Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Depreme İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Year 2024, Volume: 7 Issue: 3, 41 - 55

Vedat Bayraktar , Ömer Türksever , Turhan Çetin

https://doi.org/10.55142/jogser.1532779

Abstract

Bu çalışmada okul öncesi eğitime devam eden çocukların depreme ilişkin görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel yöntem olan Olgubilim deseni (fenomenoloji) kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde Ankara ili, Çankaya ilçesinde bulunan MEB’e bağlı resmi iki adet okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık 15 kız ve 15 erkek olmak üzere toplam 30 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda; çocukların deprem olgusunu tam olarak kavrayamadıkları, deprem öncesinde, sırasında ve sonrasındaki davranışları ile ilgili bilgilerinin yeterli olmadığı görülmüştür. Çocukların deprem konusunda farkındalıklarının artırılması için önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Deprem, okul öncesi eğitim, afet, deprem farkındalığı

Ethical Statement

E-77082166-604.01.02-652791 sayılı etik kurul izni alınmıştır.

Supporting Institution

Yok

References

• Afet ve Acil Yönetimi Başkanlığı. (2018a). Türkiye deprem tehlike haritası. http://tdth.afad.gov.tr/TDTH
• Afet ve Acil Yönetimi Başkanlığı. (2018b). Deprem öncesi, anı ve sonrası alabileceğiniz önlemleri biliyor musunuz? https://www.afad.gov.tr/deprem-oncesi-ani-ve-sonrasi-alabileceginiz-onlemleribiliyor-musunuz.
• Aksoy, B. (2013). ''Depremi yaşamış olan 9. sınıf öğrencilerinin "deprem" kavramına yönelik algılarının nitel açıdan incelenmesi'', Journal of World of Turks, 5 (1), 247- 265.
• Aksoy, B. ve Sözen, E. (2014). Lise öğrencilerinin coğrafya dersindeki deprem eğitimine ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Düzce İli Örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 279- 297.
• Alipour, F. ve Ahmadi, S. (2020). Social support and posttraumatic stress disorder (PTSD) in earthquake survivors: A systematic review. Social Work in Mental Health, 18 (5) 501 514.
• Alkan, N.Ü. (1999). 1995 Dinar depremi. Türk Psikoloji Bülteni, 5 (14), 59-60.
• American Psychological Association. (2014). DSM-5 ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı. (Çev., E. Köroğlu), Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Aslanderen, M. ve Berkant, H. G. (2024). Okul öncesi eğitiminde depremin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Yansımaları, 7 (2), 22-34.
• Aykaç, B., Akdaş, E., Leblebicier, Özge, B. ve Meral , H. (2024). Depremin çocuklar üzerindeki psikolojik ve davranışsal etkileri. Ulusal Özgün Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 21–36.
• Başıbüyük, A. (2004). Yetişkinlerde deprem bilgisi ve etkili faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 161. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/ milli_egitim_ dergisi/161/basibuyuk.htm
• Berument, S. K., Sayıl, M. ve Uçanok, Z. (1999). Depremden etkilenen çocuklarınıza nasıl yardımcı olabilirsiniz? Anne-baba el kitabı. Türk Psikoloji Bülteni, 5 (14), 78-88.
• Brooks, B. and Siegel, P. M. (1996). Thescaredchild. New York: John WileyandSons
• Bulut, A. (2020). Raising awareness of disaster and giving disaster education to children in preschool education period. Acta Educationis Generalis, 10 (2), 162-179. https://doi.org/10.2478/atd-2020-0016
• Çakır Aksungur, F. (2023). Çocuk gelişimi öğrencilerinin erken çocukluk dönemindeki çocuklara deprem bilincini aktarabilme yeterlilik düzeyleri (s. 197-208). Trabzon. Bildiri Tam Metin Kitabı.
• Çelik, İ., Dur, D. ve Bayar, M. E. (2016), ''Okul öncesi dönem çocuklarında deprem algısı (Ağrı İli Örneği)'', TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 8, 63- 96.
• Çetin, T. ve Yel, Ü. (2021). Ortaokul öğrencilerinin deprem kavramına ilişkin zihinsel modelleri ''Elâzığ İli Örneği”.13th International Conference of Strategic Research on Scientific Studiesand Education (ICoSReSSE) 26-29 May 2021, Antalya/Turkey
• Demir Yıldız, C. ve Demir Öztürk, E. (2023). Eğitim ve çocuk özelinde Kahramanmaraş depremleri. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (12): 1649- 1664.
• Doğan, F. ve Kırkıncıoğlu, M. (2020). Okul öncesi çocuklarda (4-6 yaş) deprem, yangın ve tahliye konusunda durum tespitinin yapılması. İSG Akademik, 2 (2), 145-159.
• Doğan, E. ve Koç, H. (2017). Sosyal bilgiler dersinde deprem konusunun dijital oyunla öğretiminin akademik başarıya etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 90- 100.
• Erdin, H. E., Zengin Çelik, H., Özcan, N. S. ve Sılaydın Aydın, M. B. (2016). Kentlerdeki afet yönetimine ilişkin kurumsal yapılanmanın kent planlama süreci içerisindeki etkisinin ve yerinin irdelenmesi, Uluslararası Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu (DAAYS’16), Karabük, Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu (DAAYS’16) Bildiriler Kitabı, s: 632-637.
• Erkan, S. (2010). Deprem yaşayan ve yaşamayan okul öncesi çocukların davranışsal/duygusal sorunlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 56-62.
• Federal Emergency Management Agency (2020). Blaney C. Earthquake safety at home, 2020. Available from: https:// www.fema.gov/sites/default/files/2020-08/fema_earthquakes_fema-p-530-earthquake-safety-at-home-march-2020.pdf FEMA P-530 Supplement: Earthquakes Across America.
• Fukuchi N. ve Koh E. (2022). Children’s survivor guilt after the Great East Japan Earthquake and tsunami: a case report. Educ Psychol Pract 38 (2):115–24. https:// doi. org/ 10. 1080/ 02667 363. 2022. 20306 74.
• Fugate, W. C. (2010). Developing and maintaining emergency operations plans comprehensive preparedness guide (CPG) 101 Version 2.0. 2010; Available from: https://www.fema.gov/pdf/ about/divisions/npd/CPG_ 101_V2. pdf.https: //doi.org/10.21324/dacd.500356
• Gibbs, L., Marinkovic, K., Nursey, J., Tong, L. A., Tekin, E., Ulubasoglu, M., ve Cobham, V. E. (2021). Child and adolescent psychosocial support programs following natural disasters—A scoping review of emerging evidence. Current psychiatry reports, 23(12).https://doi.org/10.1007/s11920-02101293-1
• Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (2004) “Türkiye’de Doğal Afetler Konulu Ülke Strateji Raporu”, JICA, Ankara. Erişim Adresi: https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/5d8ce590ad8981c_ek.pdf
• Karabulut, D. ve Bekler, T. (2019). Effects of Natural Disasters on Children and Adolescents. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 368-376.
• Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18 (29), 97 – 116.
• King, T. A. ve Tarrant, R. A. (2013). Children’s knowledge, cognitions and emotions surrounding natural disasters: An investigation of year 5 students, Wellington, New Zealand. Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies, (1), 17 – 26.
• Korkmaz, B. C. ve Altınsoy, M. G. (2023). A Review on the effects of the earthquake on preschool children. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 264-279. https://doi.org/10.58620/fbujoss.1356438
• Ladd, G.W. (2003). Probing the adaptive significance of children’s behavior and relationships in the school context: A child by environment perspective. In R. Kail (Ed.), Advances in child behavior and development (pp. 43-104). Wiley.
• Laor, N., Wolmer, L, Spirman S. ve Wiener Z. (2003) Facingwar, terrorism, and disaster: toward a child-oriented comprehensive emergency care system, Child andAdolescentPsychiatricClinics of North America, 12(2), 343-361. Liberty, K., Tarren-Sweeney, M., Macfarlane, S., Basu, A. ve Reid J. (2016). Behavior problem and post-traumatic stress symptoms in children beginning school: A comparison of pre-and post-earthquake groups. PLoSCurr. Jun22;8:ecurrents.dis.2821c82fbc27d0c2aa9e00cff532b402. doi: 10.1371/currents.dis.2821c82fbc27d0c2aa9e00cff532b402. PMID: 28503358; PMCID: PMC5419821.
• Limoncu, S. ve Atmaca, A. (2018). Child-CenteredDisaster Management. Megaron, 13(1), 132-143. DOI: 10.5505/megaron.2017.49369. https://dx.doi.org/10.5505/megaron.2017.49369
• Morkan Şahin, M. ve Durualp, E. (2024). Okul öncesi dönemdeki çocukların depreme ilişkin algılarının incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 9(2), 1-24. https://doi.org/10.37754/ijeces.1444257.
• Namlı, A., Temel, C., Güllü, M. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine İlişkin Ürettikleri Metaforlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 479-496.
• Ono, S., Yagi, J., Fukumoto, K., Yoshioka, Y. ve Otsuka, K. (2020). Factors related to long-term outcomes of children’s behavior problems after the Great East Japan earthquake and tsunami. Journal of IwateMedicalAssiociation 72 (4), 157-170.
• Özçetin, A., Maraş, A., Ataoğlu, A. ve İçmeli, C. (2008). Deprem sonucu gelişen travma sonrası stres bozukluğu ile kişilik bozuklukları arasında ilişki. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi. 2. 8-18.
• Özel, Ö. ve Ersoy, B. (2023). Depremden etkilenen okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum sürecine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi (Özel Sayı), 465-481
• Rezayat, A.A., Sahebdel, S., Jafari, S., Kabirian, A., Rahnejat, A. M., Farahani, R. H., Mosaed, R. ve Nour, M. G. (2020). Evaluating the prevalence of PTSD among children and adolescents after earthquakes and floods: a systematic review and meta-analysis. Psychiatr Q 91, 1265–1290. https://doi.org/10.1007/ s11126-020-09840-4
• Saatçi, G., Saatçi, T. ve Köstekçi, M. (2024). Kahramanmaraş depreminden etkilenen çocukların deprem kavramına ilişkin metaforik algıları. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (3), 177-187. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1403027
• Sapsağlam, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında doğal afet farkındalığı. On Dokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 38 (1), 283-29.
• Selçuk, E. ve Erem, M. (2022). Deprem öncesi hazırlık ve deprem anında yapılması gerekenler. TOTBİD Dergisi, 21(33), 249-252. https://doi.org/10.5578/totbid.dergisi.2022.33
• Sphere (2018). Sphere rehberi: İnsani sözleşme ve insani yardımda asgari standartlar, https://spherestandards.org/wp-content/uploads/Sphere-Handbook-2018-Turkish.pdf Suneja, A., Gakh, M. ve Rutkow, L. (2018). Burden and management of noncommunicable diseases after earthquakes and tsunamis. Health security, 16 (1), 30-47. https://doi.org/10.1089/hs.2017.0059
• Şahin, C. ve Sipahioğlu, Ş. (2009). Doğal afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Tanaka, E., Tsutsumi, A., Kawakami, N., Kameoka, S., Kato, H. ve You, Y. (2016). Long-term psychological consequences among adolescent survivors of the Wenchuan earthquake in China: A Cross-Sectional Survey Six Years After the Disaster. Journal of Affective Disorders, 1 (204), 255- 261.
• Tekin, Ö. ve Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 258-271.
• Tetik Metin, H. ve Kınay Gündoğdu, E. (2024). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Deprem Farkındalığının Belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 7 (2), 546-559. https://doi.org/10.35341/afet.1360904
• Tın, Ö., Kaya, A. ve Güzen, S. A. (2021). Öğretmenler Beklenen Büyük Depreme Hazır mı?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (3), 1066-1085. https://doi.org/10.31592/aeusbed.907635
• Tuncer, N., Sözen, Ş. ve Sakar, Ş. (2021). Okul öncesi eğitimde deprem farkındalığı: Deprem benden küçüksün” projesi, tokat ili örneği. International Journal of Educational Spectrum, 3 (1), 1-27.
• Türksever, Ö. (2021). Öğretmen adaylarının deprem farkındalıkları ile depreme karşı hazırlık durumu düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of History School, 53, 2681-2701.
• Yavuz A. ve Dikmen S., (2015). Doğal afetlerin zararlarının finansmanında kullanılan afet öncesi finansal araçlar, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3 (2), 303-322.
• Yayla, U. ve Şahingöz, T. (2020). Preparedness for earthquake: Knowledge and behavior. Journal of International Health Sciences and Management, 6 (11), 46-59.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, H. ve Arslan, E. (2023). Okul öncesi dönemdeki çocukların gözünden deprem. Sosyal Bilimlerinde Güncel Tartışmalar 12, 1254-1265.