The Effect of Maternal Holding In Reducing Paın During Hepatitis B Vaccination In Infants
Year 2024,
, 202 - 215, 30.04.2024
Esra Cumur Başkır
,
Melahat Akgün Kostak
Abstract
Background: Vaccination is the intervention that causes the most pain experienced by healthy babies. Vaccine injections administered without pain control cause intense stress and anxiety in infants and parents.
Objectives: The study was conducted in a randomized controlled type in order to determine the effect of the maternal holding method on the pain level and crying time during Hepatitis B vaccine administration in infants older than 1 month.
Methods: The research data were obtained from infants who applied to a family health center for the administration of the second dose of Hepatitis B vaccine. The data were collected using “Information Form”, “Newborn Infant Pain Scale (NIPS)”. Mann Whitney U, Spearman Correlation, Fisher’s Exact and Chi-Square tests were used to analyze the data.
Results: It was determined that infants in the control group (get vaccinated at the examination table) during and after the vaccination process (6.52±0.77 points; 2.73±1.18 points) experienced more pain than maternal holding group (4.35±0.97 points; 0.92±1.10 points) (p<.001). It was found that infants in the control group cried more during the procedure (27.46±10.13 seconds) than infants in the maternal holding group (17.46±4.75 seconds)(p <.001).
Conclusion: It was found that the maternal holding was an effective method to reduce the pain and crying time of infants during vaccine administration. During vaccination applications, it is important to inform nurses in order to spread vaccination in the mothers holding instead of vaccination on the examination table in order to reduce the pain and crying time of infants.
References
- Akcan, E., ve Yiğit, R. (2016). Türkiye’de yenidoğan kliniklerinde çalışan hemşire ve hekimlerin yenidoğanda ağrı yönetimi ile ilgili yaklaşımları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 147-153.
- Akdovan T., (1999). Sağlıklı yenidoğanlarda ağrının değerlendirilmesi, emzik verme ve kucağa alma yönteminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
- Aliefendioğlu, D., ve Güzoğlu, N. (2015). Yenidoğanda ağrı. Çocuk sağlığı ve hastalıkları dergisi, 58(1), 35-42.
- Apaydın Cırık V., Çiftçioğlu, Ş., ve Efe, E. (2019). Knowledge, practice and beliefs of pediatric nurses about pain. Journal of Pediatric Research, 6(3),220-227.
- Bembich, S., Cont, G., Baldassi, G., Bua, J., ve Demarini, S. (2015). Maternal holding vs oral glucose administration as nonpharmacologic analgesia in newborns: a functional neuroimaging study. JAMA pediatrics, 169(3), 284-285.
- Büyükgönenç, L., Törüner Kılıçarslan, E. (2013). Çocukluk yaşlarında ağrı ve hemşirelik yönetimi. In: Conk, Z., Başbakkal, Z., Balyılmaz, H., Bolışık, B. (Editörler). Pediatri Hemşireliği’nde. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi, 881-896.
- Centers for Disease Control and Prevention. Immunization Schedules. (2020, 26 Ağustos). Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/child-adolescent.html
- Çağlar, S., Büyükyılmaz, F., Coşansu, G., ve Çağlayan, S. (2017). Effectiveness of ShotBlocker for Immunization Pain in Full-Term Neonates: a randomized controlled trial. The Journal of Perinatal & Neonatal Nursing, 31(2), 166-171.
- Çağlayan, N., ve Balcı, S. (2014). Preterm Yenidoğanlarda ağrının azaltılmasında etkili bir yöntem: cenin pozisyonu. FN Hem. Derg, 22(1), 63-68.
- DeMore, M., ve Cohen, L. L. (2005). Distraction for pediatric immunization pain: A critical review. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 12, 281-291.
- Dinçer, Ş., Yurtçu, M., ve Günel, E. (2011). Yenidoğanlarda ağrı ve nonfarmakolojik tedavi. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 27(1), 46-51.
- Emre Yavuz D., ve Ecevit Alpar, Ş. (2018). Yenidoğan ve süt çocuklarında girişimsel ağrı ve non-farmakolojik yönetimi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 49(1), 169-178.
- Erkul, M., ve Efe, E. (2015). Bebeklerde Aşı Uygulamaları Sırasında Oluşan Ağrıyı Azaltmada Emzirme Yönteminin Kullanılması. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18(4).
- Eroğlu, A., ve Arslan, S. (2018). Yenidoğanda Ağrının Algılanması, Değerlendirilmesi ve Yönetimi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 52-60.
- Göl, İ., ve Altuğ Özsoy, S. (2017). Aşı enjeksiyonlarında ağrının azaltılmasına yönelik kanıta dayalı uygulamalar. Türkiye Klinikleri Journal of Public Health Nursing-Special Topics, 3, 39-45.
- Gray, L., Watt, L., ve Blass, E. M. (2000). Skin-to-skin contact is analgesic in healthy newborns. Pediatrics, 105(1), 1-6.
- Gürlü R., 2017. Yenidoğanda Ağrı Değerlendirmesi ve Non-Farmakolojik Ağrı Giderme Yöntemlerinden Emzik Verme Ve Anne Kucağının Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara.
- Harrington, J. W., Logan, S., Harwell, C., Gardner, J., Swingle, J., McGuire, E., ve Santos, R. (2012). Effective analgesia using physical interventions for infant immunizations. Pediatrics, 129(5), 815-822.
- Hasan Sahebihag, M., Hosseinzadeh, M., Mohammadpourasl, A., ve Kosha, A. (2011). The effect of breastfeeding, oral sucrose and combination of oral sucrose and breastfeeding in infant’s pain relief during vaccination. Iranian journal of nursing and midwifery research, 16(1), 1-7.
- Hoarau, K., Payet, M. L., Zamidio, L., Bonsante, F., ve Iacobelli, S. (2021). “Holding–Cuddling” and Sucrose for Pain Relief During Venepuncture in Newborn Infants: A Randomized, Controlled Trial (CÂSA). Frontiers in Pediatrics, 8, 607900, 1-7.
- Ipp, M., Taddio, A., Goldbach, M., David, S. B., Stevens, B., ve Koren, G. (2004). Effects of age, gender and holding on pain response during infant immunization. Journal of Population Therapeutics and Clinical Pharmacology, 11(1).
- Karakoç, A., ve Türker, F. (2014). Effects of white noise and holding on pain perception in newborns. Pain Management Nursing, 15(4), 864-870.
- Lawrence, J., Alcock, D., McGrath, P., Kay, J., MacMurray, S. B., ve Dulberg, C. (1993). The development of a tool to assess neonatal pain. Neonatal network: NN, 12(6), 59-66.
- Maria Aloisi, A., Butkevich, I., Pieretti, S. (2017) Gender Differences in Pain Since Birth. In: Buonocore, G., Valerio Bellieni, C. (Eds.). Neonatal Pain: Suffering, Pain, and Risk of Brain Damage in the Fetus and Newborn.USA: Springer International Publishing.; (2), 3-10.
- Marko, T., ve Dickerson, M.L. (2017). Nonpharmacological Management of Acuteand Chronic Pain. Clinical Handbook of Neonatal Pain Management for Nurses. New York, Springer Publishing Company, 101-123.
- Oakes, LL. (2011). Infantand Child Pain Management. New York: Springer Company, 3-160.
- Obeidat, H. M., ve Shuriquie, M. A. (2015). Effect of breast-feeding and maternal holding in relieving painful responses in full-term neonates. The Journal of perinatal & neonatal nursing, 29(3), 248-254.
- Ovalı, F. (2008). Yenidoğanda Ağrının Önlenmesi. In: Dağoğlu, T., Görak, G. (Editörler). Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri’nde. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 725-769.
- Özçevik, D., ve Ferda Ocakçı, A. (2019). Yenidoğanda ağrı: değerlendirme, yönetim ve hemşirenin rolü. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 18(1), 18-26.
- Phillips, R. M., Chantry, C. J., & Gallagher, M. P. (2005). Analgesic effects of breast-feeding or pacifier use with maternal holding in term infants. Ambulatory Pediatrics, 5(6), 359-364.
- Roshanray, A., Rayyani, M., Dehghan, M., & Faghih, A. (2020). Comparative effect of mother’s hug and massage on neonatal pain behaviors caused by blood sampling: a randomized clinical trial. Journal of tropical pediatrics, 66(5), 479-486.
- Savaser, S. (2001). Coming to arms: Calming newborns during heel stick procedures: A turkish perspective. Nursing for Women’s Health, 5(4), 42-46.
- Schechter, N. L., Zempsky, W. T., Cohen, L. L., McGrath, P. J., McMurtry, C. M., ve Bright, N. S. (2007). Pain reduction during pediatric immunizations: evidence-based review and recommendations. Pediatrics, 119(5), e1184-e1198.
- Schurman, J. V., Deacy, A. D., Johnson, R. J., Parker, J., Williams, K., Wallace, D., ... ve Mroczka, K. (2017). Using quality improvement methods to increase use of pain prevention strategies for childhood vaccination. World Journal of Clinical Pediatrics, 6(1), 81-88.
- Susilawati, S., Soetjiningsih, S., Arhana, B. N. P., ve Subanada, I. B. (2010). Effectiveness of PainAway® on hepatitis B intramuscular injection in term neonates: a randomized controlled trial. Paediatrica Indonesiana, 50(4), 214-219.
- Sülü Uğurlu, E. (2017). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği/Child Health and Disease Nursing. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 198-201.
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020, 26 Ağustos). Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi. Erişim Adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi/
- Twycross, A., Stinson, J. (2014). Physical and Psychological Methods of Pain Relief in Children. In: Twycross, A., Dowden, S., Stinson, J. (Eds.). Managing Pain in Children A Clinical Guide for Nurses and Healthcare Professionals. Unitede States of America: Wiley- Blackwell Puplishing, (2), 86-112.
- Uğurlu, E., Kalkım, A., ve Sağkal, T. (2014). 0-1 yaş arası bebeklerde sık karşılaşılan ağrı durumları ve ailelerin yaklaşımları. Fırat tıp dergisi, 19(1), 25-30.
- Yıldız, D., Kızıler, E., Eren Fidancı, B., ve Suluhan, D. (2017). Çocuklara İntramusküler Enjeksiyon Uygulamasında Doğrular Nelerdir?. Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 9(2), 144-152.
- Yılmaz, G., Gürakan, B., & Saatçi, Ü. (2002). Topuk kanı alınma sonrası bebeklerin ağlama sürelerine etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 45(3), 233-236.
- Yılmaz, G., Gürakan, B., ve Saatçi, Ü. (2002). Topuk kanı alınma sonrası bebeklerin ağlama sürelerine etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 45(3), 233-236.
- Yiğit, Ş., Ecevit, A. ve Altun, Ö. (2018). Türk Neonatoloji Derneği yenidoğan döneminde ağrı ve tedavisi rehberi. Türk Pediatri Arşivi, (53), 161-171.
Bebeklerde Hepatit B Aşı Uygulaması Sırasında Oluşan Ağrıyı Azaltmada Anne Kucağının Etkisi
Year 2024,
, 202 - 215, 30.04.2024
Esra Cumur Başkır
,
Melahat Akgün Kostak
Abstract
Giriş: Aşı uygulamaları sağlıklı bebeklerin en sık deneyimledikleri ağrıya neden olan girişimdir. Ağrı kontrolü sağlanmadan uygulanan aşı enjeksiyonları bebekler ve ebeveynlerde yoğun stres ve endişe oluşturur.
Amaç: Araştırma 1 ayını doldurmuş bebeklerde Hepatit B aşısı uygulanması sırasında oluşan ağrı düzeyine ve ağlama süresine anne kucağı yönteminin etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrollü olarak yapıldı.
Yöntem: Araştırma verileri bir Aile Sağlığı Merkezine 2. doz Hepatit B aşısının uygulanması için başvuran bebeklerden elde edildi. Veriler, “Bilgi Formu”, “Yenidoğan Bebek Ağrı Skalası- Neonatal Infant Pain Scale (NIPS)” ile toplandı. Verilerin analizinde, Mann Whitney U, Spearman korelasyon, Fisher’s Exact ve ki-kare testleri kullanıldı.
Bulgular: Kontrol grubundaki bebeklerin (muayene masasında yatarak aşı uygulanan) aşı uygulama işlemi sırasında ve sonrasında (6.52±0.77 puan; 2.73±1.18 puan) anne kucağı grubundaki (4.35±0.97 puan; 0.92±1.10 puan) bebeklere göre daha fazla ağrı yaşadıkları belirlendi (p<.001). Kontrol grubundaki bebeklerin işlem sırasında (27.46±10.13 saniye) anne kucağı grubundaki (17.46±4.75 saniye) bebeklerden daha fazla ağladıkları bulundu (p< .001).
Sonuç: Aşı uygulaması sırasında anne kucağının bebeklerin ağrısını ve ağlama süresini azaltmada etkili bir yöntem olduğu bulundu. Aşı uygulamaları sırasında bebeklerin ağrısını ve ağlama süresini azaltmak amacıyla muayene masasında yatarak aşılanmanın yerine anne kucağında aşılamanın yaygınlaştırılması için hemşirelerin bilgilendirilmesi önemlidir.
References
- Akcan, E., ve Yiğit, R. (2016). Türkiye’de yenidoğan kliniklerinde çalışan hemşire ve hekimlerin yenidoğanda ağrı yönetimi ile ilgili yaklaşımları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 147-153.
- Akdovan T., (1999). Sağlıklı yenidoğanlarda ağrının değerlendirilmesi, emzik verme ve kucağa alma yönteminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
- Aliefendioğlu, D., ve Güzoğlu, N. (2015). Yenidoğanda ağrı. Çocuk sağlığı ve hastalıkları dergisi, 58(1), 35-42.
- Apaydın Cırık V., Çiftçioğlu, Ş., ve Efe, E. (2019). Knowledge, practice and beliefs of pediatric nurses about pain. Journal of Pediatric Research, 6(3),220-227.
- Bembich, S., Cont, G., Baldassi, G., Bua, J., ve Demarini, S. (2015). Maternal holding vs oral glucose administration as nonpharmacologic analgesia in newborns: a functional neuroimaging study. JAMA pediatrics, 169(3), 284-285.
- Büyükgönenç, L., Törüner Kılıçarslan, E. (2013). Çocukluk yaşlarında ağrı ve hemşirelik yönetimi. In: Conk, Z., Başbakkal, Z., Balyılmaz, H., Bolışık, B. (Editörler). Pediatri Hemşireliği’nde. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi, 881-896.
- Centers for Disease Control and Prevention. Immunization Schedules. (2020, 26 Ağustos). Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/child-adolescent.html
- Çağlar, S., Büyükyılmaz, F., Coşansu, G., ve Çağlayan, S. (2017). Effectiveness of ShotBlocker for Immunization Pain in Full-Term Neonates: a randomized controlled trial. The Journal of Perinatal & Neonatal Nursing, 31(2), 166-171.
- Çağlayan, N., ve Balcı, S. (2014). Preterm Yenidoğanlarda ağrının azaltılmasında etkili bir yöntem: cenin pozisyonu. FN Hem. Derg, 22(1), 63-68.
- DeMore, M., ve Cohen, L. L. (2005). Distraction for pediatric immunization pain: A critical review. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 12, 281-291.
- Dinçer, Ş., Yurtçu, M., ve Günel, E. (2011). Yenidoğanlarda ağrı ve nonfarmakolojik tedavi. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 27(1), 46-51.
- Emre Yavuz D., ve Ecevit Alpar, Ş. (2018). Yenidoğan ve süt çocuklarında girişimsel ağrı ve non-farmakolojik yönetimi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 49(1), 169-178.
- Erkul, M., ve Efe, E. (2015). Bebeklerde Aşı Uygulamaları Sırasında Oluşan Ağrıyı Azaltmada Emzirme Yönteminin Kullanılması. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18(4).
- Eroğlu, A., ve Arslan, S. (2018). Yenidoğanda Ağrının Algılanması, Değerlendirilmesi ve Yönetimi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 52-60.
- Göl, İ., ve Altuğ Özsoy, S. (2017). Aşı enjeksiyonlarında ağrının azaltılmasına yönelik kanıta dayalı uygulamalar. Türkiye Klinikleri Journal of Public Health Nursing-Special Topics, 3, 39-45.
- Gray, L., Watt, L., ve Blass, E. M. (2000). Skin-to-skin contact is analgesic in healthy newborns. Pediatrics, 105(1), 1-6.
- Gürlü R., 2017. Yenidoğanda Ağrı Değerlendirmesi ve Non-Farmakolojik Ağrı Giderme Yöntemlerinden Emzik Verme Ve Anne Kucağının Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara.
- Harrington, J. W., Logan, S., Harwell, C., Gardner, J., Swingle, J., McGuire, E., ve Santos, R. (2012). Effective analgesia using physical interventions for infant immunizations. Pediatrics, 129(5), 815-822.
- Hasan Sahebihag, M., Hosseinzadeh, M., Mohammadpourasl, A., ve Kosha, A. (2011). The effect of breastfeeding, oral sucrose and combination of oral sucrose and breastfeeding in infant’s pain relief during vaccination. Iranian journal of nursing and midwifery research, 16(1), 1-7.
- Hoarau, K., Payet, M. L., Zamidio, L., Bonsante, F., ve Iacobelli, S. (2021). “Holding–Cuddling” and Sucrose for Pain Relief During Venepuncture in Newborn Infants: A Randomized, Controlled Trial (CÂSA). Frontiers in Pediatrics, 8, 607900, 1-7.
- Ipp, M., Taddio, A., Goldbach, M., David, S. B., Stevens, B., ve Koren, G. (2004). Effects of age, gender and holding on pain response during infant immunization. Journal of Population Therapeutics and Clinical Pharmacology, 11(1).
- Karakoç, A., ve Türker, F. (2014). Effects of white noise and holding on pain perception in newborns. Pain Management Nursing, 15(4), 864-870.
- Lawrence, J., Alcock, D., McGrath, P., Kay, J., MacMurray, S. B., ve Dulberg, C. (1993). The development of a tool to assess neonatal pain. Neonatal network: NN, 12(6), 59-66.
- Maria Aloisi, A., Butkevich, I., Pieretti, S. (2017) Gender Differences in Pain Since Birth. In: Buonocore, G., Valerio Bellieni, C. (Eds.). Neonatal Pain: Suffering, Pain, and Risk of Brain Damage in the Fetus and Newborn.USA: Springer International Publishing.; (2), 3-10.
- Marko, T., ve Dickerson, M.L. (2017). Nonpharmacological Management of Acuteand Chronic Pain. Clinical Handbook of Neonatal Pain Management for Nurses. New York, Springer Publishing Company, 101-123.
- Oakes, LL. (2011). Infantand Child Pain Management. New York: Springer Company, 3-160.
- Obeidat, H. M., ve Shuriquie, M. A. (2015). Effect of breast-feeding and maternal holding in relieving painful responses in full-term neonates. The Journal of perinatal & neonatal nursing, 29(3), 248-254.
- Ovalı, F. (2008). Yenidoğanda Ağrının Önlenmesi. In: Dağoğlu, T., Görak, G. (Editörler). Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri’nde. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 725-769.
- Özçevik, D., ve Ferda Ocakçı, A. (2019). Yenidoğanda ağrı: değerlendirme, yönetim ve hemşirenin rolü. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 18(1), 18-26.
- Phillips, R. M., Chantry, C. J., & Gallagher, M. P. (2005). Analgesic effects of breast-feeding or pacifier use with maternal holding in term infants. Ambulatory Pediatrics, 5(6), 359-364.
- Roshanray, A., Rayyani, M., Dehghan, M., & Faghih, A. (2020). Comparative effect of mother’s hug and massage on neonatal pain behaviors caused by blood sampling: a randomized clinical trial. Journal of tropical pediatrics, 66(5), 479-486.
- Savaser, S. (2001). Coming to arms: Calming newborns during heel stick procedures: A turkish perspective. Nursing for Women’s Health, 5(4), 42-46.
- Schechter, N. L., Zempsky, W. T., Cohen, L. L., McGrath, P. J., McMurtry, C. M., ve Bright, N. S. (2007). Pain reduction during pediatric immunizations: evidence-based review and recommendations. Pediatrics, 119(5), e1184-e1198.
- Schurman, J. V., Deacy, A. D., Johnson, R. J., Parker, J., Williams, K., Wallace, D., ... ve Mroczka, K. (2017). Using quality improvement methods to increase use of pain prevention strategies for childhood vaccination. World Journal of Clinical Pediatrics, 6(1), 81-88.
- Susilawati, S., Soetjiningsih, S., Arhana, B. N. P., ve Subanada, I. B. (2010). Effectiveness of PainAway® on hepatitis B intramuscular injection in term neonates: a randomized controlled trial. Paediatrica Indonesiana, 50(4), 214-219.
- Sülü Uğurlu, E. (2017). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği/Child Health and Disease Nursing. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 198-201.
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020, 26 Ağustos). Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi. Erişim Adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi/
- Twycross, A., Stinson, J. (2014). Physical and Psychological Methods of Pain Relief in Children. In: Twycross, A., Dowden, S., Stinson, J. (Eds.). Managing Pain in Children A Clinical Guide for Nurses and Healthcare Professionals. Unitede States of America: Wiley- Blackwell Puplishing, (2), 86-112.
- Uğurlu, E., Kalkım, A., ve Sağkal, T. (2014). 0-1 yaş arası bebeklerde sık karşılaşılan ağrı durumları ve ailelerin yaklaşımları. Fırat tıp dergisi, 19(1), 25-30.
- Yıldız, D., Kızıler, E., Eren Fidancı, B., ve Suluhan, D. (2017). Çocuklara İntramusküler Enjeksiyon Uygulamasında Doğrular Nelerdir?. Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 9(2), 144-152.
- Yılmaz, G., Gürakan, B., & Saatçi, Ü. (2002). Topuk kanı alınma sonrası bebeklerin ağlama sürelerine etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 45(3), 233-236.
- Yılmaz, G., Gürakan, B., ve Saatçi, Ü. (2002). Topuk kanı alınma sonrası bebeklerin ağlama sürelerine etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 45(3), 233-236.
- Yiğit, Ş., Ecevit, A. ve Altun, Ö. (2018). Türk Neonatoloji Derneği yenidoğan döneminde ağrı ve tedavisi rehberi. Türk Pediatri Arşivi, (53), 161-171.