Sapkınlık Sosyolojisi’ne Sinemasal Bir Yaklaşım: A Clockwork Orange

Year 2020, Volume: 10 Issue: 4, 884 - 900, 26.12.2020

Mesut Yılmaz

Abstract

Sapkınlık genel anlamda bireyin toplum içerisinde belirlenen normların dışında hareket etmesi ve toplumda huzursuzluğu ortaya çıkaracak eylemlerde bulunması ile ortaya çıkmaktadır. Birey, suç işler ve toplum nezdinde “sapkın” olur. Ancak bireyin sapkın olarak nitelendirilmesi için suç işlemeye müsait olması da yeterli olabilmekte, fakat bu durum kültürel olarak toplumdan topluma değişebilmektedir. Toplum içerisindeki bazı insanlar damga ve etiketlerden dolayı daha kolay sapkın olarak nitelendirilebilmektedir. Daha önceden bir suç işleyen kişiler başta olmak üzere; düşük bir sosyo-ekonomik gelire sahip olmak ve genel olarak toplumun belirlediği normlara uzak yaşamak gibi çemberin dışında kalan insanlar, sapkın olarak etiketlenmeye müsaittir. Bu çalışmanın amacı, bir anlatı türü olarak sinemanın, sapkın bir bireyi gösteriş biçimi ve karakterin sahip olduğu sapkın eylemler ile suç ilişkisini incelemektir. Çalışmada, Anthony Burgess’ın aynı adlı romanından uyarlanarak Stanley Kubrick tarafından senaryolaştırılan ve yönetilen, ancak farklı bir sonla bitirilen 1971 yapımı A Clockwork Orange filmi incelenmiştir. Söz konusu film, içerisinde şiddetten keyif alan bir karakter barındırdığı için seçilmiş ve göstergebilimsel yöntem kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışmadan elde edilen temel bulguya göre, sapkın karakterin gösteriliş biçimi daha çok kibirli olarak olmak üzere, özür dileyen olarak da görülmekte ve toplumdaki informel-formel denetim gruplarınca sapkının toplumdaki yeri, tedavi olsa dahi etiketli sapkın olarak yaşamını sürdürdüğü sonucu gözlemlenmiştir

Keywords

Sapkınlık,, Suç,, Hariciler,, Göstergebilimsel

References

• Akyayla, A. (2019). E. Durkheim ve B. Malinowski Ekseninde “Sapma” ve “Suç” Kavramlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2): 68-76.
• Altheide, D. L. (2015). Deviance and the Mass Media, The Handbook of Deviance, (Erich Goode Ed.), New York: Wiley, 277-297.
• Barthes, R. (2009). Göstergebilimsel Serüven, (Mehmet Rifat ve Sema Rifat Çev.), İstanbul: YKY.
• Becker, H. S. (2015). Hariciler (Outsiders) Bir Sapkınlık Sosyolojisi Çalışması, (Şerife Geniş ve Levent Ünsaldı Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Cicourel, A. V. (1968). The Social Organisation of Juvenile Justice, New York: Wiley.
• Cohen, A. K. (1955), Delinquent Boys: The Culture of the Gang, New York: Free Press.
• Deflem, M. (2015). Deviance and Social Control, The Handbook of Deviance, (Erich Goode Ed.), New York: Wiley, 30-44.
• Durkheim, E. (2006). Toplumsal İşbölümü (Özer Ozankaya Çev.), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Süleyman İrvan Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat.
• Goffman, E. (2015). Tımarhaneler, (Ebru Arıcan Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Goffman, E. (2019). Damga, (Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Goode, E. (2016). Deviant Behaviour, (Eleventh Edition), New York: Routledge.
• Gönüllü, M. (2000). Grup ve Grup Yapısı, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (1): 191-201.