Döviz Kurunun Üretici Fiyatları Enflasyonu Oynaklığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 41 - 51, 31.07.2025

Emre Ürkmez

Abstract

Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon ile döviz kurları arasında güçlü bir ilişki vardır. Türkiye gibi enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkeler için döviz kurunun yurt içi üretici fiyatları üzerindeki etkisini analiz etmek önemli hale gelmiştir. Türkiye’nin ihracat yapmak için enerji ve ara mallarda ithalata bağımlılığı yüksektir. Bundan dolayı döviz kurunda meydana gelen artışlar yurt içi üretici fiyatları enflasyonuna doğru geçiş etkisini arttırır. Bu çalışmada Türkiye’de dolar kurundaki (DK) artışın üretici fiyat enflasyonu (UFE) oynaklığı üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Çalışmada üretici fiyatlarının oynaklığı 2013 Ocak ile 2024 Ekim yılları arasında aylık verilerle GARCH-X (1,1) modeli tahmin edilmiştir. Dolar kuru değişkeni tahmin edilen GARCH-X (1,1) modelinin varyans denklemine eksojen bir değişken olarak ilave edilmiştir. Çalışmadaki ampirik bulgular dolar kurundaki artışın üretici fiyat enflasyonunun oynaklığını çok güçlü arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Döviz Kuru, Enflasyon, Oynaklık, GARCH

Supporting Institution

Yok

The Effect of Exchange Rate on Producer Price Inflation Volatility: The Case of Turkey

Abstract

There is a strong relationship between inflation and exchange rates in developing countries. For countries such as Turkey that implement inflation targeting, analyzing the effect of exchange rates on domestic producer prices has become important. Turkey has a high dependency on imports of energy and intermediate goods for exports. Therefore, increases in exchange rates increase the pass-through effect towards domestic producer price inflation. In this study, the effect of the increase in the dollar exchange rate (DK) on the volatility of producer price inflation (PPI) in Turkey has been analyzed. In the study, the volatility of producer prices has been estimated with the GARCH-X (1,1) model with monthly data between January 2013 and October 2024. The dollar exchange rate variable has been added to the variance equation of the estimated GARCH-X (1,1) model as an exogenous variable. The empirical findings in the study have reached the conclusion that the increase in the dollar exchange rate has increased the volatility of producer price inflation very strongly.

Keywords

Exchange Rate, Inflation, Volatility, GARCH

References

• Alptekin, V., Yılmaz, K. Ç., ve Taş, T. (2016). Döviz kurundan fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 1-9.
• Altunöz, U. (2020). Pass-through effects of exchange rate on inflation: The case of Turkey. Journal of Ekonomi, 2(2), 71-75.
• Apergis, N. ve Apergis, E. (2020). The Role of Covid-19 for Chinese Stock Returns: Evidence from A GARCHX Model. Asia-Pacific Journal of Accounting & Economics, 1-9.
• Atiyas, İ., ve Bakis, O. (2015). Structural change and industrial policy in Turkey. Emerging Markets Finance and Trade, 51(6), 1209-1229.
• Baş, G. ve Kara, M. (2020). Exchange rate pass-through on the domestic prices: Evidence from the Turkish economy. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 8(2), 115-125.
• Benk, Havva ve Kösekahyaoğlu, L. (2019). Türkiye’de döviz kurundan enflasyona geçişkenlik etkisi: 2005-2018 dönemi üzerine bir inceleme. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 1(2), 110-126.
• Box, G. E. P. & Jenkins, G. M. (1976). Time Series Analysis: Forecasting and Control. Revised Edition. CA: Holden-Day.
• Brooks, C. (2019). Introductory Econometrics for Finance. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Choudhri, E. U. ve Hakura, D. S. (2006). Exchange rate pass-through to domestic prices: Does the inflationary environment matter?. Journal of International Money and Finance, 25(4), 614-639.
• Coibion, O., Gorodnichenko, Y., Kumar, S., ve Pedemonte, M. (2020). Inflation expectations as a policy tool?. Journal of International Economics, 124, 1-27.
• Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
• Dornbusch, R. (1987). Exchange Rates and Prices. American Economic Review, American Economic Association, 77(1), 93-106.
• Enders, W. (2014). Applied Econometric Time Series. New York: John Wiley & Sons.
• Engle, R. F., Ng, V. K., ve Rothschild, M. (1990). Asset Pricing with a Factor-ARCH Covariance Structure: Empirical Estimates for Treasury Bills. Journal of Econometrics, 45 (2), 213-237.
• Ergin, A. (2015). Döviz kuru ve enflasyon arasındaki geçiş etkisi: Türkiye örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-29.
• Frieden, J. A. (2009). Invested interests: the politics of national economic policies in a world of global finance. International Organization, 45(4), 425-451.
• Guzman, M., Ocampo, J. A., ve Stiglitz, J. E. (2018). Real exchange rate policies for economic development. World Development, 110, 51-62.
• Ito, T., ve Sato, K. (2008). Exchange Rate Changes and Inflation in Post-Crisis Asian Economies: Vector Autoregression Analysis of the Exchange Rate Pass-Through. Journal of Money, Credit and Banking, 40(7), 1407-1438.
• Kara, H ve Öğünç, F. (2008). Inflation targeting and exchange rate pass-through: The Turkish experience. Emerging Markets Finance and Trade, 44(6), 52-66.
• Kara, H., ve Öğünç, F. (2012). Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 27(317), 09-28.
• Karabacak, M. (2023). Türkiye’de enflasyonun dinamikleri ve döviz kurunun yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 252-270.
• Leigh, D. ve Rossi, M. Exchange Rate Pass-Through in Turkey (November 2002). IMF Working Paper No. 02/204, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=880852
• Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346.
• Rittenberg, R. (1992), Exchange rate policy and price level changes: Casualty tests for Turkey in the post‐liberalisation period, The Journal of Development Studies, 29(2), 245-259.
• Şanlı, O. (2022). Döviz kuru dalgalanmalarının enflasyona etkisi: Türkiye örneği. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2487-2514.
• Şeker, H. (2022). Türkiye’de kur-enflasyon geçişkenliği üzerine ekonometrik bir analiz. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 131-142.
• Taylor, M. P. (1995). The economics of exchange rates. Journal of Economic Literature, 33(1), 13-47. Turgut, E., ve Uçan, O. (2021). Döviz kurunun yurtiçi fiyatlara geçişi: Türkiye örneği. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 124-143.
• Tümtürk, O. (2017). Türkiye’de döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi ve enflasyon hedeflemesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(3), 837-855.