Çağatayca Tefsir-i Hüseynî (Mevahib-i Aliyye) Tercümesi ve Farsça Dil Özellikleri Üzerine

Year 2019, , 287 - 309, 24.06.2019

Saidbek Boltabayev

https://doi.org/10.35236/jots.560320

Cited By: 1

Abstract

After the
acceptance of Islam by Turks, the need for translations and tafsirs of the
Qur’an increased so that the Turkish works of this kind multiplied. Some of the
Qur’an translations and Turkic tafsirs are copyrighted works while some others
are translated works. In this article, the Persian language properties which
are seen in the work which is well known as the Chagatai Turkic Quran Tafsir
have been determined and it has been revealed that the tafsir is the
translation of the Mavahib-i Aliyya (also known as Tafsir-i Husaynî) written in Persian.

Keywords

Qur’an, Tafsir, Exegesis, Persian, Chagatai Turkic, translation, Husayn Waiz Kashifi

On the Translation of Tafsir-i Husaynî (Mavahib-i Aliyya) in Chagatai Turkic and Persian Language Features

Abstract

After the
acceptance of Islam by Turks, the need for translations and tafsirs of the
Qur’an increased so that the Turkish works of this kind multiplied. Some of the
Qur’an translations and Turkic tafsirs are copyrighted works while some others
are translated works. In this article, the Persian language properties which
are seen in the work which is well known as the Chagatai Turkic Quran Tafsir
have been determined and it has been revealed that the tafsir is the
translation of the Mavahib-i Aliyya (also known as Tafsir-i Husaynî) written in Persian.

Keywords

Qur’an, Tafsir, Exegesis, Persian, Chagatai Turkic, translation, Husayn Waiz Kashifi

References

• AKHMETSHİN, G. (2012). Muhammed Sadık İmankuli ve Tefsiri Teshîlu’l-Beyan, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Tefsir Bilim Dalı, Ankara. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• ATEŞ, A. (1964). “Ubeydullah Han’ın Bilinmeyen Mensur Bir Eseri: Tarcama-i Ḳavā῾id al-Ḳur’ān va Favā’id al-Furḳan”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1964: 127-147.
• BANGİ, İ. (1971). Farsça Dil Bilgisi (Grameri), Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• BİRIŞIK, A. (2004). “Osmanlıca Tefsir Tercümeleri ve Hüseyin Vâiz-i Kâşifî’nin Mevâhib-i Aliyye’si”, İslâmî Araştırmalar, 17/1: 53-68.
• ÇAĞLAR, D. (2013). Doğu Türkçesi Kur'an Tefsiri (Şuara ve Neml Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• ECKMANN, J. (1967). “Doğu Türkçesinde Bir Kur’an Çevirisi (Rylands Nüshası)”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1967: 51-69.
• ERGİN, M. (2000) Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• FAHİR, S. (1959). Mevakib Tefsiri Kur’an-ı Kerim ve Meali, İstanbul: Bütün Kitabevi.
• İMANKULI, M. S. (1996). Teshîlü’l-Beyan fi Tefsirü’l-Kur’an, Doha: Matabigu Katari’l-Vataniyye.
• İNAN, A. (1963). “Şeybanlı Özbekler Çağına Ait Bir Çağatayca Kur’an Tefsiri”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1962: 61-66.
• KURTOĞLU, K. (2015). Doğu Türkçesi Kur’an Tefsiri (Lukmān, Secde ve Ahzāb Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• PEKGÖZ, G. A. (2016). Doğu Türkçesi Kur’an Tefsiri (Sebe, Fâtır ve Yasin Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• RUBİNÇİK, A. Y (2001). Grammatika Sovremennogo Persidskogo Literaturnogo Yazıka, Moskva: Vostoçnaya Literatura FAN.
• TAHİRÜ’L-MEVLEVİ (1909). “Kısm-ı Mahsûs Tefsir-i Hüseynî’den Sûre-i Fâtiha Tercümesi”, Mihverü’l-Ulûm, 5: 79.
• TAHİRÜ’L-MEVLEVİ (1912). “Kısm-ı Mahsûs-Tercüme-i Tefsir-i Hüseynî'den Sûretü'l-Bakara”, Mihverü’l-Ulûm, 7: 111-112.
• TAŞ, İ. (2001). Çağatayca Kur’an Tefsiri 21a-41b (Giriş-Metin-Dizin), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• TEKİN, Ş. (1992). “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı II, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara: 142-192.
• TEMEL, E. (2013). Doğu Türkçesi Kur’an Tefsiri (Nur ve Furkan Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• UZUNOĞLU, H. Ş. (2015). Doğu Türkçesi Kur’an Tefsiri (Ankebut ve Rum Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• ÜNGÖR, Y. A. (2015). Doğu Türkçesi Kur’an Tefsiri (Sâffât, Sad ve Zümer Sureleri), İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]
• YELTEN, M. (2005). “Pars-Name’deki Ki’li Birleşik Cümleler Üzerine”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2/4: 45-56.
• ZÜLFİKAR, H. (1974). “Çağatayca Bir Kuran Tefsiri”, Türkoloji Dergisi, 4/1: 153-195.