Evaluation of Information, Attitudes and Behaviors of Adult Individuals about Zero Waste (Karatay Sample)

Year 2023, Volume: 5 Issue: 2, 89 - 99, 31.12.2023

Osman Ulusal , Hasan Küçükkendirci

Abstract

In parallel with the rapid increase in the world population, the use of natural resources and the amount of waste generated are also increasing rapidly. Zero waste management, which aims to prevent waste at its source, will achieve its purpose thanks to generations who are knowledgeable about zero waste and are sensitive to the environment, and will minimize the damage of waste to the environment and human health. In this study, it was aimed to investigate the knowledge, attitudes and behaviors of adult individuals residing in the Karatay District of Konya province on zero waste.
This cross-sectional study was conducted by applying a questionnaire and environmental behavior scale on adults aged 18-65 residing in the Karatay district of Konya province between September 20, 2021 and November 20, 2021. The data of the survey were analyzed in computer environment. While analyzing, Excel package program and IBM SPSS 20.0 package programs were used. For the tests performed, the statistical significance level was accepted as p<0.05.
A total of 400 people participated in the research. The mean age of the participants was 35.85±11.38 years, 65.0% were women, 74.0% were married, and 41.8% were university graduates. It was seen that 74.0% of the respondents were aware of zero waste, and 56.0% were aware of the zero waste management carried out in their district. 83.8% of the participants stated that they were not informed by the authorities. The rate of those who misunderstood the color of the bags used for plastic waste was 79.3%. The rate of those who separate the wastes according to their qualities is 33.5%. The rate of those who throw electronic devices into waste containers is 14.0%, the rate of those who separate the food and throw it away is 36.5%, and the rate of those who dispose of frying oil by accumulating is 52.0%. In the answers given by the individuals who participated in the survey to the questions about the environmental behavior scale, an average of 64.22±11.62 points (min:20.00-max:100.00), the average of the individuals who graduated from high school or below is 61.80±12, It was observed that individuals scored 80 points, and an average of 66.84±10.61 points in university and higher graduations. While the individuals with the lowest income level had information about zero waste at the rate of 61.8%, those with the highest income level had information about zero waste at the rate of 90%.
As a result, in our study to evaluate the knowledge, attitudes and behaviors of people about zero waste in Karatay District, as seen in previous similar studies, people's environmental awareness and in this context, their knowledge, attitudes and behaviors about zero waste were not at a sufficient level. It was seen that as the educational level of the individuals participating in our study increased, their knowledge about zero waste increased, and their attitudes and behaviors were shaped as a more environmentally sensitive individual. Similarly, it was observed that as the income level of the participants increased, their awareness level about zero waste also increased. In this direction, emphasis should be given to trainings and incentive studies should be carried out in order to turn knowledge into behavior.

Keywords

Attitude, Behavior, Environmental Awareness, Information, Zero Waste

Yetişkin Bireylerin Sıfır Atık Hakkındaki Bilgi Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi (Karatay Örneği)

Abstract

Amaç: Dünya nüfusundaki hızlı artışa paralel olarak doğal kaynakların kullanımı ve beraberinde ortaya çıkan atık miktarı da hızla artmaktadır. Atıkları kaynağında önlemeyi amaçlayan sıfır atık yönetimi, sıfır atık konusunda bilgili ve çevreye duyarlı nesiller sayesinde amacına ulaşacak, atıkların çevre ve insan sağlığına vereceği zararları en aza indirecektir. Bu çalışmada Konya ili Karatay ilçesinde ikamet etmekte olan yetişkin bireylerin sıfır atık konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının araştırılması amaçlanmıştır.
Metot: Kesitsel tipte yapılan bu çalışma 20 Eylül 2021 ve 20 Kasım 2021 tarihleri arasında Konya ili Karatay ilçesinde ikamet etmekte olan 18-65 yaş arası yetişkinler üzerinde anket ve çevre davranış ölçeği uygulanarak yapılmıştır. Ankete ait veriler bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Analizler yapılırken Excel paket programı ile IBM SPSS 20.0 paket programları kullanılmıştır. Yapılan testler için istatistik anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya toplamda 400 yetişkin birey katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 35,85±11,38 olup, %65,0’i kadın, %35’i erkek, %74,0’ü evli ve %41,8’i üniversite mezunuydu. Ankete katılanların %74,0’ünün sıfır atık konusunda bilgi sahibi olduğu, %56,0’sının ise ilçesinde yürütülmekte olan sıfır atık yönetiminden haberdar olduğu görüldü. Katılımcıların %83,8’i yetkililerce kendilerine bilgilendirme yapılmadığını belirtti. Plastik atıklar için kullanılan poşet rengini yanlış bilenlerin oranı %79,3 idi. Atıkları niteliklerine göre ayıranların oranı %33,5’tir. Elektronik aletleri atık konteynerlerine atanların oranı %14,0; yiyecekleri ayrıştırarak çöpe atanların oranı %36,5; kızartma yağlarını biriktirerek bertaraf edenlerin oranı ise %52,0 bulundu. Ankete katılım sağlayan bireylerin çevre davranış ölçeği ile ilgili yöneltilen sorulara verdiği cevaplarda toplamda ortalama 64,22±11,62 puan (min:20,00-max:100,00), lise ve altı mezuniyetlerde olan bireylerin ortalama 61,80±12,80 puan, üniversite ve üstü mezuniyetlerde bireylerin ortalama 66,84±10,61 puan aldığı görüldü. Gelir seviyesi en düşük bireyler %61,8 oranında sıfır atık ile ilgili bilgiye sahipken gelir seviyesi en yüksek olanlar %90 oranında sıfır atık ile ilgili bilgiye sahipti.
Sonuç: Karatay ilçesinde yaşayan kişilerin çevre duyarlılığı ve bu bağlamda sıfır atık konusundaki bilgi, tutum ve davranışları yeterli düzeyde değildi. Çalışmamıza katılan bireylerin eğitim seviyesi yükseldikçe sıfır atık konusunda bilgilerinin arttığı, tutum ve davranışlarının da çevreye daha duyarlı bir birey olarak şekillendiği görüldü. Benzer şekilde katılımcıların gelir seviyesi yükseldikçe sıfır atık konusunda bilinç düzeylerinin de arttığı gözlendi. Bu doğrultuda eğitimlere ağırlık verilmeli, bilgiyi davranış haline getirebilme adına teşvik edici çalışmalar yapılmalıdır.

Keywords

Bilgi, Çevre Davranış Ölçeği, Davranış, Sıfır Atık, Tutum

References

• Akbana A, Yurtcan, M. (2021). Bingöl Üniversitesi öğrencilerinin atık yönetimi – geri dönüşüm ve çevre konusundaki bilinç ve uygulama düzeyleri üzerine bir araştırma. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 10 (2) , 132-40. DOI: 10.46810/tdfd.907958.
• Bek N, Bek A. (2021). Sağlık çalışanları örneğinde atık bilgisi üzerine bir durum çalışması. TroyAcademy, 6 (2) , 395-410. DOI: 10.31454/troyacademy.930759.
• Çalışkan Y. (2020). Sosyal medyada sıfır atık hareketi: Instagramörneği. İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Demir K. (2019). Adana ilinde sıfır atık projesinin uygulaması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Erbasan Ö, Erkol M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin çevreye yönelik bilgi, tutum ve davranış düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 24, 2456.
• Ergülen A, Ünal Z. (2018). Sürdürebilirlik çerçevesinde ambalaj atıklarının geri dönüşümü üzerine doğrusal programlama uygulaması.Ulakbilge Dergisi, 6(22), 279–96. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-06-22-03 Erişim Tarihi: 15 Nisan 2022.
• Goldman D, Yavetz B, Pe’er S. (2006). Environmentalliteracy in teachertraining in Israel: nvironmentalbehavior of newstudents. Journal ofEnvironmentalEducation 38, no. 1: 3–22.
• Gönüllü Ç, Otluoğlu E, Şengöz M. (2015). Ham petrol fiyatı değişimlerinin petrokimya sektörü getirileri üzerindeki etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (14).
• Gül M, Yaman K. (2021). Türkiye’de atık yönetimi ve sıfır atık projesinin değerlendirilmesi: Ankara örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35 (4) , 1267-96. DOI: 10.16951/atauniiibd.870434
• Gürbüz S, Şahin F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (Gözden geçirilmiş ve güncellenmiş 4.baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Gürer A, Sakız G. (2018). Yetişkinlerin küresel ısınma ileilgili bilgi düzeyleri vegeri dönüşüm farkındalıkları. Itobiad: Journal Of The Human &SocialScienceResearches, 7(2).
• https://www.karatay.bel.tr 22 Şubat 2021.
• Keleş P. U, Keleş M. İ. (2018). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı ileilgili algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 481-98.
• Kızıltaş Ş. (2019). Sıfır Atık Projesi kapsamında geri dönüşümlü atıkların toplanması: Kırıkkale’de heterojen çok araçlı araç rotalamauygulaması. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Koca A. M. (2019). Sıfır atıkla yemek tarifleri-sürdürülebilir, ekonomik vesağlıklı beslenme. İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Küçük N. (2017). Ortaokullarda uygulamalı çevre eğitiminin çevre bilinci üzerine etkisi (Balıkesir örneği).Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Reed MS, Stringer LC, Fazey I, Evely AC,Kruijsen JH. (2014). Çevre yönetiminde bilgi alışverişi uygulaması için beş ilke. Çevre yönetimi Dergisi, 146, 337-45.
• Sönmez D. (2020). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin “Sıfır Atık” kavramı ileilgili çizimlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 593–601. https://doi.org/10.18506/anemon.638594 Erişim Tarihi: 15 Nisan 2022
• Tekin Ö. F. (2020). Belediyelerde evsel katı atıkların yöneti̇mi̇ ve geri̇ dönüşüm poli̇ti̇kaları: Karşılaştırmalı bir anali̇z. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Timur S, Yılmaz M. (2013). Çevre Davranış Ölçeğinin Türkçe 'ye Uyarlanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (2) , 317-33. Retrievedfromhttps://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6732/90502Erişim Tarihi: 20 Şubat 2021
• Turan N, Özdemir Aydın G, Kaya H, Atabek Aştı T, Aksel G. ve ark. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi atık yönetimine ilişkin bilgi düzeyleri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 2 (1), 11-21. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ouhcd/issue/44850/548487Erişim Tarihi: 10 Ocak 2022.
• Yavaş B. (2013). Kırklareli İli Merkez İlçesi ambalaj atıklarının geri kazanma ve yeniden kullanılma çalışmasının değerlendirilmesi.Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Kırklareli.
• Yoldaş A. (2019). 11. sınıf öğrencilerinin coğrafya dersindeki atık ve geri dönüşüm konusuna yönelik görüşmeleri. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.