A Story From Old Anatolian Turkish Period: Aksarayli Îsâ: Hikâyet-i Şuhmâ [06 Mil Yz A 6823/2]

Year 2020, Volume: 4 Issue: 1, 98 - 151, 29.01.2020

Şenol Korkmaz

https://doi.org/10.35236/jots.647607

Cited By: 2

Abstract

Aksaraylı Îsâ lived in the XIVth
century around Konya and Aksaray. It is understood from his works that he
received a good education and was familiar with religious sciences. Only four
of his works have survived today. If the literature is reviewed, new works may
be revealed. The subjects he dealt with are about religion and morality. He
aimed to popularize Islam and to explain some simple religious information to
the public through his works. In this study, Hikâyet-i Şuhmâ of Aksaraylı Îsâ,
which is registered at Ankara National Library 06 Mil Yz A 6823/2, is studied.
There is only one known copy of the work. Hikâyet-i Şuhmâ has not been the
subject of any scientific studies so far. In this study, the transcribed text,
translation and index of the story has been given and various literary and
philological studies have been conducted on the work. Thus, it was aimed to
introduce the work to the scientific world and also to contribute to the
studies on Aksaraylı Îsâ, one of the meddâh poets of the XIVth
century.

Keywords

Old Anatolian Turkish, story, masnavi, Islamic religion, Aksaraylı Îsâ

Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bir Hikâye: Aksaraylı Îsâ: Hikâyet-i Şuhmâ [06 Mil Yz A 6823/2]

Abstract

Aksaraylı Îsâ lived in the XIVth century
around Konya and Aksaray. It is understood from his works that he received a
good education and was familiar with religious sciences. Only four of his works
have survived today. If the literature is reviewed, new works may be revealed.
The subjects he dealt with are about religion and morality. He aimed to
popularize Islam and to explain some simple religious information to the public
through his works. In this study, Hikâyet-i Şuhmâ of Aksaraylı Îsâ, which is
registered at Ankara National Library 06 Mil Yz A 6823/2, is studied. There is
only one known copy of the work. Hikâyet-i Şuhmâ has not been the subject of
any scientific studies so far. In this study, the transcribed text, translation
and index of the story has been given and various literary and philological
studies have been conducted on the work. Thus, it was aimed to introduce the
work to the scientific world and also to contribute to the studies on Aksaraylı
Îsâ, one of the meddâh poets of the 14th century.

Keywords

Old Anatolian Turkish, story, masnavi, Islamic religion, Aksaraylı Îsâ

References

• AKALIN, Ş. H. vd. (2011). Türkçe Sözlük, 11. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AYVERDİ, İ. (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük I-III, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• CLAUSON, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
• ÇAĞBAYIR, Y. (2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı, Ötüken Türkçe Sözlük I-V, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• DEMİRCİ, Ü. Ö. & Ş. KORKMAZ (2008). Şeyyâd Hamza, Yûsuf ve Zelîhâ (Giriş-Metin-Günümüz Türkçesine Aktarma-Dizin ve Sözlük-Tıpkıbasım), İstanbul: Kaknüs Yayınla-rı.
• DEVELLİOĞLU, F. (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük, Ankara: Aydın Kitabevi.
• DİLÇİN, C. (1991). Mes’ûd Bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahâr (İnceleme-Metin-Sözlük), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• HİKÂYE (1971). Meydan Larousse, İstanbul, Meydan Yayınları, 5: 850-851.
• HİKÂYE (1981). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul, Dergâh Yayınları, 4: 225-230.
• KORKMAZ, Ş. & T. KORKMAZ BULUT (2019). “Eski Edebiyatımızda Hırsızlık Konulu Mensur Bir Hikâye: Hikâyet-i Uğru Abbâs”, Hırsızlık Kitabı, Ed. E. GÜRSOY-NASKALİ, Kitabevi Yayınları, İstanbul: 467-478.
• KORKMAZ BULUT, T. & Ş. KORKMAZ (2019). “Yûsuf-ı Meddâh’ın Kadı ile Uğru Hikâyesi: Günümüz Türkçesine Çevirisi”, Hırsızlık Kitabı, Ed. E. GÜRSOY-NASKALİ, Kitabevi Yayınları, İstanbul: 479-510.
• KORKMAZ, [BULUT] T. (2017). Arzu ile Kanber Hikâyesi [Milli Kütüphane Nüshası 06 Mil Yz A 8618 ve Konya Nüshası 42 Kon 1882/2], (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin ve Tıpkı-basım), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]
• KORKMAZ, Ş. (2012). Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Manzum Hikâye Mecmuası (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin ve Tıpkıbasım), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]
• KÖKTEKİN, K. (2007). Yûsuf-ı Meddâh, Varka ve Gülşah (İnceleme-Metin-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• MENİNSKİ, Franciscus á Mesgnien (2000). Thesaurus Linguarum Orientalium Turcicae-Arabicae-Persicae, Lexicon Turcico-Arabico-Persicum I-III, Grammatica Turcica IV, Onomasticum V, Index der türkischen Wörter VI, mit einer Einleitung und mit einem türkischen Wortindex von S. STACHOWSKİ, sowie einem Vortwort von M. ÖLMEZ. İstanbul: Simurg. İstanbul.
• Örnekleriyle Türkçe Sözlük I-IV (1995). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ÖZKAN, M. (2009). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• RÄSÄNEN, M. (1969). Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen, Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura.
• SARAÇBAŞI, M. E. (2010). Örnekleriyle Büyük Deyimler Sözlüğü I-II, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• STEİNGASS, F. J. (1975). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Beirut: Librairie du Liban Publishers.
• Şemseddin Sâmi (1985-1986). Temel Türkçe Sözlük I-III (Sadeleştirilmiş ve Genişletilmiş Kâmûs-ı Türkî), İstanbul: Tercüman Gazetesi Yayınları.
• TUĞLACI, P. (1971). Okyanus 20. Yüzyıl Ansiklopedik Türkçe Sözlük I-III, İstanbul: Pars Yayınevi.
• TULUM, M. (2011). XVII. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü I-XII (1993). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• YAĞCI, Ş. (2002). “Klasik Türk Edebiyatı Geleneğinde Hikâye”, Türk Dünyası Araştırmaları, 141: 147-160.
• ZENKER, J. T. (1866). Türkisch-Arabisch-Persisches Handwörterbuch, Leipzig.