AN EVALUATION OF THE PROBLEMS RELATED TO STRATEGIC PLANNING IN MUNICIPALITIES THROUGH THE REPORTS OF THE COURT OF ACCOUNTS

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 158 - 187, 21.10.2025

Buşra Yavuz , Rıdvan Engin

Abstract

With the management approach introduced to the Turkish public administration in the early 2000s, strategic planning was made compulsory in municipalities with a population over 50,000. With the strategic planning process in municipalities, it is envisaged to determine medium and long term priorities and to allocate resources according to these priorities and in this context, strategic plans have an important function in terms of effective and efficient use of resources. In this study, the reports prepared as a result of the audits conducted by the Court of Accounts in metropolitan and metropolitan district municipalities between 2013-2019 were subjected to content analysis. As a result of the analysis, serious deficiencies were identified regarding the preparation of the form and content of municipal strategic plans in accordance with the relevant legislation. In addition, it has been observed that there are many problems such as insufficient number of competent and expert personnel in the field of strategic planning in municipalities, failure to internalise the strategic planning process by the senior management and municipal staff, preparation of strategic plans by consultancy firms and insufficient stakeholder participation. In this framework, issues such as the ownership of the strategic planning process by the senior management in municipalities, trying to provide consultancy services from public institutions instead of private firms, giving more space to the opinions of internal and external stakeholders in the strategic plan preparation process and paying more attention to the preparation of the strategic plan in accordance with the strategic planning guidelines will contribute to the healthier functioning of the strategic planning process in municipalities.

Keywords

Municipality , Strategic Planning , Court of Accounts Audit

BELEDİYELERDE STRATEJİK PLANLAMAYA İLİŞKİN SORUNLARIN SAYIŞTAY RAPORLARI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Türk kamu yönetimine 2000’li yılların başında getirilen yönetim anlayışı ile birlikte nüfusu 50.000’in üzerindeki belediyelerde stratejik planlama zorunlu hale getirilmiştir. Belediyelerde stratejik planlama süreci ile orta ve uzun vadeli önceliklerin belirlenmesi ve kaynaklarını bu önceliklere göre dağıtılması öngörülmekte olup bu bağlamda stratejik planlar, kaynakların etkin ve verimli kullanılması açısından önemli bir işlev görmektedir. Bu çalışmada Sayıştay tarafından 2013-2019 yılları arasında büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyelerinde gerçekleştirilen denetimler sonucu hazırlanan raporlar içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonucu belediye stratejik planlarının şekil ve içeriğinin ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanmasına ilişkin ciddi eksiklikler tespit edilmiştir. Ayrıca belediyelerde stratejik planlama alanında yetkin ve uzman personel sayısının yetersiz olması, stratejik planlama sürecinin üst yönetim ve belediye personelince içselleştirilememesi, stratejik planların danışmanlık hizmeti alınan firmalar tarafından hazırlanması ve paydaş katılımının yetersiz olması gibi pek çok hususta sorunlar yaşandığı görülmüştür. Bu çerçevede belediyelerde üst yönetimin stratejik planlama sürecini sahiplenmesi, danışmanlık hizmetlerinin özel firmalar yerine kamu kurumlarından sağlanmaya çalışılması, stratejik plan hazırlık sürecinde iç ve dış paydaşların görüşlerine daha fazla yer verilmesi ve stratejik planlama kılavuzuna uygun biçimde hazırlamasına daha fazla özen gösterilmesi gibi hususlar belediyelerde stratejik planlama sürecinin daha sağlıklı işlemesine katkı sağlayacaktır.

Keywords

Belediye , Stratejik Planlama , Sayıştay Denetimi

References

• Afacan, H. (2022). Türkiye'de büyükşehir belediyelerinde performans denetiminin etkinliği açısından Sayıştay'ın rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.   Akman, N. (2009). Belediyelerde stratejik planlama sürecinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Akman, Ç., & Özaslan, A. (2018). Türkiye’de stratejik planlama: Büyükşehir belediyelerinin stratejik planları ne söylüyor?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(14), 55-90. https://doi.org/10.33692/avrasyad.510613
• Akpınar, R. (2013). Yerel yönetimlerde stratejik planlama uygulamasının çözümlenmesi: İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir İl Özel İdaresi örnekleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Aktan, C. C. (2006). Stratejik yönetim ve stratejik planlama. C.C. Aktan (Ed.), Kamu mali yönetiminde stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme (ss. 167-192). Seçkin Yayıncılık.
• Allison, M. & Kaye, J. (2015). Strategic planning for nonprofit organizations: A practical guide for dynamic times. John Wiley & Sons. New Jersey.
• Altan, Y. & Kerman, U. & Aktel, M. & Öztop, S. (2013). Kamu yönetiminde stratejik planlama: büyükşehir belediyeleri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 111-130. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194281
• Arıbaş, N. N. (2013). Kamuda stratejik planlamanın “katılımcılık” boyutu. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 80-100. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/39487
• Aşgın, S. (2006). Ülkemizde stratejik planlama kavramının gelişmesi. Türk İdare Dergisi, 451. 7-20. http://www.tid.gov.tr/kurumlar/tid.gov.tr/tum-sayilar(2)/2001-2025/2006/Haziran/ Yil78_451_2006_.pdf
• Aşgın, S. & Görgün, S. & Altay, Ü. (2008). Kamuda stratejik planlama. T.C. İçişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.   Ateş, H. & Köseoğlu, Ö. (2011). Belediyelerde kurumsal performans yönetimi. İlke Yayıncılık.
• Başaran, S. (2020). Belediyelerde stratejik planlamanın uygulanışında karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Rumeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Berry, F.S. (1994). Innovation in public management: The adoption of strategic planning. Public Administration Review, 54(4), 322-330. https://doi.org/10.2307/977379
• Berry, F.S. (2007). Strategic planning as a tool for managing organizational change. International Journal of Public Administration, 30(3), 331-346. https://doi.org/10.1080/ 01900690601117812
• Bingöl, N. (2006). Kamu yönetiminde stratejik planlama. C.C. Aktan (Ed.), Kamu mali yönetiminde stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme (ss. 193-204). Seçkin Yayıncılık.
• Bracker, J. (1980). The historical development of the strategic management concept. Academy of Management Review, 5(2), 219-224. https://doi.org/10.5465/amr.1980.4288731
• Bryson, J. M. (1988). A strategic planning process for public and non-profit organizations. Long Range Planning, 21(1), 73-81. https://doi.org/10.1016/0024-6301(88)90061-1
• Demir, B. (2022). Büyükşehir belediyelerinin stratejik planlarının mevzuata uygunluğunu belirmeye yönelik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Demirbaş, T., & Engin, R. (2016). Sayıştayın belediyeler üzerindeki performans denetimlerinde ulaştığı bulguların analizi. Sayıştay Dergisi, 100, 27-60. https://dergipark.org.tr/ en/download/article-file/1713940
• Erbaş, M. S. (2022). Türk kamu yönetiminde stratejik yönetim ve stratejik planlama. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Erkan, V. (2008). Kamu kuruluşlarında stratejik planlama: Türkiye uygulaması ve kuruluşlarda başarıyı etkileyen faktörler. Yayın No: DPT 2759. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Glaister, K. W. & Falshaw, J. R. (1999). Strategic planning: Still going strong?. Long Range Planning, 32(1), 107-116. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(98)00131-9
• Gözlükaya, T. (2020). Ege bölgesi il ve büyükşehir belediyelerinde stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Gürbüz, K. (2018). Belediyelerin stratejik planlarının stratejik planlama kılavuzuna uygunluk açısından karşılaştırmalı analizi. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı –I, 111-119. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(98)00131-9
• Gürer, H. (2006). Stratejik planlamanın temelleri ve Türk kamu yönetiminde uygulanmasına yönelik öneriler. Sayıştay Dergisi, (63), 91-105.
• Hepkul, A. (2002). Bir sosyal bilim araştırma yöntemi olarak içerik analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1). 1-12.
• İpek, E.A.Ş. & Akman, Ç. (2019). Son dönemde yapılan değişiklikler çerçevesinde belediyelerde stratejik planlama süreci. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2). 359-373. https://doi.org/10.33712/mana.609075
• Karasu, M.A. & Demir, M. (2012). Stratejik planlama, performans esaslı bütçeleme ve büyükşehir belediyelerindeki uygulamalar. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 339-349.
• Kerman, U., Altan, Y., & Öztop, S. (2012). Büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinde stratejik planlama: Ankara, İstanbul ve İzmir örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 89-100. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/201604
• Kissler, G. R. & Fore, K. N. & Jacobsen, W. S. & Kittredge, W. P. & Stewart, S. L. (1998). State strategic planning: Suggestions from the Oregon experience. Public Administration Review, 58(4), 353-359. https://doi.org/10.2307/977565
• Özer, M.A. & Bozkurt, P. (2017). Kamu kurumlarında stratejik yönetim uygulaması olarak stratejik planlama. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(9), 174-188. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/328794
• Pindur, W. (1992). Public sector strategic planning for the year 2000. Journal of Strategic Change, 1(2), 101-117. https://doi.org/10.1002/jsc.4240010207
• Poister, T.H., & Streib, G. (2005). Elements of strategic planning and management in municipal goverment: Status after two decades. Public Administration Review, 65(1), 45-46. https://doi.org/10.1111/ j.1540-6210.2005.00429.x
• Resmî Gazete. (2003). Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Kanun No: 5018). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 25326, Mükerrer).   Resmî Gazete. (2004). Büyükşehir Belediye Kanunu (Kanun No: 5216). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 25531).
• Resmî Gazete. (2005). Belediye Kanunu (Kanun No: 5393). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 25874).
• Resmî Gazete. (2006). Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmî Gazete (Sayı: 26179).
• Songür, N. (2008). Belediyelerin stratejik planlama sürecindeki gereklilikleri yerine getirme durumları üzerine bir araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 17(4), 63-86. http://www.sp.gov.tr/upload/ xSpKutuphane/files/pvzNI+BelediyelerinSPGereklilikleri_NeseSONGUR.pdf
• Songür, N. (2009). Belediyelerin stratejik planlama yaklaşımına bakış açıları. Çağdaş Yerel Yönetimler, 18(4), 27-52. http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/fU6z2+BelediyelerinSP YaklasiminaBakisi_NeseSONGUR.pdf
• T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). Belediyeler için stratejik planlama rehberi. Ankara. http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/2nABM+Belediyeler_Icin_Stratejik_ Planlama_Rehberi.pdf
• T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021). Kamu idareleri için stratejik planlama kılavuzu. (Sürüm 3.1.). Ankara. http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/0QRai+ Kamu_ Idareleri_Icin_Stratejik_Planlama_Kilavuzu_V3_1_.pdf
• T. C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu kalkınma planı (2014- 2018) kamuda stratejik yönetim çalışma grubu raporu. Ankara. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/ Onuncu-Kalkinma-Plani-Kamuda-Stratejik-Yonetim-Calisma-Grubu-Raporu.pdf
• Yıldırım. M. F. (2011). Mahalli idarelerde yönetişim ve belediye stratejik planlarının iyi yönetişim ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmesi (Uzmanlık tezi). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. Ankara. http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/kbQBs+MFYildirimTez. pdf