Banded and spongy structure and micritic texture is dominated within the stratiform type travertines, while albatr structure and sparitic texture is dominant within the vein type travertine occurences . In this study; industrial characteristics such as; block size, color and ornament, sliding, polishing, mohs hard ness, slake durability index, Schmidt hardness, transparancy, unit volume mass, specific mass, compactness ratio water suction relative to mass and volume, porosity, abrasion, uniaxial compressive strength, uniaxial compressive strength after the frost, bending strength, blowing strength, durability to the frost, frost lost durability to atmospheric influences, resistance to rusting and acids were investigated and evaluated. The results of these investigations and evaluations show that all these characteristics of the travertines in these deposits range in the limites what should be in travertines and they are well qualified materials, suitable to use as facing stone.

Keywords

Cut-Stone, Paving-Stone, Sıcak Çermik, Sivas, Travertine, Uyuz Çermik

References

• Anon. 1979, Classification of rocks and soils for engineering geological mapping, Parl-1, rock and soil materials; Report of the Commission of Engineering Geological Mapping, Bulletin of the International Association of Engineering Geology, No: 19. 364-371pp.
• ASTM, 1966, Testing techniques for rock mechanics; Amer. Soc. Test. Matr, Philadelphia. S.T.P. No: 402p.
• Ayaz, M.E., 1998. Sıcak Çermik (Yıldızeli- Sivas) yöresindeki traverten sahalarının jeolojisi ve travertenlerin endüstriyel özellikleri C.Ü. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi (yayınlanmamış), 157s.
• Ayaz, M.E. ve Gökçe, A., 1998. Sivas batısındaki Sıcak Çermik, Sarıkaya ve Uyuz Çermik traverten yataklarının jeolojisi ve oluşumu.
• Cumhuriyet Üniv., Mühendislik Fak. Dergisi, Seri A: Yerbilimleri, Sivas, 15/1,1-12s.
• Gamble, J. C., 1971, Durability-plasticity classification of shales and other argillaceous rocks; Ph. D., thesis, University of Illinois, 380 p.
• ISRM, 1978. Suggested method for the quantitative description of discontinoues in rock mass; Geo. 10“' Standart of Lab. and Field Test., Int. J. Rock Mec. Min. Set. Jeomec, Abs. Tr. V. 15, 319-368pp.
• ISRM, 1981, Basic geotechnical description of rock masses; International Society of Rock Mechanics Commission on the Classification of Rock and Rock Masses, International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanical Abstract. 18, 85-110pp.
• MTA., 1966. Türkiye mermer envanteri. MTA yayını, MTA yayın no: Ankara, 35 s.
• TSE, 1977, TS 2513- Doğal yapı taşları; Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TSE, 1987, TS 699- Tabii yapı taşları -muayene ve deney metotları; Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TSE, 1989, TS 6809- Mohs sertlik cetveline göre sertlik tayini; Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.