SOSYAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SAĞLANMASINDA EĞİTİMİN YERİ

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 51 - 64, 30.06.2025

Ayşe Ahsen Talu , Erdoğan Tezci

Abstract

Sürdürülebilirlik, çok boyutlu ve disiplinler arası bir kavram olarak küresel anlamda dikkat çekmektedir. Bu kavram yalnızca ekonomik büyüme ve çevresel koruma ile sınırlı kalmayıp, aynı zamanda sosyal adaletin sağlanması, toplumsal refahın artırılması ve sosyal yapıların sürekliliğinin temin edilmesi gibi unsurları da içermektedir. Bu bağlamda, sürdürülebilirlik hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler açısından çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla ele alınması gereken bütüncül bir yaklaşım gerektirmektedir. Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında eğitim, özellikle sosyal sürdürülebilirlik açısından kilit bir rol üstlenmektedir. Bireysel ve toplumsal kalkınmanın gerçekleştirilebilmesi noktasında eğitim; bireylerin temel toplumsal değerleri içselleştirmesi, çevresel farkındalık geliştirmesi ve vatandaşlık bilinci kazanması yönünde yapılandırılmalıdır. Derleme yöntemiyle yürütülen bu çalışmada sürdürülebilirlik ile ilgili ulusal ve uluslararası literatür derinlemesine incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma kavramlarını incelemek ve bu çerçevede sosyal sürdürülebilirlik ile eğitim arasındaki ilişkiyi analiz etmek olarak belirlenmiştir. Sosyal sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için ülkeler, uzun vadeli kalkınma stratejilerinde eğitimi ve toplumsal yapıyı kapsayan bütüncül bir yeniden yapılanmaya öncelik vermelidir.

Keywords

Sürdürülebilirlik, Sosyal Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma

Ethical Statement

-

Supporting Institution

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Project Number

-

Thanks

-

THE ROLE OF EDUCATION IN ACHIEVING SOCIAL SUSTAINABILITY

Abstract

Sustainability has attracted global attention as a multidimensional and interdisciplinary concept. It goes beyond economic growth and environmental protection, encompassing key elements such as the promotion of social justice, the enhancement of societal well-being, and the preservation of social structures. In this context, sustainability requires a holistic approach that addresses its environmental, economic, and social dimensions, both in developed and developing countries. Education plays a crucial role in achieving sustainable development, particularly in terms of social sustainability. For both individual and societal development, education should be designed to help individuals internalize fundamental social values, develop environmental awareness, and gain a strong sense of citizenship. This study, conducted through a traditional literature review method, provides an in-depth examination of national and international literature on sustainability. The main objective is to explore the concepts of sustainability and sustainable development and to analyze the relationship between social sustainability and education within this framework. To ensure social sustainability, countries should prioritize a comprehensive restructuring of their long-term development strategies, with a particular focus on education and the social structure.

Keywords

Sustainability, Social Sustainability, Sustainable Development

Project Number

-

References

• Allam, Z., Sharifi, A., Bibri, S. E., Jones, D. S., & Krogstie, J. (2022). The metaverse as a virtual form of smart cities: Opportunities and challenges for environmental, economic, and social sustainability in urban futures. Smart Cities, 5(3), 771-801. https://doi.org/10.3390/smartcities5030040
• Alsina, Á., & Vásquez, C. (2024). Professional development and teacher agency in mathematics teacher education for sustainability. Mathematics Education Research Journal, 1-24. https://doi.org/10.1007/s13394-024-00488-y
• Aung, P. N., & Hallinger, P. (2023). Research on sustainability leadership in higher education: a scoping review. International Journal of Sustainability in Higher Education, 24(3), 517-534. http://dx.doi.org/10.1108/IJSHE-09-2021-0367
• Bektaş, O., & Yücel, E. (2022). Entegre raporlamada sosyal sürdürülebilirlik: Türkiye’de yayınlanan entegre raporların içerik analizi. Muhasebe ve finansman dergisi, (96), 59-84. https://doi.org/10.25095/mufad.1177991
• Bilgili, M. Y. (2017). Ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınma. Journal of International Social Research, 10(49), 559-569.
• Brenner, B., & Hartl, B. (2021). The perceived relationship between digitalization and ecological, economic, and social sustainability. Journal of Cleaner Production, 315, 12812. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.128128
• Buchanan, J. (2012). Sustainability education and teacher education: finding a natural habitat? Australian Journal of Environmental Education, 28(02), 108–124. https://doi.org/10.1017/aee.2013.4
• Bulut, B., & Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2680-2697.
• Coşkun, S. (2024). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri, neoliberalizm ve çalışma hayatı: Türkiye, oecd ülkeleri ve dünya üzerine bir inceleme. Akademik İncelemeler Dergisi, 19(2), 289-312. DOI: 10.17550/akademikincelemeler/1400985
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
• Dahlström, A. N. (2025) Challenges and opportunities for social sustainability in education: a scoping review, Cogent Social Sciences, 11(1), 2491706, https://doi.org/10.1080/23311886.2025.2491706
• Desiderio, E., García-Herrero, L., Hall, D., Segrè, A., & Vittuari, M. (2022). Social sustainability tools and indicators for the food supply chain: A systematic literature review. Sustainable Production and Consumption, 30, 527-540. https://doi.org/10.1016/j.spc.2021.12.015
• Dobson, A. (1996). Environment sustainabilities: an analysis and a typology. Environmental Politics, 5(3), 401- 428.
• Eizenberg, E., & Jabareen, Y. (2017). Social sustainability: a new conceptual framework. Sustainability, 9(1), 68. https://doi.org/10.3390/su9010068
• Elgin, İ. (2012). Sürdürülebilirlik için eğitim, alternatif eğitim yöntemleri, sorunları ve uygulamaya ilişkin değerlendirmeler [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Elmas, R., Ozturk, N., Kahriman-Pamuk, D., Unal-Cubukcuoglu, H. B., Pamuk, S., Kosan, Y., Guler-Yildiz, T., & Haktanir, G. (2024). A collaboration project on education for sustainability: a qualitative evaluation of professional development program for Turkish preschool teachers. International Journal of Contemporary Educational Research, 11(2), 219-235. https://doi.org/10.52380/ijcer.2024.11.2.607
• Eşkinat, R. (2016). Binyıl kalkınma hedeflerinden sürdürülebilir kalkınma hedeflerine. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(3), 267-282.
• Foster, J. (2001). Education as sustainability. Environmental education research, 7(2), 153-165. https://doi.org/10.1080/13504620120043162
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
• Griessler, E., & Littig, B. (2005). Social sustainability: a catchword between political pragmatism and social theory. International Journal for Sustainable Development, 8(1/2), 65-79. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168- ssoar-5491
• Grybauskas, A., Stefanini, A., & Ghobakhloo, M. (2022). Social sustainability in the age of digitalization: a systematic literature review on the social implications of industry 4.0. Technology in Society, 70, 101997. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2022.101997
• Günbegi, F. (2025). Ekonomik birim olarak aile kurumunun sürdürülebilir kalkınma hedefleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 8(2), 179-191. https://doi.org/10.59445/ijephss.1646685
• Günkör, C. (2017). Eğitim ve kalkınma ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3(1), 14-32.
• Ionescu, C. (2015). About the conceptualization of social innovation. Theoretical and Applied Economics, 22(3), 53-62.
• Jayawardana, J., Sandanayake, M., Jayasinghe, J. A. S. C., Kulatunga, A. K., & Zhang, G. K. (2025). Life cycle economic and social sustainability aspects of prefabricated construction–a systematic review towards the holistic sustainability. Construction Innovation, 25(7), 98-138. https://doi.org/10.1108/CI-11-2024-0364
• Jesson, J., Lacey, F. M., & Matheson, L. (2011). Doing your literature review: traditional and systematic techniques. SAGE.
• Kamaludin, M. F. (2023). Social sustainability within social entrepreneurship. Technological Forecasting and Social Change, 192, 122541. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2023.122541
• Kaynak, N. E., Altan, A. E., Abbak, Y., Alp, Z. A., Yavuz, E., & Toprak, E. (2023). Sürdürülebilir kalkınma açısından nitelikli eğitime teorik bir bakış. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 592-609. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1315268
• Keyvan, S. (2022). Sosyal sürdürülebilirlik perspektifinden toplumsal cinsiyet eşitliği ve kurumsal sosyal sorumluluk [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Korkmaz, G. (2020). Yenilenen öğretmen yetiştirme lisans programlarının sürdürülebilir kalkınma için eğitim bağlamında incelenmesi. Journal of Advanced Education Studies, 2(2), 111-132.
• Le, T. H., Bui, M. T., & Uddin, G. S. (2022). Economic and social impacts of conflict: a cross-country analysis. Economic Modelling, 115, 105980. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2022.105980
• Leal Filho, W., Eustachio, J. H. P. P., Caldana, A. C. F., Will, M., Lange Salvia, A., Rampasso, I. S., ... & Kovaleva, M. (2020). Sustainability leadership in higher education institutions: An overview of challenges. Sustainability, 12(9), 3761. https://doi.org/10.3390/su12093761
• Leicht, A., Bernard Combes, B., Won Jung Byun, W. J., & Adesuwa Vanessa Agbedahin, A. V. (2018). From agenda 21 to target 4.7: the development of education for sustainable development. A. Leicht, J. Heiss and W. J. Byun (Eds). In Issues and Trends in Education for Sustainability Development (pp. 25-38). UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org/ark: /48223/pf0000261445
• Li, Y., & Seo, H. (2024). A case study of esd education activities focusing on global universities. In DS 136: Proceedings of the Asia Design and Innovation Conference (ADIC) 2024 (pp. 390-400)
• Ma, X., Feng, X., Fu, D., Tong, J., & Ji, M. (2024). How does the digital economy impact sustainable development?- An empirical study from China. Journal of Cleaner Production, 434, 140079. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.140079
• Martins, A. A., Mata, T. M., & Costa, C. A. V. (2006). Education for sustainability: challenges and trends. Clean Techn Environ Policy, 8, 31–37. https://doi.org/10.1007/s10098-005- 0026-3
• Michelsen, G., & Fischer, D. (2017). Sustainability and education 1. In Sustainable development policy (pp. 135-158). Routledge.
• Morris, L. V. (2008). Higher education and sustainability. Innov High Educ., 32, 179–180. https://doi.org/10.1007/s10755-007-9056-6
• Munasınghe, M. (2001). Sustainable development and climate change: applying the sustainomics transdisciplinary meta-framework. International Journal of Global Environmental Issues, 1(1), 13-55. https://doi.org/10.1504/IJGENVI.2001.000970
• Munasınghe, M. (2009). Sustainable development in practice: sustainomics methodology and applications. Cambridge University Press.
• Naidoo, J. T., & Muthukrishna, N., (2016). Child well-being in a rural context: shifting to a social sustainability lens’. South African Journal of Childhood Education, 6(2), a458. http://dx.doi. org/10.4102/sajce.v6i2.458
• Neumayer, E. (2010). Human Development and Sustainability. New York. https://hdr.undp.org/content/human-development-and-sustainability
• Nikel, J., & Lowe, J. (2010). Talking of fabric: a multi‐dimensional model of quality in education. Compare, 40(5), 589-605. https://doi.org/10.1080/03057920902909477
• OECD (2023). Education policy outlook 2023: empowering all learners to go green. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/f5063653-en
• Oxford English Dictionary (2012). Sustainability https://www.oed.com/dictionary/sustainability_n?tab=meaning_and_use#19473065
• Ozmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853-1876.
• Özdemir, O. (2024). The correlation between dimensions of sustainability literacy: the case of British and Turkish students. Science Insights Education Frontiers, 21(1), 3309-3327. https://doi.org/10.15354/sief.24.or535
• Özmete, E., & Akgül Gök, F. A. (2015). Sürdürülebilir kalkınma için sosyal inovasyon ve sosyal hizmet ilişkisinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 26(2), 127-143.
• Raihan, A. (2024). A review of the potential opportunities and challenges of the digital economy for sustainability. Innovation and Green Development, 3(4), 100174. https://doi.org/10.1016/j.igd.2024.100174
• Ramos, T. B., Caeiro, S., Pires, S. M., & Videira, N. (2018). How are new sus-tainable development approaches responding to societal challenges? Sustainable Development, 26(2), 117–121. https://doi.org/10.1002/sd.1730 Rappitsch, C. (2017). Digital economy and sustainability. Oikos.
• Rosário, A. T., & Dias, J. C. (2023). The new digital economy and sustainability: challenges and opportunities. Sustainability, 15(14), 10902. https://doi.org/10.3390/su151410902
• Sajjad, A., & Shahbaz, W. (2020). Mindfulness and social sustainability: An integrative review. Social Indicators Research, 150(1), 73-94. https://doi.org/10.1007/s11205-020-02297-9
• Sajjad, A., Eweje, G., & Raziq, M. M. (2024). Sustainability leadership: an integrative review and conceptual synthesis. Business Strategy and the Environment, 33(4), 2849-2867. https://doi.org/10.1002/bse.3631 Scoones, I. (2007) Sustainability, development in practice, 17(4-5), 589-596. https://doi.org/10.1080/09614520701469609
• Sterling, S., & Huckle, J. (2014). Education for sustainability. Routledge.
• Sukhera, S. M., Gordon, C. R., & Sterrett, W. L. (2025). Sustainability leadership in schools: a success case method. Journal of Organizational & Educational Leadership, 10(1), Article 3. https://digitalcommons.gardner-webb.edu/joel/vol10/iss1/3?utm_source=digitalcommons.gardner-ebb.edu%2Fjoel%2Fvol10%2Fiss1%2F3&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages
• Şardagı, E. (2022). Sürdürülebilirlikte eğitimin rolü: Türkiye’deki halkla ilişkiler lisans programları üzerine bir araştırma. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (39), 197-215. https://doi.org/10.17829/turcom.1021639
• Teaching Academy Project. (2022). Pillars of sustainability. https://tap-ts.eu/mod/page/view.php?id=1406). Teksöz, G. (2014). Geçmişten ders almak: sürdürülebilir kalkınma için eğitim. Bogazici University Journal of Education, 31(2), 73-97.
• Thangeda, A., Baratiseng, B., & Mompati, T. (2016). Education for sustainability: quality education ıs a necessity in modern day. How far do the educational institutions facilitate quality education? Journal of Education and Practice, 7(2), 9-17.
• Tutulmaz, O. (2012). Sürdürülebilir kalkınma: sürdürülebilirlik için bir çözüm vizyonu. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(3), 601-626.
• Udvari-Solner A. (1996). Examining teacher thinking: constructing a process to design curricular adaptations. Remedial and Special Education, 17(4), 245–254. https://doi.org/10.1177/074193259601700407
• United Nations (1987). Report of the world commission on environment and development our common future. https://www.are.admin.ch/are/en/home/media/publications/sustainable-development/brundtland-report.html
• United Nations (2000). United nations millennium declaration. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/united-nations-millennium-declaration
• United Nations (2015). Global sustainable development report. UNDESA. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/1870GSDR%202015%20Briefs.pdf
• United Nations (2016). Education for Sustainable Development Toolkit. Education for Sustainable Development in Action Learning & Training Tools N°1. https://hrea.org/wp-content/uploads/2021/04/Education-for-Sustainable-Development-Toolkit_English.pdf
• United Nations (t.y.). Sustainability. https://www.un.org/en/academic-impact/sustainability Erişim Tarihi:10 Mayıs 2025
• Uralovich, K. S., Toshmamatovich, T. U., Kubayevich, K. F., Sapaev, I. B., Saylaubaevna, S. S., Beknazarova, Z. F., & Khurramov, A. (2023). A primary factor in sustainable development and environmental sustainability is environmental education. Caspian Journal of Environmental Sciences, 21(4), 965-975. Doi: 10.22124/CJES.2023.7155
• Vallance, S., Perkins, H. C., & Dixon, J. E. (2011). What is social sustainability? a clarification of concepts. Geoforum, 42(3), 342–348. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2011.01.002
• Van den Branden, K. (2012). Sustainable education: basic principles and strategic recommendations. school effectiveness and school improvement, An International Journal of Research, Policy and Practice, 23(3), 285-304. https://doi.org/10.1080/09243453.2012.678865
• Wamsler, C., Osberg, G., Janss, J., & Stephan, L. (2024). Revolutionising sustainability leadership and education: addressing the human dimension to support flourishing, culture and system transformation. Climatic Change, 177(1), 4. https://doi.org/10.1007/s10584-023-03636-8
• Yakışık, H., & Mustafazade, O. (2023). Sürdürülebilir kalkınma bilinci üzerine bir araştırma. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(102), 3608-3621. https://doi.org/10.5281/zenodo.10452532
• Yalçın, K., & Köybaşı Şemin, F. (2024). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir eğitim programına ilişkin öğrenci algıları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 41-120. https://doi.org/10.7822/omuefd.1233185 Yapıcı, M. (2003). Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim. Sosyal Bilimler Dergisi, 223-229. https://sbd.aku.edu.tr/V1/myapici.pdf
• Yasin, R., Huseynova, A., & Atif, M. (2023). Green human resource management, a gateway to employer branding: mediating role of corporate environmental sustainability and corporate social sustainability. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(1), 369-383. https://doi.org/10.1002/csr.2360
• Yıldırım, G. (2020). Sürdürülebilirlik konusundaki eğitim araştırmalarının tematik olarak incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi,14(33), 70-106. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.272.4
• Žalėnienė, I., & Pereira, P. (2021). Higher education for sustainability: a global perspective. Geography and Sustainability, 2(2), 99-106. https://doi.org/10.1016/j.geosus.2021.05.001