Yapay Zekânın Sağlık İletişiminde Kullanımı: Fırsatlar, Tehditler ve Öneriler

Year 2025, Volume: 4 Issue: 2, 54 - 61, 31.08.2025

Abdülbeşir Ceylan

https://doi.org/10.58651/jomtu.1753914

Abstract

Amaç: Yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin hızlı gelişimi, sağlık sistemlerinde ve özellikle sağlık iletişimi alanında önemli dönüşümlere yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı, YZ’nin sağlık iletişiminde sunduğu fırsatları, oluşturduğu tehditleri ve geleceğe yönelik çözüm önerilerini disiplinler arası bir bakış açısıyla değerlendirmektir.
Materyal ve Metot: Bu derlemede, yapay zekânın sağlık iletişimindeki uygulamalarına ilişkin ulusal ve uluslararası literatür taranmış; özellikle hasta-hekim iletişimi, halk sağlığı kampanyaları, mobil sağlık uygulamaları ve doğal dil işleme temelli sohbet robotları gibi çeşitli alanlardaki kullanımları incelenmiştir. Etik, teknik ve yapısal yönleriyle ilgili güncel yayınlar analiz edilmiştir.
Bulgular: Yapay zekâ tabanlı araçların sağlık hizmetlerinin erişilebilirliğini, etkililiğini ve bireylerle etkileşimini artırma potansiyeline sahip olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, bilgi güvenliği açıkları, etik ikilemler ve dijital eşitsizlikler gibi risklerin de bulunduğu belirlenmiştir. YZ’nin sağlık iletişimine entegrasyonu bireysel ve toplumsal düzeyde hem olumlu hem de olumsuz etkiler yaratabilmektedir.
Sonuç: Sağlık iletişiminde YZ uygulamalarının başarıyla sürdürülmesi için etik ilkelerin gözetildiği, güvenilir ve kapsayıcı politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda çalışma, sürdürülebilir, adil ve güven temelli bir dijital sağlık iletişimi ortamı oluşturulmasına yönelik öneriler sunmakta ve alandaki akademik tartışmalara katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Keywords

Yapay zeka , sağlık iletişimi , dijitalleşme , etik , bilgi güvenliği

Artificial İntelligence in Health Communication: Potentials, Challenges, and Recommendations

Abstract

Objective: The rapid advancement of artificial intelligence (AI) technologies has significantly transformed health systems, especially in health communication. This study aims to explore the opportunities presented by AI, the threats it poses, and potential future solutions from an interdisciplinary perspective.
Materials and Methods: This review analyzed national and international literature on AI applications in health communication. The study focuses on areas such as doctor–patient communication, public health campaigns, mobile health applications, and natural language processing–based chatbots. Current publications were evaluated regarding
their technical, ethical, and structural dimensions.
Results: AI-based tools were found to have the potential to improve the accessibility, efficiency, and interactivity of health services. However, issues such as information security breaches, ethical dilemmas, and digital inequalities emerged as significant risks. Integrating AI into health communication may create both positive and negative effects at the individual and societal levels.
Conclusion: For the successful implementation of AI in health communication, inclusive and reliable policies that adhere to ethical principles are essential. Accordingly, this study recommends creating a sustainable, fair, and trust-based digital health communication environment and aims to contribute to the academic discourse in this field.

Keywords

Artificial intelligence , health communication , digitalization , ethics , information security

References

• Özgen, E., & Tiryaki, E. Y. (2024). Halkla ilişkiler alanında kullanılabilecek yapay zeka destekli araçlar üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 88–122
• Koçak, A., & Bulduklu, Y. (2010). Sağlık iletişimi: : Yaşlıların televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme motivasyonları. Selçuk İletişim Dergisi,6(3), 5–17
• Akalın, B., & Veranyurt, U. (2021). Sağlık hizmetleri ve yönetiminde yapay zekâ. Acta Infologica, 5(1), 231–240. https://doi.org/10.26650/acin.850857
• Biswas, M. (2023). Role of ChatGPT in shaping healthcare policy and planning. Digital Health Review, 15(2), 55–62
• Işık, M. (2024). Toplum 5.0 çağında sağlıkta dijital çözüm: Yapay zekânın rolü ve sağlık ekosisteminin geleceği. E. Siverekli (Ed.), Vefa Andacı (ss. 110– 156). İstanbul: Filiz Kitabevi
• Acar, O. (2022). Yapay zekâ: Fırsat mı yoksa tehdit mi? İstanbul: Kriter Yayınevi
• Şahin, E., & Kaya, F. (2019). Pazarlamada yeni dönem: Endüstri 4.0, yapay zekâ ve akıllı asistanlar. İstanbul: Çizgi Kitabevi
• Aktaş, A., Zaim, N., & Saka, O. (2007). Sağlıkta insan – bilgisayar etkileşimi. Akademik Bilişim’07-IX: Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri (ss. 425–430). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi
• Kırık, A. M. (2023). ChatGPT’nin sağlık iletişiminde rolü: Yeni bir iletişim aktörü. Yeni Medya Araştırmaları, 6(2), 15–33
• Güngör, Ö., Günay, D. A., Turan, E. S., & Alp, Ö. (2022). İskenderiye Kütüphanesinin tarihi serüveni ve akıbeti. Takvim-i Vekayi, 10(1), 103–124
• Koçyiğit, A., & Darı, A. B. (2023). Yapay zekâ iletişiminde ChatGPT: İnsanlaşan dijitalleşmenin geleceği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 427–438
• Kaptanoğlu, A., & Mert, A. (2020). Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ uygulamaları. M. Yılmaz & Ö. İyigün (Eds.), Oyunu Değiştiren Güç: Yapay Zekâ içinde.
• Uzun, Y., Tümtürk, A. Y., & Öztürk, H. (2021). Günümüzde ve gelecekte eğitim alanında kullanılan yapay zekâ. In 1st International Conference on Applied Engineering and Natural Sciences
• Aylak, B. L., Oral, O., & Yazıcı, K. (2021). Yapay zeka ve makine öğrenmesi tekniklerinin lojistik sektöründe kullanımı. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 8(1), 74–93
• İbiş, S. (2025). Yapay zekâ teknolojilerinin gastronomi turizminde kullanımı: ChatGPT Örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 109-131
• Bostrom, N. (2021). Süper zeka: Yapay zeka uygulamaları, tehlikeler ve stratejiler (F. B. Aydar, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eser 2014’te yayımlandı)
• Sütçü, C. S., & Aytekin, Ç. (2018). Veri bilimi. İstanbul: Paloma Yayınevi
• Erbaydar, T. (2003). Utilization of prenatal care in poorer and wealthier urban neighbourhoods in Turkey. The European Journal of Public Health, 13(4),320–326
• Önal, S., & Kaya, G. G. (2020). Pandemi sürecinde uzaktan hasta takibi uygulamalarında tele-tıp ve birinci basamaktaki yeri. Klinik Tıp Aile Hekimliği, 12(3), 98–106
• Avcı, K., & Avşar, Z. (2014). Sağlık iletişimi ve yeni medya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2014(39), 181–190
• Taş, O., & Mert, H. (2019). An application of artificial intelligence on auditing. Press Academia Procedia (PAP), 9, 65–68
• Schiavo, R. (2007). Health communication: From theory to practice. San Francisco, CA: Jossey-Bass
• Parrott, R. (2004). Emphasizing “communication” in health communication. Journal of Communication, 54(4), 751–787. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2004.tb02653.x
• Miller, M. R., Sehat, C. M., & Jennings, R. (2024). Leveraging AI for public health communication: opportunities and risks. Journal of Public Health Management and Practice, 30(4), 616-618
• Russell, S., & Norvig, P. (2024). Artificial intelligence: A modern approach (4th ed.). London: Prentice Hall
• Bessen, J. (2016). How computer automation affects occupations: Technology, jobs and skills. Law & Economics Working Paper, 15-49 (https://scholarship.law.bu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1187&context=faculty_scholarship)
• Wang, D., Song, C., & Barabási, A. L. (2013). Quantifying long-term scientific impact. Science, 342(6154), 127–132. https://doi.org/10.1126/science.1237825
• Sezgin, D. (2010). Sağlık iletişimi paradigmaları ve Türkiye: Medyada sağlık haberlerinin analizi [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Ankara Üniversitesi Açık Erişim. https://dspace.ankara.edu.tr/server/api/core/bitstreams/bc8f2315-be1f
• Alawaad, H. A. (2021). The role of artificial intelligence (AI) in public relations and product marketing in modern organizations. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(14), 3180–3187
• Haenlein, M., & Kaplan, A. (2019). A brief history of artificial intelligence: On the past, present, and future of artificial intelligence. California Management Review, 61(4), 1–10. https://doi.org/10.1177/0008125619864925
• Luo, X., Yan, X., Yin, D., Xia, Y., Li, S., Shi, S., & Zhou, J. (2023). A bibliometric systematic review of extracellular vesicles in eye diseases from 2003 to 2022. Medicine, 102(33), e34831. https://doi.org/10.1097/ MD.0000000000034831
• Köbis, N., & Mossink, L. D. (2021). Artificial intelligence versus Maya Angelou: Experimental evidence that people cannot differentiate AI-generated from human-written poetry. Computers in Human Behavior, 114, 106553. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106553
• Özdemir, E. K. (2024). Qualitative evaluation of the academic reflections of artificial intelligence applications in the fields of communication and public relations. Mevzu–Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 381-409
• Keskin, E. K. (2024). Dijital Medya Ortamında Rızanın Algoritmik İnşası: Eleştirel Algoritma Çalışmaları Perspektifinde Bir Tartışma. Yeni Medya, (16), 329-353
• Kuruca, Y., Üstüner, M., & Şimşek, I. (2022). Dijital pazarlamada yapay zekâ kullanımı: Sohbet robotu (Chatbot). Medya ve Kültür, 2(1), 88–113
• Barış, A. (2020). A new marketing tool: Chatbot. GSI Journals Series B:Advancements in Business and Economics, 3(1), 31–46
• Adekuajo, I., Fakeyede, O., Udeh, C., & Daraojimba, C. (2023). The digital evolution in hospitality: A global review and its potential transformative impact on US tourism. International Journal of Applied Research in Social Sciences, 5,440–462. https://doi.org/10.51594/ijarss.v5i10.633
• Hao, H., Zhang, B., Zhan, Y., & Wu, J. (2023). What can online doctor reviews tell us? A deep learning-assisted study of telehealth service. HICSS 2023 Proceedings. https://doi.org/10.24251/HICSS.2023.265
• Çataldaş, İ., & Özgen, E. (2021). Dijital halkla ilişkiler aracı olarak algoritmalar ve yapay zeka. International Social Sciences Studies Journal, 7(91),5227–5238
• Çilhoroz, Y., & Işık, O. (2021). Yapay zekâ: Sağlık hizmetlerinden uygulamalar. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 573–588
• İleri, Y. Y., & Uludağ, A. (2017). E-Nabız uygulamasının yönetim bilişim sistemleri ve hasta mahremiyeti açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(3), 318–325
• Aksu, P. K. (2014). Hastane bilgi yönetim sisteminin bilgi güvenliği açısından değerlendirilmesi [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]
• Kavut, S. (2024). Artificial intelligence usage in communication field: An analysis on communication journals. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (46-Yapay Zekâ ve İletişim), 94-114
• Duffy, M. E., & Thorson, E. (2009). Emerging trends in the new media landscape. In E. Thorson & M. E. Duffy (Eds.), Health communication in the new media landscape (pp. 93–116). New York: Springer
• Bennett, C. C., & Hauser, K. (2013). Artificial intelligence framework for simulating clinical decision-making: A Markov decision process approach. Artificial Intelligence in Medicine, 57(1), 9–19 https://doi.org/10.1016/j.artmed.2012.12.001
• Kasneci, E., Sessler, K., & others. (2023). ChatGPT for good? On opportunities and challenges of large language models for education. Learning and Instruction, 86, 101748. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2023.101748
• Öztemel, E. (2020). Yapay zekâ ve insanlığın geleceği. In Bilişim teknolojileri ve iletişim: Birey ve toplum güvenliği (ss. 95–112). Ankara: Akademisyen Kitabevi
• Par, S. (2024). Yapay zekânın sağlık alanında kullanımı ve hukuki statüsü. International Anatolia Academic Online Journal: Social Sciences Journal, 10(2), 179–196