Espiye İlçesindeki Bireylerin Ekoturizm Algılarının Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Year 2024, Issue: 6, 51 - 63, 15.12.2024

Onur Cebeci , Yusuf Kızılkan

https://doi.org/10.58606/jwgdp.1581666

Abstract

Ekoturizm, doğal ve kültürel değerlerin korunmasını sağlayan, turizm türlerinden biridir. Koruma süreçlerinin yanı sıra yerel ekonomilerin yönetilmesi ve yönetilen çevre bilincinin kazandırılması gibi hedeflerle öne çıkan ekoturizm, günümüzde giderek daha fazla ilgi görmektedir. Geleneksel turizm faaliyetlerinden farklı olarak ekoturizm, sürdürülebilirlik planlarını ön planda tutarak, öncelikle yerel ekonomiyi destekleyerek halkın gelir kaynaklarını çeşitlendirir. Ekoturizm faaliyetleri sayesinde yerel halk, konaklama, yiyecek-içecek hizmetleri ve el sanatları gibi çeşitli alanlarda çalışma imkanı bulur. Bu durum, özellikle kırsal gelişmeye yönelik katkı sunabilmektedir. Espiye ilçesi, taşıdığı doğal kaynaklar bakımından ekoturizm ögeleri ile insanların turizm tercihlerine ve yaşam kalitelerine yön verebilmektedir. Bu kapsamda araştırmada Espiye ilçesindeki doğal ve beşeri coğrafi faktörlerin etkisi ile gelişen ekoturizm değerlerinin yaşam memnuniyetleri ilişkisi içinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yapılan bu çalışmada Espiye ilçesinde örneklem olarak seçilen 398 kişiye ekoturizm ve yaşam memnuniyeti anketleri uygulanmıştır. 398 kişinin ölçekte vermiş olduğu cevaplar SPSS programında (Pearson korelasyon testi, bağımsız gruplar t testi, Tek yönlü ANOVA testleri) analiz edilmiştir. Böylece yerel halkın ekoturizme karşı algılarının yaşam memnuniyetine etkisinin ne yönde olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, Espiye ilçesinin ekoturizm faaliyetlerine uygunluğunun yerel halk tarafından yüksek değerlendirildiği ve bu alandaki ekoturizm uygulamalarının yaşam memnuniyetini önemli ölçüde artırabileceği tespit edilmiştir.

Keywords

Ekoturizm, Yaşam Kalitesi, Espiye

Ethical Statement

Bu çalışma için etik komite onayı Atatürk Üniversitesi’nden (Tarih: 4 Eylül 2021, Sayı: 01-23/08-03) alınmıştır.

An Investigation into the Effect of Individuals Perceptions of Ecotourism on Quality of Life in the Espiye District

Abstract

Ecotourism is a type of tourism that protects natural and cultural values. Ecotourism, which stands out with goals such as managing local economies and raising environmental awareness in addition to conservation processes, is attracting more and more attention today. Unlike traditional tourism activities, ecotourism prioritizes sustainability plans and diversifies people's income sources by primarily supporting the local economy. Through ecotourism activities, local people can work in various fields such as accommodation, food and beverage services, and handicrafts. This situation can significantly contribute to rural development. Espiye district can direct people's tourism preferences and quality of life with ecotourism elements regarding its natural resources. In this context, this study aims to evaluate the ecotourism values that develop with the effect of natural and human geographical factors in the Espiye district within the relationship of life satisfaction.
This study applied ecotourism and life satisfaction questionnaires to 398 people selected as a sample in the Espiye district. The answers from 398 people on the scale were analyzed in the SPSS program (Pearson correlation test, independent groups t-test, and One-way ANOVA tests). Thus, findings were obtained on the effect of local people's perceptions of ecotourism on life satisfaction. According to the analysis results, it was determined that the local people highly evaluate the suitability of the Espiye district for ecotourism activities, and ecotourism practices in this area can significantly increase life satisfaction.

Keywords

Ecotourism, Quality of Life, Espiye

Ethical Statement

Ethics committee approval was received for this study from the ethics committee of Atatürk University (Date: September 4, 2021, Number: 01-23/08-03).

References

• Akesen, A. (2009). Sürdürülebilir Turizm Yaklaşımında Ekoturizmin İşlevsel Önemi. 10. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. 21-24 Ekim. Mersin, Ankara: Detay Yayıncılık, 365-374.
• Andereck, K. L., Valentine, K. M., Vogt, C. A. & Knopf, R. C. (2007). A Cross-cultural Analysis of Tourism and Quality of Life Perceptions, Journal of Sustainable Tourism, 15 (5): 483–502.
• Avcı, N. (2018). ‘Turzimin Yöre Halkının Yaşam Kalitesine Etkileri: Çeşme İlçesi Örneği. Turizm Araştırmalaı Dergisi, 29(2), 164-174.
• Aydıner Boylu, A., & Paçacıoğlu, B. (2016). Yaşam Kalitesi ve Göstergeleri. Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 8(15), 137-150.
• Badoğlu, G. (2019). Fırtına Deresi (Rize) Havzasında Ekoturizm. (Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bekdemir, Ü., & Sezer, İ. (2015). Yedi Değirmenler ve Mağarası Tabiat Parkı’nın Coğrafi Özellikleri İle Ekoturizm Olanaklarının Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, (36), 43-78.
• Bekdemir, Ü., & Sezer, İ. (2016). Giresun İlinin Turizm Potansiyeli. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Birinci, S. & Zaman, M. (2016). Çımağıl Mağarası (Bayburt) ve Çevresinin Ekoturizm Potansiyeli, Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (11), 241-258.
• Birinci, S. (2018). Ardahan İlinde İç Göç Hareketinin Yaş ve Cinsiyet Yapısının Analizi (1995-2016). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel sayı), 457-473.
• Buckley, R. (2009). Evaluating the net effects of ecotourism on the environment: A framework, first assessment and future research. Journal of Sustainable Tourism, 17(6), 643-672.
• Çavuş, A., & Zere, S. (2021). “Yerel Halkın Ekoturizm Algısı: Giresun İli Örneği”. International Journal of Geography and Geography Education (43), 173-192.
• Doğan, Ö. S. (2011). Silivri’de turizmin gelişmesi: sorunlar ve çözüm önerileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(25), 89-102.
• Doğanay, H., & Coşkun, O. (2013). Türkiye Yaylacılığındaki Değişme Eğilimleri ve Başlıca Sonuçları. Doğu Coğrafya Dergisi, (30), 1-28.
• Emekli, G. (2001). Bergama'nın turizm coğrafyası ve turizmin sosyo-ekonomik etkileri. Bergama Belediyesi Kültür Yayınları.
• Fennell, D. A. (2008). Ecotourism and the myth of indigenous stewardship. Journal of Sustainable Tourism, 16(2), 129-149. https://doi.org/10.2167/jost736.0
• Güneş, G. (2016). “Toplum Temelli Ekoturizm” [Bildiri]. I. Ulusal Alternatif Turizm Kongresi, 40-45. Erzincan.
• Higham, J. E. S., & Carr, A. M. (2002). Ecotourism visitor experiences in Aotearoa/New Zealand: Challenging the environmental values of visitors in pursuit of pro-environmental behaviour. Journal of Sustainable Tourism, 10(4), 277-294.
• Kavak, M. (2015). Edremit Körfezi Kuzey Kıyılarında Yerel Halkın Ekoturizme Yönelik Bilinç Algısı ve Tutumları (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: On Sekiz Mart Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaygusuz, S. (2014). Ekoturizm Açısından Oltu İlçesi (Erzurum). (Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaymaz, Ç. K. (2018). Artvin İlinin Ekoturizm Potansiyeli ve Sürdürülebilir Yönetimi. (Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaymaz, Ç. K., Kızılkan, Y., & Birinci, S. (2022). Sürdürülebilirlik kapsamında yaşam kalitesi: Coğrafya bölümü öğrencilerine yönelik bir inceleme (Erzurum). Lnternational Journal of Geography and Geography Education (47), 32-55. https://doi.org/10.32003/igge.1098628
• Kervankıran, İ., & Temurçin, K. (2013). Afyonkarahisar İlinde Ekoturizme Yönelik Yerel Halkın Yaklaşımları. Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi Bildiriler Kitabı, 19-21 Haziran 2013, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Küçükaslan, N. (2007). Özel İlgi Turizmi. Ekin Yayın Evi
• Liang, Z. X. ve Hui, T. K. (2016). Residents’ Quality of Life and Attitudes Toward Tourism Development in China, Tourism Management, 57 (Aralık): 56–67.
• Petrosillo, I., Costanza, R., Aretano, R., Zaccarelli, N. & Zurlini, G. (2013). The Use of Subjective Indicators to Assess How Natural and Social Capital Support Residents’ Quality of Life in a Small Volcanic Island, Ecological Indicators, 24 (1): 609–620.
• Sezer, î., & Kılıç, M. (2015). Yayla Turizmi ve Rekreasyon Amacıyla Yaylalara Gelen Ziyaretçilerin Bakış Açılarının Değerlendirilmesi: Kulakkaya Yaylası Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(2), 8-16.
• Soykan, F. (1999). Doğal Çevre ve Kırsal Kültürle Bütünleşen Bir Turizm Türü: Kırsal Turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10(1), 67-75.
• T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2013). Giresun İli Doğa Turizmi Master Planı (2013-2023), Orman ve Su İşleri Bakanlığı 12 Bölge Müdürlüğü Giresun Şube Müdürlüğü.
• Uysal, M., Sirgy, M. J., Woo, E., ve Kim, H. L. (2016). Quality of Life (QOL) and Well-being Research in Tourism, Tourism Management, 53 (4): 244–261.
• Vogt, C., Jordan, E., Grewe, N. ve Kruger, L. (2016). Collaborative Tourism Planning and Subjective Well-Being in a Small Island Destination, Journal of Destination Marketing and Management, 5 (1): 36–43.
• Weaver, D. B. (2001). Ecotourism as mass tourism: Contradiction or reality?. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(2), 104-112. https://doi.org/10.1016/S0010-8804(01)81020-1
• Yiğit, M., & Akcay, S. (2022). “Giresun’da Yaşayan Yerel Halkın Ekoturizme Yönelik Algılarının Belirlenmesi”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 178-189.
• Zaman, M., Şahin, İ. F., & Bayram, N. (2007). Doğu Karadeniz’de Alternatif Bir Turizm Merkezi: Kümbet Yaylası. Doğu Coğrafya Dergisi, 12(17), 33-63.