WITHIN THE CONTEXT OF REGIONAL SECURITY COMPLEX THEORY: THE EASTERN MEDITERRANEAN COMPLEX

Year 2025, Issue: 4, 1 - 43, 30.06.2025

Yalçın Özkütük

Abstract

Due to the various struggles that have taken place in the region in the past, the Eastern Mediterranean, which has often acted as a weathervane in determining the direction of international developments, continues to fulfill its historical role amid great turmoil within the struggle of contemporary regional and global powers. The starting point of the article has been to find a valid answer to the question: “What are the security issues of the Eastern Mediterranean from the perspective of the Regional Security Complex Theory, and what are the characteristics of the relationships between these issues?” within the overall complexity of the region. In addressing the question, the "Regional Security Complex Theory," a product of the Copenhagen School, has been chosen due to its incorporation of various international relations theories, its broad perspective on security perceptions, and its regional-level approach. In the article, analyses at local, regional, and global levels have been conducted regarding the region, which is not currently classified as a distinct regional structure within the theory. The findings obtained from these analyses have been placed within the framework of the "criteria for being a Regional Security Complex." In this way, the argument that "the Eastern Mediterranean region can be better explained when considered as a Regional Security Complex" has been attempted to be proven. As a result, in the article, which employs a qualitative research method, it is anticipated that the security issues in the region can be better explained through the "Eastern Mediterranean Regional Security Complex" and that a contribution can be made to the theory, which leaves room for change.

Keywords

Regional Security Complex Theory, Eastern Mediterranian, Local-Regional-Global Level Analyses

BÖLGESEL GÜVENLİK KOMPLEKSİ TEORİSİ BAĞLAMINDA DOĞU AKDENİZ KOMPLEKSİ

Abstract

Geçmişte bölgede yaşanan her tür mücadeleden kaynaklı olarak çoğu kez uluslararası gelişmelerin yönünü belirlemede rüzgârgülü görevi yapan Doğu Akdeniz coğrafyası, günümüz bölgesel ve küresel güçlerinin mücadelesi kapsamında büyük bir karmaşa içinde tarihi görevini sürdürmektedir. Bölgedeki mevcut karmaşıklık bütününü, “Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi açısından Doğu Akdeniz’in güvenlik sorunları ve bu sorunların birbirleri ile ilişkilerinin özellikleri nelerdir?” sorusuna geçerli bir yanıt bulabilmek, makalenin çıkış noktası olmuştur. Sorunun yanıtlanması kapsamında, Kopenhag Okulu’nun bir ürünü olan “Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi”, farklı uluslararası ilişkiler teorilerini bünyesinde barındırıyor olmasından, güvenlik algılamalarına geniş bir perspektiften ve bölgesel seviyeden bakmasından ötürü tercih edilmiştir. Makalede genel olarak, hali hazırda teoride ayrı bir bölgesel yapı formunda yer almayan bölgeye ilişkin; yerel, bölgesel ve küresel seviyelerde analizler yapılarak elde edilen bulgular “Bölgesel Güvenlik Kompleksi olma kriterleri” çerçevesinin içine yerleştirilmiş ve bu şekilde “Doğu Akdeniz bölgesi Bölgesel Güvenlik Kompleksi olarak değerlendirildiğinde daha iyi açıklanabilir.” argümanı kanıtlanmaya çalışılmıştır. Sonuçta, nitel araştırma yöntemi kullanılan makalede “Doğu Akdeniz Bölgesel Güvenlik Kompleksi” üzerinden bölgedeki güvenlik sorunlarının daha iyi açıklanabileceği ve aynı zamanda değişime açık kapı bırakan teoriye bir katkıda bulunulabileceği öngörülmüştür.

Keywords

BÖLGESEL GÜVENLİK KOMPLEKSİ TEORİSİ, DOĞU AKDENİZ, YEREL-BÖLGESEL-KÜRESEL SEVİYE ANALİZ

References

• Ahmadian, H. (2019). “Societal (In)Security in the Middle East: Radicalism as a Reaction?”. Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. Ed. Bettina Koch and Yannis Stivatchtis. Bristol: E-International Relations Publishing: 24-45.
• Akbayır, M. ve Savaş, C. (2021). ”Bölgesel Güvenlik Kompleksi Kuramı’nda Yalıtıcı Kavramı: Doğu Akdeniz ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Akdeniz İİBF Dergisi. C. 21, S. 2: 226-244.
• Akengin, H. ve Yaşar, A. (2018). “Suriye’nin Jeopolitik Konumu Bağlamında Suriye-Rusya İlişkileri”. Süleyman Demirel Üni. Sosyal Bil. Ens. Dergisi. C.3, S. 32: 25-57.
• Altunkaya, A. (2022). “İsrail Nereye Gidiyor?“ https://fikirturu.com/jeo-politik/israil-nereye-gidiyor/[Erişim Tarihi: 10.02.2024].
• Aron, R. (2017). Peace and War: A Theory of International Relations. 3. ed. New York and London: Routledge.
• Atlıoğlu, Y. (2006). “Orta Doğu’da Devlet Kavramı ve Otoriterlik”. https://yasinatlioglu.wordpress.com/category/orta-dogu/[Erişim Tarihi: 18. 01. 2024].
• Aydın, K. (2018). “Analiz-I Doğu Akdeniz'de enerji düğümü”. https://haber.sol. org.tr/turkiye/analiz-i-dogu-akdenizde-enerji-dugumu-251524 [Erişim Tarihi: 24.10.2023].
• Aydın, Y. (2023). “Almanya-Fransa: Hangisi AB’nin lideri olacak?”. https:// fikirturu.com/jeo-politika/almanya-fransa-hangisi-abnin-lideri-olacak/ [Erişim Tarihi: 06.05.2024].
• Axt, H. (2022). “Conflicts and Global Powers in the Eastern Mediterranean. An Introduction”. Comparative Southeast European Studies. V. 70, N. 3.
• Babüroğlu, N. (2023). “Gelecek kuşaklara devredilecek stratejik sorunlar”. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/gelecek-kusaklara-devredilecek-stratejik-sorunlar-661117h.htm [Erişim Tarihi: 22.04. 2024].
• Bar’el, Z. (2022). “The Middle East's Next Conflict Is Likely Lurking in the Water”. https://www.Haaretz.com/İsrel-news/2022-05-20/The Middle East's Next Conflict Is Likely Lurking in the Water [Erişim Tarihi: 05.10.2023].
• Barnutz, S. (2010). “The EU’s logic of security: Politics through institutionalised discourses”. European Security. V. 19, N. 3: 377-394.
• Bauer, P. (2015). “The European Mediterranean Policy after the Arab Spring: Beyond Values and Interests”. Middle East Critique. V. 24, N. 1: 27-40.
• Beck, M. (2010). “Israel: Regional Politics in a Highly Fragmented Region”. Regional Leadership in the Global System: Ideas, Interests and Strategies of Regional Powers. ed. Daniel Flemes. Surrey: Ashgate Publishing: 127-151.
• Bilgin, P. (2005). Regional Security in the Middle East. NewYork: Routledge Curzon.
• Bölükoğlu, İ. (2021). “Tarihsel Süreç ve Bölgesel Jeopolitik Işığında İsrail’in Doğu Akdeniz Politikası”. Doğu Akdeniz’de Yeni Güç Mücadelesi; Enerji, Güvenlik ve Diplomasi. Ed. Abdullah Aydın ve Murad Duzcu. 2.bs. İstanbul: Çizgi Kitabevi: 166-185.
• Bryan, D. and Farid, M. (2022). “Analyzing The Presence of Russia in the Eastern Mediterranean Sea”. AEGIS. V. 6, N.1: 45-59.
• Buzan, B. (2003). “Regional Security Complex Theory in the Post-Cold War World”. Theories of New Regionalism. Ed. Fredrik Söderbaum and Timothy M. Shaw. New York: Palgrave Mcmillan: 140-159.
• Buzan, B. (1983). People, States, and Fear: The National Security Problem in International Relations. Sussex: Wheatsheaf Books.
• Buzan, B. and Waever, O. (2009). “Macrosecuritisation and security constellations: reconsidering scale in securitisation theory”. Review of International Studies. V. 35, N. 2: 253-276
• Buzan, B. and Waever, O. (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security. New York: Cambridge University Press.
• Buzan, B., Waever, O. and De Wilde, Jaap. (1998). Security: A New Framework for Analysis. London: Lynne Rienner Publishers.
• Cicioğlu, F. ve Bayram Y. (2019). “Avrupa Birliği’nin Değerleri Çerçevesinde Ortadoğu Politikasını Anlamlandırmak: Mısır, Suriye ve Irak Örneği”. Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi. C. 7, S. 2: 327-360.
• Csicsmann, L. and Rózsa, E. (2022). “An Ancient Regional Security Complex on the Rise: The Nile Water Controversy from the Perspectıve of Egypt”. ARABIST: 17-30.
• Çeçen, A. (2018). “Türkiye’nin Bölgesel Güvenliği”. http://ankaenstitusu. com/turkiyenin-bolgesel-guvenligi/[Erişim Tarihi: 20.01.2024].
• Çelikpala, M. (2019). “Güvenlik İkilemi”. Güvenlik Yazıları Serisi, No.48. https://trguvenlikportali.com/wpcontent/uploads/2019/12/GuvenlikIkilemi_MitatCelikpala_v.1.pdf [Erişim Tarihi: 28.03.2025].
• Çitçi, M. (2022). “Tarihten Günümüze İngiltere’nin Ortadoğu Politikası”. https://stratejikortak.com/2022 /05/34326.html [Erişim Tarihi:25.04.2024].
• Demir, İ. (2020). “Türk Deniz Yetki Alanlarının Belirlenmesinin Hukuki Dayanakları ve İç Hukuk Üzerine Bazı Düşünceler”. Adalet Dergisi. C. 2, S. 65: 27-50.
• Demmers, J. (2012). Theories of Violent Conflict: An Introduction. London and New York: Routledge.
• Dizdaroğlu, C. (2023). “Jeopolitik Güç Mücadelesi: Çin’in Doğu Akdeniz’deki Varlığı”. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi. C. 6, S. 11: 1-22.
• Doğu Akdeniz’den Basra’ya Krizler ve Düzen-Rapor. (2019). Ed. Yılmaz Çolak, Mehmet Şahin, Buğra Sarı ve Murat Tınas. Ankara: Polis Akademisi Yayınları 69.
• “Doğu Akdeniz’de Yükselen Gerilim: Siyasi, Askeri ve Ekonomik Açıdan Yapılması Gerekenler” (2019). SDE Raporu. Ankara: 1-20.
• Dorraj, M. (2023). “The Belt and Road Initiative and China’s Expanding Ties with West Asia and North Africa”. Routledge Companion To China And The Middle East And North Africa. Ed. Yahia H. Zoubir. London and New York: Routledge: 64-79.
• Durusoy, S. ve Şamiloğlu, Ö. (2012). “AB’nin Zayıf Ekonomik Halkası Yunanistan’ın Ekonomik Krizi Dinecek mi?”. Alternatif Politika. C. 4, S. 1: 84-128.
• Edelman, E. and Ruhe, J. (2021). “America should re-envision the Eastern Med as a multi-theater power-projection platform”. https://www.defensenews.com/opinion/ commentary/2021/11/20/american-should-re-envision-the-eastern-med-as-a-multi-theater-power-projection-platform/[Erişim Tarihi: 22.04. 2024].
• Ekici, T. (2019). The Political and Economic History of North Cyprus. Switzerland: Palgrave.
• Erdem, D. F. ve Erdem, Ç. (2013). “Ortadoğu’da Otoriter Rejimler: Ortadoğu Arap Toplumları’nın Tarihsel, Siyasal ve Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerinden Bir Değerlendirme”. Akademik Ortadoğu Dergisi. C. 7, S. 14: 213-241.
• Erişti, S. D. B. (2013). “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, ed. Adile Aşkım Kurt (Eskişehir: Anadolu Üni. Yayını No: 2750).
• Erkeç, E. (2023). “Adalar Denizi’nde Yaşanan Türkiye-Yunanistan Geriliminin Doğu Akdeniz Bölgesel Güvenlik Kompleksine Yansımaları”. BRIQ Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi. C. 4, S. 2: 24-48.
• Esmaeili, N. P., Salimi, H. and Firoozabadi, S. J. D. (2021). “Critical and Complementary Review of Buzan’s Regional Security Complex Theory in The Wake of Middle East Regional System”. Geopolitics Quarterly. V. 16, N. 4: 135-164
• Evcan, H. (2021). “Güvenlikleştirme ve Bölgesel Güvenlik Kompleksi: “Arap Baharı” Üzerinden Değerlendirmeler”. Social Sciences Research Journal. C. 10, S. 2: 312-327.
• Galanos, G. and Roukanas, S.A. (2019). “The Political Economy of Eastern Mediterranean”. The New Eastern Mediterranean: Theory, Politics and States in a Volatile Era. Ed. Spyridon N. Litsas and Aristotle Tziampiris. e-book: Springer: 61-78.
• “Global Firepower Countries Index”, 2024, https://www.globalfirepower.com/ countries.php [Erişim Tarihi: 15.09.2024].
• Goldstein, L. and Yuri, Z. (2004). “A tale of two fleets-a Russian perspective on the 1973 naval standoff in the Mediterranean”. Naval War College Review. V. 57, N. 2: 27-62.
• Göçmen, D. (2023). “Filistin problemi, felsefe ve geleceğin toplumu”. https://gazetebilim. com.tr/filistin-problemi-felsefe-ve-gelecegin-toplumu/[Erişim Tarihi: 10.04.2024].
• Grow, J. (2019). “Economic (In)Security And Economic Integration In The Middle East”. Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. Ed. Bettina Koch and Yannis Stivatchtis. Bristol: E-International Relations Publishing: 61-79.
• Gürdeniz, C. (6 Şubat 2021). “Megali Idea’dan megalomaniye”. https://www.veryansintv. com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/megali-ideadan-megalomaniye/[Erişim Tarihi: 22.01.2024].
• . (14 Mart 2021). “Yunan halkı bedel ödemeye devam ediyor”. https://www. veryansintv.com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/yunan-halki-bedel-odemeye -devam-ediyor/[Erişim Tarihi: 22.01. 2024].
• . (24 Ekim 2021).“Yunanistan neden Türkiye düşmanıdır?”. https://www. veryansintv. com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/yunanistan-neden-turkiye-dusmanidir/[Erişim Tarihi: 22. 01. 2024].
• . (26 Haziran 2022). “KKTC: Türk deniz jeopolitiğinin vazgeçilmez anahtarı”. https://www.veryansintv.com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/kktc-turk-deniz-jeopolitiginin-vazgecilmez-anahtari/[Erişim Tarihi:08.02.2024].
• . (4 Eylül 2022). “İngiltere’nin Jeopolitik Kırılganlığı”. https://www.veryansintv.com/ yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/ingilterenin-jeopolitik-kirilganligi/ [Erişim Tarihi: 28.04.2024].
• . (25 Aralık 2022). “Komünizm kalesinden Amerikan kalesine metamorfoz: Yunanistan ve Güney Kıbrıs”. https://www.veryansintv.com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/komunizm-kalesinden-amerikan-kalesine-metamorfoz-yunanistan-ve-guney-kibris/[Erişim Tarihi: 19.01.2024].
• . (15 Ocak 2023). “Vefa, Cesaret ve Asalet”. https://www.veryansintv.com/ yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/vefa-cesaret-ve-asalet/[Erişim Tarihi: 06.02. 2024].
• . (12 Mart 2023). “100. yılda toprak gemi ve Mavi Vatan için jeopolitik esaslar”. https://www.veryansintv.com/yazar/cem-gurdeniz/kose-yazisi/100-yilda-toprak-gemi-ve-mavi-vatan-icin-jeopolitik-esaslar/ [Erişim Tarihi: 06.02. 2024].
• Güven, M. E. ve Tekin, F. (2023). “Bölgesel Güven(siz)likten Küresel Güven(siz)liğe Doğu Akdeniz Sorunu”. International Journal of Politics and Security (IJPS). V. 5, N. 1: 163-183.
• Habibi, N. (2021). https://www.uikpanorama.com/blog/2021/11/09/chinas-economic-and-strategic-relations-with-the-levant-region/ [Erişim Tarihi: 15.06.2024].
• Harunoğulları, M. (2021). “ABD ve Rusya’nın Suriye İç Savaşına Müdahalelerinin Jeopolitik Yaklaşımları”. Ortadoğu ve Göç. C. 11, S. 1: 43-84.
• Hoffman, J. (2023). “Rethinking Security and Stability in the Middle East”. PRISME: 1-9.
• Hürsoy, S. (2013). “Eleştirel Kuram Perspektifinden Kıbrıs Sorunu”. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. S. 48 : 23-41.
• Jarząbek, J. (2019). “The Theory of Regional Security Complexes in the Middle Eastern Dimension”. Digest of World Politics. V.9: 155-170.
• . (2020). “Regional security complex theory: reflections and reformulations”. Securitization Revisited: Contemporary Applications and Insights. Ed. Michael J. Butler. London and New York: Routledge: 47-66.
• Ibragimov, I. (2023). “Egypt in the Eastern Mediterranean”. The Struggle for The Eastern Mediterranian. Ed. Irina Zvyagelskaya. Moskow: IMEMO: 80-95.
• Isaac, S. K. (2016). “EU Action in the Mediterranean: Structural Impediments Post-2011”. Middle East Policy. V. 18, N. 4: 92-102.
• Karakaya, İ. ve Çelik, T. (2021). “Ortadoğu’da Arap Baharı Süreci ve Libya İç Savaşı”. Akademik İzdüşüm Dergisi. C. 6, S. 1: 175-192.
• Karataş, Y. (2020). “Libya’da Emperyalist Paylaşım Mücadelesi ve Türkiye’nin Rolü”. https://teoriveeylem.net/tr/2020/07/04/libyada-emperyalist-paylasim-mucadelesi-ve-turkiyenin-rolu/ [Erişim Tarihi: 05.03. 2024].
• Kaya, R. (2019). “Central Asian ‘Regional Security Complex’ and Shanghai Cooperation Organization”. International Journal of Political Science & Urban Studies. V. 7: 53-71.
• Kedikli, U. ve Hacıahmetoğlu, İ. (2018). “Etnik Çatışma Bağlamında Kıbrıs’ta Türk-Rum İlişkileri”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. C. 7, S. 5: 190-203.
• Kim, Y. and Blank, S. (2020). “Russia and the Mediterranean in the Era of Great Power Competition: Russia’s New Naval Challenges to the West”. Mediterranean Review. V. 13, N. 1: 65-98.
• KKTC Devleti Fonksiyonel-Kurumsal Gözden Geçirme Çalışması.(2013) Ankara: TEPAV Yayınları No.63.
• Koch, B. and Stivachtis, Y.A. (2019). “Introduction: Regional Security in the Middle East”. Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. Ed. Bettina Koch and Yannis A. Stivachtis. Bristol: E-International Relations: 1-12.
• Kona, G. G. (2004). “Ortadoğu’da Güvenlik Algılaması ve Dahili Risk Faktörlerinin Etkisi”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi. C. 8: 113-138.
• Kouskouvelis, I. I. (2019). “Smart” Leadership in a Small State: The Case of Cyprus”. The Eastern Mediterranean in Transition: Multipolarity, Politics and Power. Ed. Spyridon Litsas and Aristotle Tziampiris. London and New York: Routledge: 93-118.
• Kökyay, F. (2021). “ Enerji Güvenliği Ekseninde Doğu Akdeniz Gaz Forumu”. Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi. C. 6, S.1: 216-239.
• Kumar, V. (2003). “A Critical Methodology of Globalization: Politics of the 21st Century?”. Indiana Journal of Global Legal Studies. V. 10, N. 2: 87-111.
• Luenam, J. (2014). “Rethinking Turkey’s Position in the Middle Eastern Regıonal Security Complex: From Insulator to Regıonal Leader?”. (Thesis of Degree Master. The American University in Cairo. The Political Science Department).
• Makovsky, A. (2022). “Opportunities and Challenges in the Eastern Mediterranean: Examining U.S. Interests and Regional Cooperation”. https://www.americanprogress. org/article/opportunities-and-challenges-in-the-eastern-mediterranean-examining-u-s-interests-and-regional-cooperation/ [Erişim Tarihi: 22.04.2024].
• Mensa, S. (2023). “İsrail Zayıflığı”. https://turkish.aawsat.com/home/article/ 4462471/sam-mensa/israil-zayıflığı [Erişim Tarihi: 10.02.2024].
• Mitchell, C.R. (1981). The Structure of International Conflict. New York: St. Martin’s Press.
• Mylonas, H. and Ahram, A.I. (2019). “Hierarchy, Sovereignty, and Adaptation in the Eastern Mediterranean. The New Eastern Mediterranean: Theory, Politics and States in a Volatile Era. Ed. Spyridon N. Litsas and Aristotle Tziampiris. e-book: Springer Published: 31-44.
• Nalçacı, E. (2019). “Doğu Akdeniz’de doğalgaz çekişmesi”. https://haber.sol.org.tr/yazarlar/ erhan-nalcaci/dogu-akdenizde-dogalgaz-cekismesi-264665 [Erişim Tarihi: 24.10.2023].
• . (2020). “Doğu Akdeniz’deki gerilime nasıl yaklaşmalı?”. https://haber.sol.org.tr /yazar/dogu-akdenizdeki-gerilime-nasil-yaklasmali-13766 [Erişim Tarihi: 24.10.2023].
• Naumkin, V. (2023). ”The Eastern Mediterranean in Regional and World politics”. The Struggle For The Eastern Mediterranian. Ed. Irina Zvyagelskaya. Moscow: IMEMO:13-22.
• Nolte, D. (2010). “How to compare regional powers: analytical concepts and research topics”. Review of International Studies. V. 36, C. 4: 881-901.
• Nye, J. and Welch, D. (2021). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak. Çev. Renan Akman. 6.bs. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• “Orta Doğu’da Su Sorunu”. (2015). https://www.tarihbilimi.net/orta-doguda-su-sorunu/[Erişim Tarihi: 06.03.2024].
• Orhan, D. D. (2018). “Avrupa Birliği’nin Güney Akdeniz Politikasında Güvenlik-Demokrasi İkilemi: Arap Baharı Sonrası Kurumsal Girişimler”. Gümüşhane Üni. Sos. Bil. Ens. Dergisi. C. 9, S. 24: 44-68.
• Örmeci, O. (2020). “Birleşik Krallık’ın Ortadoğu Politikası”. https://politikaakademisi.org/ 2020/03/07/birlesik-krallikin-ortadogu-politikasi/ [Erişim Tarihi:25.04. 2024].
• . (2021). “Fransa’nın Doğu Akdeniz Politikasını Anlamak”. Uluslararası Güç Mücadelesinin Yeni Arenası Doğu Akdeniz. Ed. Tayyar Arı ve Mesut Hakkı Caşın. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık: 175-213.
• Özdemir, V. ve Hasan, B. (2018). “Uluslararası Ekonomi Politik Bir Değerlendirme: Karadeniz ve Doğu Akdeniz Deniz Alanları Sorunu”. Türkish Studies. C. 13, S. 22: 401-416.
• Özkan, K. M. (2021). Birleşik Krallık ve Terörizmle Mücadele. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkütük, Y. (2024). “ABD ve Birleşik Krallığın Kıbrıs Politikalarının Vazgeçilmezleri: Birleşik Krallık Egemen Üs Alanları”. Sav. ve Güv. Arş. Dergisi, C. 1, S. 1: 1-20.
• Özülker, U. (2021). “Ortadoğu Sorunları ve Türkiye”. Doğu Akdeniz’de Rekabet. Ed. Şenol Çarık. İstanbul: Halk Kitabevi: 109-126.
• Pamir, N. (2021). “Doğu Akdeniz Bölgesinin Enerji Jeopolitiği Açısından Önemi”. Bütün Dünya Dergisi: 84-93.
• Pardo, S. and Gordon, N. (2019). “The Instrumentalization of Euroscepticism by Third Parties”. The New Eastern Mediterranean: Theory, Politics and States in a Volatile Era. Ed. Spyridon N. Litsas and Aristotle Tziampiris. e-book: Springer: 97-112.
• Rashed, D. (2019). “Geography, Resources And The Geopolitics Of Middle East Conflicts”. Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. Ed. Bettina Koch and Yannis Stivatchtis. Bristol: E-International Relations Publishing: 131-145.
• Rubin, A. and Eiran, E. (2019). “Regional Maritime Security in the Eastern Mediterranean: Expectations and Reality”. International Affairs. V. 95, N. 5: 979–997.
• Sadurski, L. (2022). “Regional Security Complex Theory: Why is This Concept Still Worth Developing”. Athenaeum Polish Political Sciece Studies. V. 75, N. 3: 137-153.
• Schmoll, M. C. (2017). “Gas in the maritime Exclusive Economic Zone of Israel and the transformation of the Regional Security Complex Levant”. Journal of Military and Strategic Studies (JMSS). V. 17, N. 3: 73-86.
• Seagle, A. (2019). “ Environmental (In)Security in The Middle East”. Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. Ed. Bettina Koch and Yannis Stivatchtis. Bristol: E-International Relations Publishing: 80-98.
• Shama, N. (2021). “Egypt: Threats and Interests in the Eastern Mediterranean”. The Scramble For The Eastern Medıterranean: Energy and Geopolitics. Ed.Valeria Talbot. Milan: ISPI: 61-76.
• Surkov, N. (2023). “Russia’s Return to the Eastern Mediterranean: Interests, Priorities and Partners”. The Struggle for The Eastern Mediterranian. Ed. Irina Zvyagelskaya. Moskow: IMEMO: 142-151.
• Surkov, N. and Tsaregorodtseva, G. (2023). “USA in the Eastern Medıterranean: Search for a New Strategy”. The Struggle for The Eastern Mediterranian. Ed. Irina Zvyagelskaya. Moskow: IMEMO: 153-160.
• Stivachtis, Y. (2019). “Eastern Mediterranean: A New Region? Theoretical Considerations”. The New Eastern Mediterranean: Theory, Politics and States in a Volatile Era. Ed. Spyridon N. Litsas and Aristotle Tziampiris. e-book: 45-60.
• . (2021). “A Mediterranean Region? Regional Security Complex Theory Revisited”. Vestnik RUDN International Relations. V. 21, N. 3: 416-428.
• . (2018). “Introduction”. Conflict and Diplomacy in the Middle East External Actors and Regional Rivalries. Ed. Yannis Stivachtis. Bristol: e-IR Publishing: 1-15.
• Svistunova, I. and Kvashnin, Y. (2023). “Turkish-Greek Contradictions as an Important Factor of Regional Policy”. The Struggle for The Eastern Mediterranian. Ed. Irina Zvyagelskaya. Moskow: IMEMO: 40-52.
• “Syrian Civil War: Six Years into the Worst Humanitarian Tragedy Since WWII”. (2017). GIJC Report: 1-41.
• Şahin, İ. ve Yazıcı, H. (2021). “Greece’s “Changing” Israel And “Unchanging” Egyptian Policy”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. C. 19, S. 3: 115-138.
• Şen, G. (2022). “Ortadoğu ve Kuzey Afrika Siyaseti: Aktörler ve Süreçler”. Uluslararası İlişkilere Giriş. Ed. Selçuk Barış Gülmez ve Didem Buhari. Ankara: Orion Yayınları: 401-424.
• Tarakçı, N. (2017). “KKTC İçeriden mi Yıkılacak?”. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/42074 /kktc iceriden_mi _yikilacak [Erişim Tarihi: 08.02.2024].
• Tokat, E. (2022). “AKP, 20 yılda 'Türk-İslam sentezi'ni gerçekleştirebildi mi?”. https://kisadalga.net/haber/detay/akp-20-yilda-turk-islam-sentezini-gerceklestirebildi-mi_51303 [Erişim Tarihi: 08.01.2024].
• Tokmakoğlu, G. (2020). “ABD Gözüyle Akdeniz Değerlendirmesi”. https:// politikmerkez.com/konular/politika/abd-gozuyle-akdeniz-degerlendirmesi/ [Erişim Tarihi: 22.04.2024].
• Turan, İ. (2019). “Reorienting Turkish Foreign Policy: Successes, Failures, Limitations”. The Eastern Mediterranean in Transition: Multipolarity, Politics and Power. Ed. Spyridon Litsas and Aristotle Tziampiris. London and New York: Routledge: 133-147.
• Tziampiris, A. (2019). “The New Eastern Mediterranean as a Regional Subsystem”. The New Eastern Mediterranean: Theory, Politics and States in a Volatile Era. Ed. Spyridon N. Litsas and Aristotle Tziampiris. e-book:1-29.
• Tziarras, Z. (2021). The Stakes for Greece and Cyprus in the Eastern Mediterranean”. The Scramble For The Eastern Medıterranean: Energy and Geopolitics. Ed. Valeria Talbot (Milan: ISPI): 29-45.
• Uzgel, İ. (2022). “Suriye’nin Kolonizasyonu”. https://kisadalga.net/yazar/suriyenin-kolonizasyonu _36862 [Erişim Tarihi: 10.10.2023].
• Ülger, İ. K. (2020). “Avrupa Birliği’nin Doğu Akdeniz Stratejisi”. Uluslararası Siyasette Doğu Akdeniz. Ed. İsmail Numan Telci ve Recep Yorulmaz. Ankara: Ortadoğu Yayınları: 259-282.
• Yegin, M. (2022). “United States Policy in the Eastern Mediterranean”. Comp. Southeast Europ. Stud. V. 70, N. 3: 439-461.
• Yerdelen, B. K. (2022). “Ortadoğu’da Şiddet, Egemenlik ve Toplumsal Adalet Sorunları”. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi. C. 6, S. 2: 526-558.
• Yıldız, D. (2008). Su Sorunu Açısından Akdeniz’in Doğusu. İstanbul: Bizim Kitaplar.
• Yılmaz, M. A. (2014). “ABD Emperyalizmi Ortadoğu’dan Vazgeçmez, Vazgeçirilir”. ABD Emperyalizmi ve Ortadoğu. Ed.Mehmet Ali Yılmaz. Ankara: İmge Kitabevi: 45-50.
• Zayid, M. B. (2023). “Trablus savaşının ardından Libya'da yeni gelişmeler var mı?”. https://www.indyturk.com/node/657411/dünya/trablus-savasının-ardından-libyada-yeni-gelismeler-var-mı [Erişim Tarihi: 14.10. 2023].
• Zittis, G., Almazroui, M., Alpert, P., Ciais, P., Cramer, W., Dahdal, Y., Fnais, M., Francis, D., Hadjinicolaou, P., Howari, F., Jrrar, A., Kaskaoutis, D., Kulmala, M., Lazoglou, G., Mihalopoulos, N., Lin, X., Rudich, Y., Sciare, J., Stenchikov, G., Xoplaki, E. and Lelieveld, J. (2022). “Climate Change and Weather Extremes in the Eastern Mediterranean and Middle East”. Reviews of Geophysics: 1-48.
• “World Economic Outlook”. (2024). IMF.