Türkiye ve Kazakistan Ana Dili Ders Kitaplarının Türk Dünyası Kültür Unsurları Bakımından İncelenmesi

Year 2021, Volume: 4 Issue: 1, 25 - 41, 26.05.2021

Mehmet Han Karaman Ali Fuat Arıcı

https://doi.org/10.53047/josse.926966

Abstract

Dünyanın geniş bir alanında kendine yer bulan Türk kültürüne ait unsurların aktarımında en mühim araçlardan birini de ders kitapları oluşturmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de ve Kazakistan’da okutulan ana dili ders kitaplarında Türk dünyası kültür unsurlarına yer verilip verilmediği incelenmiştir. İç içe geçmiş tek durum modelinde tasarlanan araştırmada birinci aşamada teorik çerçeveyi oluşturan Türk dünyası kavramı, Türk dünyasının sınırları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci aşamada ise iki ülke örneğinde ders kitapları görsellerle, Kazak Türkçesinden Türkiye Türkçesine yapılan çevirilerle ve kitaplarda yer alan malzemelerle karşılaştırılmıştır. Doküman analiziyle elde edilen bulgular Türkiye’deki ortaokullarda okutulan kitaplarda Türk dünyası kültür unsurlarına çok az yer verildiği tespit edilmiştir. Türk dünyasına ortak kültür unsurlarının ders kitaplarında zenginleştirilmesinin Türk dünyasındaki ilişkilerin gelişmesinde faydalı olabileceği belirtilerek çalışma sonlandırılmıştır.

Keywords

Türk dünyası, Türkiye, Kazakistan, kültürel unsurlar, ders kitapları

References

• Aksan, D. (2004). Dil ve iletişim. İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
• Amirbek, A., Anuarbekuly, A. ve Makhanov, K. (2017). Türk dili konuşan ülkeler entegrasyonu: Tarihsel geçmişi ve kurumsallaşması. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 164-204.
• Andican, A. (1996). Değişim sürecinde Türk dünyası. İstanbul: Emre Yayınevi.
• Arıcı, A. F. (2010). Türk dünyası ve Türkçe öğretimi. 21. Yüzyılda Türk Dünyası Uluslararası Sempozyumu, Lefke, KKTC, 2 - 05 Aralık 2010
• Arslantürk, Zeki (1997). Sosyal bilimciler için araştırma metod ve teknikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin grameri. İstanbul: Baha Matbaası.
• Baykara, T. (2005). Türk kültürü. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Bhikhu, P. (2002). Çok kültürlülüğü yeniden düşünmek. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Creswell, J.W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3.Baskı). (M. Bütün ve S. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demirel, Ö. (2012). Öğretim ilk eve yöntemleri öğretme sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Develi, H. (2015). Dil doktoru. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Glesne, C. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. Boston: Pearson Pub.
• Güftâ, H. ve Kan, M. (2011). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabının dil ile ilgili kültür ögeleri açısından incelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 239-256.
• Güleç, İ. ve Demirtaş, T. (2012). İlköğretim 8. sınıf ana dili ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir çalışma: Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri Örneği. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 74-91.
• Günay, V. D. (2016). Kültürbilime giriş. İstanbul: Papatya Yayınları.
• Horata, O. (2017). Türk Dünyası’nın kültürel ufukları: Tarihsel baglam içinde genel bir degerlendirme. Bilig/ Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 82, 117-131.
• Kaplan, M. (1977). Türk milletinin kültürel değerleri. İstanbul: MEB Yayınları.
• Kaplan, M. (1986). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kozulin, A. (2003). Psychological tools and mediated learning. Vygotsky’s educational theory in cultural context, 15-38.
• Küçük, S. (2011). Kültürler arası öğrenme üzerine bir kavram-model denemesi ve Türkçe ders kitapları. Türklük Bilimi Araştırmaları, (29), 227-260.
• Lantolf, J. P. (2000). Sociocultural theory and second language learning, London: Oxford University Press.
• Özey, R. (2014). Kültürel coğrafya. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Thousand Oaks, California: Sage Pub.
• Pilav, S., Demir, H. A. ve Demir, H. (2015). İlköğretim 7. sınıf Türkçe Ders kitaplarındaki okuma metinlerinin değer iletimi açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(206), 16-29.
• Polat, N. H. (2019). Türk Dünyası’nın entegrasyonunda lise edebiyat tarihi kitaplarının yeri. Bilig/ Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 91: 255-278.
• Risager, K. ve Carol C. (2012). Culture in textbook analysis and evaluation. ed. C. Chapelle. The Encyclopedia of Applied Linguistics. Oxford: Blackwell Pub.
• Saray, M. (2014). Yeni Türk cumhuriyetleri tarihi. İstanbul: TTK Yayınları.
• Şahin, N. (2015). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinin kültürel değerler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şentürk, L. ve Aktaş, E. (2015). Türkiye'de ve Romanya’da okutulan ana dili Türkçe ders kitaplarının değer iletimi açısından karşılaştırılması. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 215-243.
• Ünveren Kapanadze, D. (2018). Dil ve kültür aktarımında işlevsel bir araç olarak ders kitapları: Türkçe ders kitapları örneği, Electronic Turkish Studies, 13(27): 1575-1592
• Yaman, E. (2015). Gaspıralı İsmail ve Türkçede birlik. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, M. (ed.) (2015). Türk Dünyası kültürel mirası envanter çalışması. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Yılmaz, M. (ed.) (2015). Türk Dünyası somut olmayan kültürel mirasları envanter çalışması. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Yin, R. K. (2011). Applications of case study research. California: Sage Pub.
• Ortaokul Türkçe 5. Sınıf Ders Kitabı (2017) MEB Yayınları.
• Ortaokul Türkçe 6. Sınıf Ders Kitabı (2017) MEB Yayınları.
• Ortaokul Türkçe 7. Sınıf Ders Kitabı (2017) Ankara: Ez-De Yayınları.
• Ortaokul Türkçe 8. Sınıf Ders Kitabı (2017) MEB Yayınları.
• Ortaokul Kazak Dili 5. Sınıf Ders Kitabı (2015) Almatı: Atamura Yayınları.
• Ortaokul Kazak Dili 6. Sınıf Ders Kitabı (2015) Almat: Atamura Yayınları.
• Ortaokul Kazak Dili 7. Sınıf Ders Kitabı (2016) Almatı: Atamura Yayınları.
• Ortaokul Kazak Dili 8. Sınıf Ders Kitabı (2012) Almatı: Mektep Yayınları.