Antrenör Değerlendirme Ölçeği Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması (ADÖ)

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 32 - 44

Sevim Handan Yılmaz , Ekrem Levent İlhan , Yunus Emre Yarayan , Muhammet Cihat Cıftcı

https://doi.org/10.55142/jogser.1719059

Abstract

Bu çalışma, koçları bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirmek için güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olarak Koç Değerlendirme Ölçeği'ni (CES) geliştirmek ve geçerliliğini doğrulamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, 301 sporcu ile Keşifsel Faktör Analizi (EFA) yapılmış ve toplam varyansın %66,828'ini açıklayan tek faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır. Madde-toplam korelasyonları 0,60'ı aştı ve Cronbach's Alpha iç tutarlılık katsayısı 0,97 olarak belirlendi, bu da yüksek güvenilirliği gösterdi. İkinci aşamada, faktör yapısını doğrulamak için 256 sporcu ile Doğrulayıcı Faktör Analizi (CFA) yapıldı. Uyum indeksleri, kabul edilebilir bir model uyumu gösterdi (χ²/df = 2,81, RMSEA = 0,084, SRMR = 0,034, CFI = 0,93, TLI = 0,92). Ek olarak, Ortalama Çıkarılan Varyans (AVE) değeri 0,64 ve Bileşik Güvenilirlik (CR) değeri 0,97 idi, bu da ölçeğin geçerliliğini ve güvenilirliğini doğruladı. Bulgular, CES'in koçları kapsamlı bir perspektiften değerlendirmek için psikometrik olarak sağlam bir araç olduğunu göstermektedir. Gelecekteki araştırmalar, farklı spor disiplinleri ve kültürel bağlamlarda uygulanabilirliğini ve koçlar için bir öz değerlendirme aracı olarak potansiyel kullanımını araştırmalıdır.

Keywords

Antrenör, ölçek, sporcu, spor psikolojisi

Psychometric Properties of the Coach Evaluation Scale (CES): Validity and Reliability Study

Abstract

This study aimed to develop and validate the Coach Evaluation Scale (CES) as a reliable and valid measurement tool for assessing coaches from a holistic perspective. The study was conducted in two phases. In the first phase, Exploratory Factor Analysis (EFA) was performed with 301 athletes, revealing a single-factor structure that explained 66.828% of the total variance. Item-total correlations exceeded 0.60, and the Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient was 0.97, indicating high reliability. In the second phase, Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted with 256 athletes to validate the factor structure. The fit indices demonstrated an acceptable model fit (χ²/df = 2.81, RMSEA = 0.084, SRMR = 0.034, CFI = 0.93, TLI = 0.92). Additionally, the Average Variance Extracted (AVE) value was 0.64, and the Composite Reliability (CR) value was 0.97, confirming the scale’s validity and reliability. The findings indicate that the CES is a psychometrically sound instrument for evaluating coaches from a comprehensive perspective. Future research should explore its applicability across different sports disciplines and cultural contexts, as well as its potential use as a self-assessment tool for coaches.

Keywords

Coach, scale, athlete, sports psychology.

References

• Amorose, A. J. (2007). Coaching effectiveness. In M. S. Hagger & N. L. D. Chatzisarantis (Eds.), Intrinsic motivation and self-determination in exercise and sport (pp. 209–227). Human Kinetics.
• Amorose, A. J. and Horn, T. S. (2011). Pre to post-season changes in intrinsic motivation of the first year college athletes: Relationships with coaching behavior and scholarship status. Journal of Applied Sport Psychology, 13, 355–373. https://doi.org/10.1080/104132001753226247
• Baker, J., Yardley, J. and Côté, J. (2003). Coach behaviors and athlete satisfaction in team and individual sports. International Journal of Sport Psychology, 34, 226–239.
• Baláková, V. and Musálek, M. (2012). Pilot testing of the Czech versions of the coaching behavior assessment questionnaire structure. Acta Universitatis Palackianae Olomucensis. Gymnica, 42(1), 53–64. https://doi.org/10.5507/ag.2012.006
• Başer, E. (1996). Futbolda psikoloji ve başarı (2. baskı). Bağırgan Yayınevi.
• Bekiari, A. and Syrmpas, I. (2015). Coaches' verbal aggressiveness and motivational climate as predictors of athletes’ satisfaction. Journal of Education, Society and Behavioural Science, 3, 318–329. https://doi.org/10.9734/BJESBS/2015/17757
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238–246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
• Bezci, S. (2016). Tekvando sporcularının antrenör-sporcu ilişkisine yönelik algıları, sporlarda görev ve ego yönelimi ve sporlarda motivasyon arasındaki ilişkinin araştırılması. Uluslararası Çevre ve Bilim Eğitimi Dergisi, 11(15), 8436–8447.
• Boateng, G. O., Neilands, T. B., Frongillo, E. A., Melgar-Quiñonez, H. R. and Young, S. L. (2018). Best practices for developing and validating scales for health, social, and behavioral research: A primer. Frontiers in Public Health, 6, 149. https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00149
• Browne, M. W. and Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136–162). Sage.
• Cairney, J., Clark, H. J., Kwan, M. Y., Bruner, M. and Tamminen, K. (2018). Measuring sport experiences in children and youth to better understand the impact of sport on health and positive youth development: Designing a brief measure for population health surveys. BMC Public Health, 18(1), 1–9.
• Canlı, U., Taşkın, C. and Kurt, C. (2021). Çoklu beceri hareket eğitimi programı: Okul öncesi çocuklarda vücut kompozisyonu ve motor performans değişimleri. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 156–167.
• Carlsson, A. & Lundqvist, C. (2016). The Coaching Behaviour Scale for Sport (CBS S): A psychometric evaluation of the Swedish version. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 26(1), 116–123. doi:10.1111/sms.12359
• Chelladurai, P. and Saleh, S. D. (1980). Dimensions of leader behavior in sports: Development of a leadership scale. Journal of Sport Psychology, 2, 34–45. https://doi.org/10.1123/jsp.2.1.34
• Costello, A. B. and Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10(1), 7.
• Côté, J., Yardley, J., Hay, J., Sedgwick, W. and Baker, J. (1999). An exploratory examination of the Coaching Behaviour Scale for Sport. Avante, 5, 82–92.
• Cranmer, G. A. and Myers, S. A. (2015). Sports teams as organizations: A leader–member exchange perspective of player communication with coaches and teammates. Communication & Sport, 3(1), 100–118. https://doi.org/10.1177/2167479513520487
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Sage Publications.
• Çeyiz, S. (2007). Adana ilinde futbol antrenörlüğü yapan bireylerin liderlik tarzlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Adana.
• De Vellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Sage Publications.
• Doğan, O. (2004). Spor psikolojisi ders kitabı. Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Filiz, B. and Demirhan, G. (2016). Gençlik deneyimleri ölçeği GDÖ 3-1’in Türkçeye uyarlama çalışması. Spormetre, 14(1). https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000286
• Filiz, B. & Demirhan, G. (2017). Antrenörlük davranışı değerlendirme ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 1–11. doi:10.1501/Sporm_0000000303
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39–50. https://doi.org/10.1177/00222437810180010
• Gillet, N., Vallerand, R. J., Amoura, S. and Blanchard, C. (2010). Influence of coaches’ autonomy support on athletes’ motivation and sport performance: A test of the hierarchical model of intrinsic and extrinsic motivation. Psychology of Sport and Exercise, 11, 155–116. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2009.10.004
• Hu, L. T. and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Jowett, S. and Cockerill, M. (2003). Olympic medallists’ perspective of the athlete–coach relationship. Psychology of Sport and Exercise, 4, 313–331. https://doi.org/10.1016/S1469-0292(02)00011-0
• Kasap, H. (2006). Antrenörün saldırgan ve etkin davranışlarının başarıya etkisi. In Seminerler (s. 108). İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Matbaası.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press. Konter, E. (2004). Antrenörlük ve takım psikolojisi. Palme Yayıncılık.
• Mallett, C. and Côté, J. (2006). Beyond winning and losing: Guidelines for evaluating high performance coaches. The Sport Psychologist, 20, 213–218. https://doi.org/10.1123/tsp.20.2.213
• Martin, S. B., Jackson, A. W., Richardson, P. A. and Wessel, J. (1999). Coaching preferences of adolescent youths and their parents. Journal of Applied Sport Psychology, 11, 247–262. https://doi.org/10.1080/10413209908404203
• Mondello, M. J. and Janelle, C. M. (2001). A comparison of leadership styles of head coaches and assistant coaches at a successful division I athletic program. International Sports Journal, 5, 40–49.
• Nunnally, J. C. and Bernstein, I. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). McGraw-Hill. Sunay, H. and İmamoğlu, A. F. (1996). Effectiveness of coach training programs in Turkey. Gazi Journal of Physical Education and Sport Sciences, 1(3), 66–84.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Toros, T. and Tiryaki, Ş. (2006). Sporda liderlik ölçeği’nin-futbolcuların antrenör davranışlarını algılaması versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Paper presented at the 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla.
• Unutmaz, V. & Gençer, R. T. (2017). Antrenör yeterlik ölçeği II’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Sport and Social Researches, 7(1), 1–9. https://doi.org/10.25307/jssr.337768
• West, L. (2016). Coach–athlete communication: Coaching style, leadership characteristics, and psychological outcomes. Unpublished Master's Thesis, Bowling Green State University, Applied Human Development (Kinesiology), Bowling Green.
• Yapar, A. & İnce, M. L. (2014). Sporcular için Antrenör Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği: Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 127–138.