Analysis of Türkiye’s Foreign Trade with the Countries of the Organization of Turkic States Using the Panel Gravity Model Approach

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 262 - 275

Murat Mere

Abstract

In this study, Türkiye's foreign trade volume with the member and observer member countries of the Organization of Turkic States has been analyzed using annual data from 2003-2022 with the panel gravity model approach. According to the findings of the study, increases in income levels, which represent the economic size of countries, positively affect Türkiye's foreign trade volume. However, the effect of increases in Türkiye's income level on foreign trade volume is observed to be more effective than the increases in the income levels of other countries used in the study. The distance variable and the economic crisis dummy variable are found to have a negative effect on the volume of foreign trade. Finally, it is concluded that the pandemic dummy variable used in the model positively affects Türkiye's foreign trade volume.

Keywords

Panel Gravity Model, Foreign Trade, Organization of Turkish States

Türkiye’nin Türk Devletleri Teşkilatı Ülkeleriyle Arasındaki Dış Ticaretinin Panel Çekim Modeli Yaklaşımıyla Analizi

Abstract

Çalışmada Türk Devletleri Teşkilatı üye ve gözlemci üye ülkeleriyle Türkiye’nin dış ticaret hacmi 2003-2022 dönemi yıllık verileri kullanılarak panel çekim modeli yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre ülkelerin ekonomik büyüklüklerini temsil eden gelir seviyelerindeki artışlar Türkiye’nin dış ticaret hacmini pozitif yönde etkilemektedir. Ancak Türkiye’nin gelir seviyesindeki artışların dış ticaret hacmi üzerindeki etkisinin çalışmada kullanılan diğer ülkelerin gelir seviyesindeki artışlara nazaran daha yüksek oranda etkin olduğu gözlenmiştir. Mesafe değişkeni ile ekonomik kriz kukla değişkeninin dış ticaret hacmi üzerinde negatif etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Son olarak modelde kullanılan pandemi kukla değişkeninin Türkiye’nin dış ticaret hacmi üzerindeki etkisinin pozitif yönde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Panel Çekim Modeli, Dış Ticaret, Türk Devletleri Teşkilatı

References

• Akça, E. E. (2023). Türkiye’nin İkili Ticaret Dinamiklerinin Analizi: Yapısal Çekim Modeli Yaklaşımı. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 9(1), 20-36.
• Akçapa, M. (2023). Türk Devletleri Teşkilatı’nın Tarihsel Gelişimi: Teşkilatın Dünü, Bugünü ve Yarını. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 11(34), 473-491.
• Alper, E. A. ve Alper, Ö. F. (2016). Çekim Modeli: Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Sanayi Malı İhracat Potansiyelinin İncelenmesi. IV. Anadolu International Conference in Economics, June 10-12.
• Anderson, J. (1979). A Theoretical Foundation for the Gravity Equation. American Economic Review, 69, 106-116.
• Anderson, J. ve Wincoop, E. V. (2003). Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. American Economic Review, American Economic Association, 93(1), 170-192
• Arslan, E., ve Alkin, K. (2023). Korumacılığın ve Serbest Ticaret Anlaşmalarının Küresel Ticarete Etkisinin Panel Çekim Modeli ile Test Edilmesi. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 7(12), 14-28.
• Aydın, M. E., ve Liu, Y. (2024). Organization of Turkic States: Diverse Motivations For A Common Aim. Siyasal: Journal of Political Sciences, 33(1), 35-54.
• Aydilek, E. (2022). Türk Devletleri Teşkilatının Siyasi ve Ekonomik Potansiyeli. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(3), 716-728.
• Babahanoğlu, V., ve Akbaş, Z. (2023). Türkiye’nin Bölgesel Oyun Kurucu Rolü ve Düzen İnşasına Dair İmkân ve Kabiliyeti: Türk Devletleri Teşkilatı Örneği. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(Prof. Dr. Muammer ERDOĞAN Anısına Kongre Özel Sayısı), 243-268.
• Batra, A. (2006). India’s Global Trade Potential: The Gravity Model Approach. Global Ekonomic Review, 35(3), 327-361.
• Baytar, R. A. (2012). Türkiye ve BRIC Ülkeleri Arasındaki Ticaret Hacminin Belirleyicileri: Panel Çekim Modeli Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 403-424.
• Bergstrand, J. H. (1985). The Gravity Equation in International Trade: Some Microeconomic Foundations and Empirical Evidence. Review of Economics and Statistics, 67(3), 474-481.
• Bergstrand, J. H. (1989). The Generalized Gravity Equation Monopolistic Competition, and the Factor-Proportions Theory in International Trade. Review of Economics and Statistics, 71, 143-153.
• Çınar, Y., ve Uzun, Y. U. (2023). Köklü Geçmişten Güçlü Geleceğe Türk Devletleri Teşkilatı: Küresel Ekonomik-Siyasal Potansiyeli ve Teşkilatın Geleceğine Dair Öngörüler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(Özel Sayı), 141-156.
• Çoban, B., ve Akkoç, U. (2023). Politik Risk ile Genişletilmiş Çekim Modeli: Türkiye’nin İkili Ticareti için Bir Uygulama. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 8(4), 749-771.
• Demiray, O. Ç. (2023). Türkiye'nin İlleri Arasındaki Ticaretin Yapısal Çekim Modeli ile Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (38), 73-88.
• Doğan, B. B. ve Tunç, Ş.Ö. (2015). Türkiye’nin Afrika Ülkeleriyle Dış Ticaretinin Belirleyicileri: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, (12), 1-17.
• Doğan, B. B. ve Tunç, Ş.Ö. (2016). Türkiye’nin Orta Asya Ülkeleriyle Ticaretinin Panel Çekim Modeli ile Analizi. Dicle Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 139-156.
• Emeklier, B., Taş, T., ve Yılmaz, K. Ç. (2022). Türk Devletleri Teşkilatı: Bütünleşme Sürecine Nereden Başlamalı ve Ne Yapmalı? Güvenlik Stratejileri Dergisi, 73-107.
• Filippini, C. ve Molini, V. (2003). The Determinants of East Asian Trade Flows: A Gravity Equation Approach. Journal of Asian Economics, Elsevier, 14(5), 695-711.
• Gandou, A. K. S., ve Sönmez, A. (2023). The Role of Industrialization in Trade: A Panel Data Gravity Model Analysis on ECOWAS Countries (1995-2020). Journal of Academic Social Science Studies, 16(98).
• Genç, M. C., Artan, S. ve Berber, M. (2011). Karadeniz Ekonomik İş Birliği Bölgesinde Ticaret Akımlarının Belirleyicileri: Çekim Modeli Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 207-224.
• Golovko, A. (2009). Çekim Modeli: Avrasya Ülkelerinin Dış Ticareti. Anadolu Eskişehir Üniversitesinde Sunulmuş Tebliğ, Eskişehir, Türkiye.
• Guo, Q., ve Mai, Z. (2023). China’s Potential for Trade in Renewable Energy Products in RCEP Countries: A Gravity Model Analysis. International Journal of Energy Research, 2023.
• Greene, W. H. (2013). Export Potential for U.S. Advanced Technology Goods to India Using a Gravity Model Approach. Office of Economics Working Paper, No. 2013-03b.
• Hausman, J. A. (1978). Specification Tests in Econometrics. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 1251-1271.
• Işık, N. (2016). Türkiye ile Şanghay İş Birliği Örgütü Arasındaki Ticaret Akımlarının Panel Çekim Modeli ile analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17), 151-174.
• Kapkara, S., Koç, S. (2016). Yükselen Ekonomiler Arasındaki Ticaret Hacminin Çekim Modeli ile Analizi. Ege Akademik Bakış, 16(3), 477-490.
• Kaplan, F. (2016). Türkiye'nin Meyve ve Sebze İhracatı Bir Çekim Modeli Uygulaması. Journal of Yasar University, 2016, 11/42, 77-83.
• Kazancı, B. A., ve Dikkaya, M. (2021). Genişletilmiş Türk Konseyi Bağlamında Çekim Modeli Uygulaması ile Olası Gümrük Birliği Analizi. Third Sector Social Economic Review, 56(2), 640-656.
• Kazel, E. (2023). Siyasi Coğrafyada Bloklar ve Blokların Güçlendirilmesinde Eğitimin Rolü: Türk Devletleri Teşkilatı Örneği. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 1649-1672.
• Kien, N., T. ve Hashimoto Y. (2005). Economic Analysis of ASEAN Free Trade Area by a Country Panel Data. Graduate School of Economics and Osaka School of International Public Policy (OSIPP) Osaka University, Toyonaka, Osaka 560-0043, JAPAN.
• Kocatepe, Ö. F. (2022). Türk Cumhuriyetleri’nin Bölgesel Güvenlik Kaygıları Bağlamında Uluslararası Örgütlerle İş Birliği. Türk Dünyası Araştırmaları, 130(257), 407-434.
• Koçpınar, M., ve Şeker, A. (2022). Türkiye’nin Kuşak Yol Ülkelerine İhracat Potansiyelinin Panel Çekim Modeli ile Analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 24(42), 292-309.
• Lohani, K. K. (2024). Trade flow of India with BRICS Countries: A Gravity Model Approach. Global Business Review, 25(1), 22-39.
• Martínez‐Martínez, A., Esteve‐Pérez, S., Gil‐Pareja, S., ve Llorca‐Vivero, R. (2023). The İmpact of Climate Change on İnternational Trade: A gravity Model Estimation. The World Economy, 46(9), 2624-2653.
• Masood, S., Khurshid, N., Haider, M., Khurshid, J., ve Khokhar, A. M. (2023). Trade Potential of Pakistan with The South Asian Countries: A Gravity Model Approach. Asia Pacific Management Review, 28(1), 45-51.
• Manzoor, H., ve Mir, P. A. (2023). General Equilibrium Trade Policy Analysis Among one Belt one Road Nations Using Structural Gravity Framework. Foreign Trade Review, 58(4), 484-503.
• Mere, M., ve Göksu, S. (2022). Türkiye Açısından Şanghay İş birliği Örgütü Avrupa Birliğinin Alternatifi Olabilir mi? Panel Çekim Modeki Yakklaşımı ile Analizi. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 5(1), 89-103.
• Özsoy, B. (2023). ‘Türk Dünyası Söylemi İçinde Türk Devletleri Teşkilatı’nın Rolü ve Önemi. Anasay, (25), 40-55.
• Rojid, S. (2006). Comesa Trade Potential: A Gravity Approach. Applied Economics Letters, 13, 947-951.
• Sandalcılar, A. E. (2012). Türkiye’nin BRIC Ülkeleriyle Ticari Potansiyeli: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı. Journal of Yaşar University, 25(7), 4164-4175.
• Sandberg, H. M., Seale, J. L. Jr., ve Taylor, T. G. (2006). History, Regionalism and Carıcom Trade A Gravity Model Analysis. The Journal of Development Studies, 42(5), 795-811.
• Süleyman, S. (2023). Kuşak ve Yol Projesinin Çekim Modeli Kapsamında Türkiye Dış Ticaretine Olası Etkileri: Ulaşım Modları Yaklaşımı. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 83-105.
• Şeker, A., ve Öztürkçü, N. (2023). Türkiye'nin Şanghay İş Birliği Örgütü Ülkelerine İhracat Potansiyelinin Analizi: Panel Çekim Modeli Analizi. Third Sector Social Economic Review, 58(4), 3540-3557.
• Tatlıcı, Ö., Kızıltan, A. (2011). Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometrik ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 287-289.
• Tekin, M., ve Merdivenci, F. (2022). E7 Ülkeleri ile Türkiye Arasındaki Dış Ticaretin Panel Veri Analizi: Çekim Modeli Yaklaşımı. Sosyoekonomi, 30(51), 407-426.
• Tinbergen, J. (1962). Shaping The World Economy: Suggestions for an International Economic Policy. New York: Twentieth Century Fund.
• WHO (2024). Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic. https://www.who.int/europe/emergencies/situations/covid-19. (26.10.2024).
• Yotov, Y.V., Piermartini, R., Monteiro, J.A. ve Larch, M., (2016), An Advanced Guide to Trade Policy Analysis: The Structural Gravity Model, Geneva, WTO Publications.
• Yücel, M. H., ve Yücel, K. G. (2024). Çekim Modeli ve Panel Veri Analizi ile İller Arası Ticaretin İncelenmesi: Çorum İli Örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 283-304.
• Zarzoso, M. I., ve Lehman, N. F. (2003). Augmented Gravity Model: An Emprical Application to MERCOSUR-EUROPEAN UNION Trade Flows. Journal Of Applied Economics, VI (2), 291-316.