Doğal ve Kültürel Coğrafya Özellikleri Açısından Kırıkhan İlçesi' nde Köy Adları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 348 - 361, 27.10.2019

Reyhan Rafet Can

Öz

Köy yerleşmelerinin çeşitli özellikleri
incelenirken o köyün geçmişten günümüze gelinceye kadar hangi isim ile anıldığı
büyük önem taşımaktadır. Bugün o köy sahip olduğu fonksiyonları ile sadece bir
yerleşke konumundayken geçmişte sahip olduğu özellikler o köyü tarihin,
coğrafyanın ve çeşitli bilimlerin merkezi konumuna getirip büyük anlam katmış
olabilir. Bu çalışmanın birinci bölümünde Kırıkhan ilçesinin konumu, sınırları
ve başlıca özellikleri üzerinde durulurken, çalışmanın ikinci bölümünde ise
Kırıkhan ilçesine ait kırsal yerleşme isimlerinin analizi yapılmaya
çalışılmıştır. Araştırmada özellikle Kırıkhan ilçesinde yer alan kırsal
yerleşmelerin tarihi, sosyal-kültürel ve ekonomik yapısı yer adları ile
birlikte değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ilçede kırsal yerleşmelerin
büyük çoğunluğunun adını doğal unsurlardan olan hidroğrafya, bitki örtüsü ve
doğal kaynaklardan aldığı ortaya çıkmıştır. Doğal unsurların yanı sıra beşeri ve
ekonomik unsurlar içerisinde de şahıs ve tarihi nesnelerin köylerin
isimlendirilmesinde etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kırıkhan, yer adları, anlam bilgisi

Kaynakça

• Akar, A. (2006). ‘’Renge Bağlı Yer Adlandırılmalarında Muğla Örneği’’Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.20, 2006/1, s. 51-63.
• Alagöz, C. A. (1984), “Türkiye’de Yer Adları Üzerine Bazı Düşünceler”. Türk Yer Adları Sempozyumu, 11-13 Nisan 1984-Ankara, Bildiriler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi, Yay. No:60, Ankara.
• Arınç, K. (1998), Ahlat İlçesi’nin Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Araştırma Serisi No:68, Erzurum.
• Aycan, İ. (1999 ), "Emevi Dönemi İç Siyasi Gelişmeler". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39 (1), 147-174.
• Ayparlar, H. (2002), Bazı Yönleriyle Kırıkhan. Kültür Ofset Matbaacılık, Hatay.
• Bahadır, G. (2012), İslam Fethinden Haçlılara Kadar Antakya (M.S. 636-1098). Antakya Belediyesi Kültür Yayınları No: 32, Antakya.
• Bahadır, G., (2010), ‘’Kuruluşundan IV. Yüzyıla Kadar Antakya’’. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (13), 349-372.
• Bahadır, G. (2014), ‘’Antakya Haçlı Prensliği’nde Foulque De Anjou Dönemi (M.S.1131- 1136)’’. Turkish Studies, 9 (10), 1221-1238. Bulut, Y., Kaya, S. (2011), ‘’Hatay’’. Hatay Valiliği, Pozitif Matbaa, Hatay.
• Çakat, E. (2003), ‘’XVI. Yüzyılda Şam Beylerbeyliğinin İdari Taksimatı’’. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1). 351-374.
• Çelik, A. (2010), Adana Müzesi Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Köy Kanunu No: 442, 1924:237).
• Duran, M. (2015), ‘’Satraplık Sisteminin Pers Yönetim Teşkilatındaki Yeri’’. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:34, Isparta, 61-86.
• Ersoy, Ş. (1984), Kırıkhan (Hatay) İlçesi ve Dolayının Jeolojisi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erhan, K., (2013), Gerede İlçesi’nin Coğrafyası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Gök, İ., (2014), "Türklerin Suriye’ye Girişi ve Süleyman Şah". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 36, 219-251.
• Gök, C. (2005), Kırk Asırlık Türk Yurdu Hatay: Tarihi Gelişimi ve Milli Mücadelesi. Ankara.
• Güldirek, M. (2006), Amik Ovası Tell Atçana Höyüğü Sur Dibi Seramiklerinin Termolüminesans Yöntemiyle Tarihlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Gündüz, A., Ergün, M., Terzi. A, (2014), ‘’16.Yüzyılda Antakya’’. Osmanlı Belgeleri Işığında Antakya Seçil Ofset, İstanbul.
• Güner, E. (2014), "Maarif Salnameleri’ne Göre Cebel-İ Bereket Sancağında Eğitim- Öğretim (H.1316-1321/ M.1898-1903)’’, Turkish Studies, 9 (4), 457-467.
• İbret, B. (2000), Devrez Havzası’nın Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koday, S. (2000), Murgul Çayı Havzasının Coğrafyası. Atatürk Üniv. Yay. No:912, Fen- Edebiyat Fak. Yay. No:98, Araştırma Serisi No:69, Erzurum.
• Korkmaz, E. (2003), Hz. Osman’ın Dâhili Siyaseti. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karaboran, H. (1984), Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma, Başbakanlık Basımevi, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri 11-13 Eylül 1984, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yay. No:60, Seminer Kongre Bildiriler Dizisi:17, Ankara.
• Koday, S. (1998), Trakya’da Köy Adlarında Coğrafyanın Etkisi. 28. Coğrafya Meslek Haftası 10-12 Haziran 1998, Bildiriler Kitabı, İstanbul.
• Müderrisoğlu, F. (1994),‘’Bir Osmanlı-Türk Şehri Olarak Belen’’. Vakıflar Dergisi, 24.
• Saral, M. (1981), Hatay İli Yakın Çevre İncelemeleri. Garanti Matbaası ve Neşriyat, Antakya.
• Tuncel, H. (2000), ‘’Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler’’. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 10 (2), 23-34.
• Tutar, A. (1997), XX. Yüzyıl Hatay Tarihi ve Günümüz İnanç Coğrafyası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Türkmen A. F.(1937), Mufassal Hatay. Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi Yayınevi, İstanbul.
• Vasiliev, A. A.(1943), Bizans İmparatorluğu Tarihi. Maarif Matbaası, Ankara.
• Yılmaz, M. (2013), Erçek Gölü Havzasının Coğrafi Etüdü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniveritesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldız, S. (2004), İlkçağ’da Hatay (Başlangıçtan Bizans Dönemine Kadar). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.