Examining Tax Literacy in Social Studies Textbooks

Year 2023, , 1 - 17, 09.06.2023

Ali Yalçın , Ahmet Sağlamgöncü

https://doi.org/10.55661/jnate.1164015

Abstract

Tax literacy is included in the social studies course as one of the dimensions of financial literacy. Tax literate individuals have tax awareness and know the importance of tax in the development of a country. For this reason, developed countries want their citizens to be effective tax literate. One of the courses aimed at raising students as tax literate individuals is social studies. The main purpose of this research is to examine tax literacy in social studies textbooks. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the research. The textbooks examined within the scope of the research are the 4th, 5th, 6th and 7th grade social studies textbooks approved by the Ministry of National Education and used in schools between 2018-2022. The data obtained in the research were analyzed by content analysis. According to the results of the research, there is one achievement in the social studies 6th grade textbook, in which the name of tax is mentioned. Social studies 4th, 5th and 6th grades with tax certificate and tax awareness concepts; In the 7th grade textbook, historical tax concepts are at the forefront. It is seen that the subjects within the scope of tax literacy in social studies textbooks (4-7) are directly related to the contents of financial literacy. In addition, it was concluded that the visuals included in the scope of tax literacy in all social studies textbooks examined in the research should be developed. Various suggestions were presented according to the results obtained in the research.

Keywords

Social studies, tax literacy, textbooks

Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Vergi Okuryazarlığının İncelenmesi

Abstract

Vergi okuryazarlığı, finansal okuryazarlığın boyutlarından biri olarak sosyal bilgiler dersinin kapsamına girmektedir. Vergi okuryazarı bireyler, vergi bilincine sahip olup verginin bir ülkenin gelişmesindeki önemini bilmektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkeler, kendi vatandaşlarından etkili birer vergi okuryazarı olmalarını istemektedir. Öğrencilerin vergi okuryazarı bireyler olarak yetişmelerini amaçlayan derslerden biri de Sosyal Bilgilerdir. Bu araştırmanın temel amacı sosyal bilgiler ders kitaplarında vergi okuryazarlığının incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen ders kitapları, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan ve 2018-2022 yılları arasında okullarda kullanılan Sosyal Bilgiler 4, 5, 6 ve 7. sınıf ders kitaplarıdır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Sosyal Bilgiler 6. sınıf ders kitabında vergi isminin geçtiği bir tane kazanım bulunmaktadır. Sosyal Bilgiler 4, 5 ve 6. sınıfta vergi belgesi ile vergi bilincine yönelik kavramlar; 7. sınıf ders kitabında ise tarihsel vergi kavramları ön plandadır. Sosyal Bilgiler ders kitaplarında (4-7) vergi okuryazarlığı kapsamında bulunan konuların finansal okuryazarlık içerikleri ile doğrudan bağlantılı olduğu görülmektedir. Ayrıca araştırmada incelenen tüm Sosyal Bilgiler ders kitaplarında vergi okuryazarlığı kapsamında yer alan görsellerin geliştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre çeşitli öneriler sunulmuştur.

Keywords

Sosyal bilgiler, vergi okuryazarlığı, ders kitapları

References

• Akhan, N. E. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: Sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(14).
• Bakırtaş, D. ve Atılgan Yaşa, A. (2020). Vergi okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Salihli Belediyesi örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 741-747. DOI: 10.25287/ohuiibf.719874.
• Balcı, A. (2020). COVID-19 özelinde salgınların eğitime etkileri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(3), 75-85.
• Cvrlje, D. (2015). Tax literacy as an ınstrument of combating and overcoming tax system complexity, low tax morale and tax non-compliance, The Macrotheme Review, 4(3), 156-167.
• Çakmak, Z. ve Bulut, B. (2019). Sosyal bilgiler perspektifinden küresel okuryazarlık becerisi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 160-180. DOİ: 10.21764/ maeuefd.537314.
• Çelik, K. ve Eroğlu, O. (2014). İlköğretim çağında vergi algısının incelenmesi: Zonguldak ili örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 301-326.
• Deveci, H. (2018). Türk eğitim tarihinde sosyal bilgiler. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 20-36). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Demir, İ. C. ve Ciğerci, İ. (2016). Vergi bilincinin oluşumunda eğitimin rolü: İlköğretim öğrencileriyle ampirik bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 127-143.
• Güvenç, H. (2017). Öğretim Programlarımızda finansal okuryazarlık. İlköğretim Online, 16(3), 935-948. DOI: 10.17051/ilkonline.2017.330233.
• Koçoğlu, E., Aydemir, H. ve Yiğen, V. (2021). Eğitimde okuryazarlık becerilerine ilişkin kavramlar. Koçoğlu, E. (Ed.), Eğitimde okuryazarlık becerileri-I (s. 1-11) içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, M. S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi, Türklük Bilimi Araştırmaları, 28, 283-298.
• Şahin, E. (2019). Ortaokul ve imam hatip Ortaokulu 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
• Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1) , 31-46.
• Gültekin, G., Akpınar, M., Nohutçu, M., Özerdoğan, P. ve Aygün, S. (2019). Ortaokul ve imam hatip Ortaokulu 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Tüysüz, S. (2020). 4. Sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Tuna Matbaacılık A.Ş.
• Evirgen, Ö. F., Özkan, J. ve Öztürk S. (2020). Ortaokul ve imam hatip Ortaokulu 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Moučková, M. ve Vítek, L. (2018). Tax lıteracy, Acta Unıversıtatıs Agrıculturae Et Sılvıculturae Mendelıanae Brunensıs, 66(57), 553-559. DOI: 10.11118/actaun201866020553.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Şanlı, C. (2020). The analysis of spatial thinking skills in the questions included within social sciences coursebooks. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 118-132.
• Taytak, M. (2010). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinde vergi bilincinin tespiti: Ampirik bir araştırma. Maliye Dergisi, 158, 496-512.
• Teyyare, E. (2018). Maliye eğitiminin vergi okuryazarlığı düzeyine etkisi: Abant İzzet Baysal Üniversitesi örneği. Journal of Management and Economics Research, 16(4), 315-333. DOI: 10.11611/yead.463248
• Ustaoğlu-Çelik, A. ve Kozaner-Yenigül, Ç. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sağlık ile ilgili içeriklere yer verilme durumu, Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 880-895.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitatice documet analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4.
• Willis, L. E. (2008). Against financial literacy education. Lowa Law Re-view, 94, 197-285. Yardımcıoğlu, M., Akpınar, Y. ve Günay, Y. (2015). Vergi okuryazarlığı ve vergisel farkındalık: Kahramanmaraş araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 95-122.
• Yelman, E. (2021). Vergi okuryazarlığı üzerine yazılan bilimsel çalışmaların bibliyometrik analizi, Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 289-310. DOI: 10.46452/baksoder.1036401.
• Yılar, B. ve Akdağ, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde vergi okuryazarlığı. Ed. Refik Turan, Hakan Akdağ, Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-III içinde (356-399), Ankara: Pegem Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, Y. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, R. ve Ortak, Ş. (2021). Otantik öğrenme yaklaşımının sosyal bilgiler dersinde 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerilerinin gelişimine etkisi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 15. 69-90.
• Dere, İ. ve Aktaşli, İ. (2019). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında bilinçli tüketicilik. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 283-302.
• Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-102.
• Kabapınar, Y., Tabak, E. ve Yavuz, B. (2019). Öğrencilerde empati becerisini geliştirme temelli bir teknik olarak görsel öykü: örnek uygulamalar. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 58-80.
• Ertok Atmaca, A. (2006). İlköğretim ders kitaplarında görsel tasarım ve resimleme. Millî Eğitim Dergisi, (171), 318-328.
• Mcgowan, T., Guzzetti, B. ve Doğanay, Ç. YDA (2003). Edebiyat Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11). https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4367/59729 adresinden erişildi.