Evaluation of the Quality of Life of Cities by Using Objective Indicators

Year 2002, Volume: 1 Issue: 2, 277 - 286, 16.08.2002

Ayse Nilay Evcil Gülay Başarır Kıroğlu

Abstract

From the urban planning point of view, quality of life contributes to planning process as creating more livable and sustainable spaces, distributing sources equitably, indicating new objectives to people's migration and firms' location in-between cities. In this millennium, due to the new understanding of quality, which is not a degree of personal choice and appreciation, the importance and development of quality of life researches increased and it has gained a communal meaning. Today, in many countries quality of life researches' are being made periodically but it is still a new concept in our country. In order to reach benefits for long term from the quality of life researches, effective and wide researches should be done quickly.

In this paper, it is aimed to evaluate quality of life by using objective indicators in cities of İstanbul, Ankara and İzmir regions defined by SPO in the study of hierarchy of settlements in Turkey. The factor analysis is performed to reduce variable sets which is formed of a number of objective indicators selected from the planning literature and cities are listed according to factor score rank of the analysis. İstanbul takes the first place in this list, whereas Isparta is the last.

It can be said that crowded cities serve a variety of services and a colorful life for their citizens which make it valuable in the ranking of cities. As a result of factor analysis, 5 factors were obtained which explained 83 % of total variance. Therefore, the first group consisted of social-cultural and health factors, are found to be more related with quality of life. According to this result, these variables are the most important factors and they are in lack of people's daily lives in study area.

Keywords

Quality of Life, Objective Indicators, Factor Analysis

Nesnel Göstergeler Kullanılarak Kentlerin Yaşam Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Şehir planlama bilimi açısından bakıldığında yaşam kalitesi, daha yaşanılabilir ve sürdürülebilir mekanlar planlanması, mevcut kaynakların daha hakça dağıtılması, göç araştırmalarına ve firma yer seçimine yeni bir boyut katması gibi başlıklar da planlamaya katkı sağlamaktadır. İçinde bulunduğumuz bu yeni bin yılda kalitenin kişisel bir beğeni ölçütü olmaktan çıkarak toplumsal içerik kazanması da yaşam kalitesi araştırmalarının önemi ve gelişimini arttırmıştır. Artık pek çok ülkede periyodik yapılan araştırmalar arasında yer alan yaşam kalitesi kavramı, ülkemizde henüz yeni bir kavramdır. Uzun vadeli yararlar sağlamak için bu konuda hızla ve geniş çapta araştırmalar yapmaya gerek vardır.

Bu çalışmada, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından yerleşmelerin kademelenmesi araştırması ile belirlenen bölgelerden İstanbul, Ankara ve İzmir bölgeleri örnek alınmış ve bu bölgelere dahil olan kentsel alanlarda nesnel göstergelere dayanarak kentlerin yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Literatürde yer alan kentsel yaşamla ilgili belirli bir grup nesnel göstergeye faktör analizi yöntemi uygulanarak veri seti küçültülmüş ve faktörlerin oluşturduğu skorlara göre yaşam kalitesi açısından kentlerin elde ettiği değerlerin en yüksekten en düşüğe doğru sıralanması sağlanmıştır. Bu sıralamada İstanbul ilk sırada yer alırken, Isparta’nın sıralamada en sonra yer aldığı görülmüştür.

Özellikle nüfus bakımından kalabalık olan kentlerin, bireylere daha seçenekli ve renkli bir yaşam sunması, buna karşılık nüfusça kalabalık olmayan kentlerde hizmetlerin daha sınırlı kalmasının sıralamada etkili olduğu gözlenmiştir. Araştırmada, faktör analizi uygulaması sonucunda beş faktör grubu belirlenmiş ve bu faktörlerin toplam varyansın %83’ünü açıkladığı görülmüştür. Buna göre, birinci faktör grubunu oluşturan sosyal-kültürel ve sağlık faktörlerinin, kentsel yaşam kalitesine en çok etki eden değişkenlerden oluştuğu belirlenmiştir. Diğer kentsel hizmetlerin içinde sağlık ve sosyal-kültürel olanakların başta gelmesi gündelik yaşamda bu hizmetlere verilen önemi ve eksikliğini göstermektedir.

Keywords

Yaşam Kalitesi, Nesnel Göstergeler, Faktör Analizi

References

• AKGÜL, A., 1997, Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri- SPSS Uygulamaları, Yüksek Öğretim Kurulu Matbaası, Ankara.
• ANDREWS, F.M. and Withey, S.B., 1976. Social Indicators of Well-Being Americans’ Perceptions of Life Quality, Plenum Press, New York and London.
• BRİNKENHOFF, M.B.,FREDEL, K. A. and FRIDERES, J.S., 1997. Basic minimum needs, quality of life and selected correlates: Explorations in villages in Northern India, Social Indicators Research, 42, 248-281.
• DISSART, J. C., and DELLER, S.C., 2000. Quality of life in the planning literatüre, Journal of Planning Literature, 15/1, 135-161.
• EVCİL TÜRKSEVER, N., 2001. Türkiye’de Büyük Şehir Alanlarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yöntem Denemesi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• LİU, B. C., 1997. Economic & non-economic quality of life ındicators in large metropolitan areas, American Journal of Economics & Sociology, 36, 225-240.
• MORRİS, A., FINDLAY, A. and ROGERSON, R., 1988. In search of an explanation of quality of life in British Cities: Some Scottish Dimensions, Scottish Geographical Magazine, 3, 130-137.
• NOLL, H. H., 1996. Social indicators & social reporting: the international experience, Measuring Well-Being & Social Indicators Symposium, Canada, October 4-5.
• PACIONE, M., 1986. Quality of Life in Glasgow: An applied geographical analysis, Environment and Planning A, 8, 1499-1520.
• ROGERSON, R.J., 1997. Quality of Life in Britain, Department of Geography, University of Strathclyde, Glasow.
• SCHNEIDER, M., 1975. The quality of life in large American cities: Objective and subjective social indicators, Social Indicators Research, 1, 495-509.
• SUFIAN, A.J.M., 1993. A multivariate analysis of the determinants of urban quality of life in the world’s largest metropolitan areas, Urban Studies, 8, 1319-1329.
• SZALAİ, A. and ANDREWS, F.M., 1980. The Quality of Life-Comparative Studies, Sage Publication, USA.