Cüveyni'ye Göre Kelamullah ve Kelam-ı Nefsi

Year 2011, Volume: 9 Issue: 1, 215 - 232, 09.02.2011

Sabri Yılmaz , Mehmet İlhan

Abstract

Al-Juwayni discussed one of the major issues of Islamic Theology, Kalamullah (The Speech of God). According to al-Juwayni, the Quranic text and the Eternal Speech (Kalam-ı kadîm) are not the same. He explained meaning of the Qur?an namely Eternal Speech (Kalam-ı kadîm) as eternal, but the current text of the Qur?an which we have in our hand is not. So, he rejected both the Mu?tazilite explanation of the Qur?an, all the Qur?anic words and meanings are created, and the Haswiyya understanding of the Qur?an, words and meanings are eternal.

Keywords

-

References

• Akoğlu, Muharrem, Mihne Sürecinde Mu’tezile, (İz Yayıncılık), İstanbul 2006.
• Altundağ, Mustafa, “Kelâmullah-Halku’l-Kur’an Tartışmaları Çerçevesinde ‘Kelâm-ı Nefsî- Kelâm-ı Lafzî’ Ayrımı”, MÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVIII (2000), ss. 149-181.
• Arslan, İbrahim, “Sözün Mahiyeti ve Bu Bağlamda Bir Söz Olarak Kelamullah (Dilbilimsel Bir Yaklaşım)”, Kelam Araştırmaları, 3/1 (2005), www.kelam.org, ss. 141–163.
• Ay, Mahmut, Mu’tezile ve Siyaset, (Pınar Yayınları), İstanbul 2002.
• Aydınlı, Osman, “Mu’tezile Ekolü Teşekkülü, İlkeleri ve İslam Düşüncesine Katkıları”,Marife, 3/3, Konya 2003, ss. 27–54.
• Bedevî, Abdurrahman, Mezâhibü’l-İslâmiyyîn, (Dârü'l-İlm li'l-Melâyîn), Beyrut 1997.
• Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed Basrî, (403/1013); Temhidü'l- evâil ve telhisü'd-delâil, thk. İmadüddin Ahmed Haydar, (Müessesetü'l-Kütübi's-Sekâfiyye), Beyrut 1986. el-İnsâf fî mâ yecibü i'tikâdühü velâ yecûzü'l-cehlü bihi, thk. İmâdüddîn Ahmed Haydar,
• (Âlemü'l-Kütüb), Beyrut 1986.
• Bozkurt, Nahide, Mu’tezile’nin Altın Çağı, (Ankara Okulu Yayınları),Ankara 2002.
• Cüveynî, İmâmü'l-Haremeyn Ebu’l-Me’âlî Abdülmelik (478/1085), Kitâbü’l-irşâd ilâ kavâtı’i’l-edilleti fî usûli’l-i’tikâd, thk. Muhammed Yûsuf Mûsâ - A. Abdülmün'im
• Abdülhamîd, (Mektebetü’l-Hancî), Kahire 2002.
• İnanç Esasları Kılavuzu Kitâbü’l-İrşâd, çev: A. Bülent Baloğlu, Sabri Yılmaz, Mehmet İlhan, Faruk Sancar, (Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları), Ankara 2010.
• Lüma’u’l-edille fî kavâ’idi akâ’idi ehli’s-sünne ve’l-cemâa, thk. Fevkıyye Hüseyin Mahmûd, (Dârü'l-Mısriyye), Kahire 1965. el-Burhân fî usûli’l-fıkh, thk. Abdülazîm ed-Dîb, Katar 1978-79, I-II.
• Dîb, Abdülazîm, “Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn”, DİA, VIII, İstanbul 1993, s. 141–144.
• Ebû Hanife, Numan b. Sâbit (150/767), el-Fıkhu’l- Ekber, (İmâm-ı A’zamın Beş Eseri, içinde), çev. Mustafa Öz, (MÜ. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları), İstanbul 1992.
• Eş’arî, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail (324/936), Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve’htilâfi’l-müsallîn, II, thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid, (el-Mektebetü’l-Asriyye), Beyrut 1995, I-II. el-İbâne an usûli’d-diyâne, thk. Fevkıyye Hüseyin Mahmûd, (Dârü'l-Kitâb) Kahire 1987, I- II.
• Günay, H. Mehmet, “İbnü’l-Mâcişûn”, DİA, XXI, İstanbul 2000, s. 122–123.
• Güneş, Kamil, İslâmî Düşüncenin Şekillenişinde Akıl ve Nass, (İnsan Yayınları), İstanbul Işık, Aydın, İnanç Krizi, (Ötüken Neşriyat) İstanbul 2009.
• İbnü’l-Emir, Mûsa b. Muhammed et-Tebrizî (736/1335), el-Kâmil fî usûl’d-dîn fî ihtisâri’ş-şâmil fî usûli’d-dîn, thk. Cemal Abdünnâsır Abdülmün’ım, (Dâru’s-Selâm), Kahire 2010, I-II.
• Kâdı Abdülcebbar, Ebu’l-Hasen Abdülcebbar b. Ahmed el-Hemedânî (415/1025), el-Muğnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl, VII, thk. İbrahim el-Ebyârî,(Dârü'l-Mısriyye) Kahire 1961.
• Şerhu’l-usûli’l-hamse, thk. Abdülkerim Osman, (Mektebetü Vehbiyye), Kahire 1996.
• Macit, Nadim, Ehl-i Sünnet Ekolünün Doğuşu, İlk Öncüleri ve Görüşleri, (İhtar Yayıcılık), Erzurum 1995.
• Mâtürîdî, Ebû Mansur Mumammed b. Muhammed el- (333/944), Kitâbü’t-Tevhîd, thk. Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruçî, (TDV. İsam Yayınları), Ankara 2003.
• Memiş, Murat, “Eş’arîliğe Yaptığı Katkılar Bakımından Ebu’l-Meâlî el-Cüveynî”, Kelam Araştırmaları, 7/1 (Ocak 2009), www.kelam.org, ss. 97-120.
• Öge, Sinan İlâhî Kelâmın Yapısı, (İnsan Yayınları), İstanbul 2008.
• Öçal, Şamil, “Kelâmullâh’ın Çift Doğası: Kelâm-ı Lafzî ve Kelâm-ı Nefsî”, İslâmiyât, cilt 2 sayı 1 Ocak-Mart 1999, Ankara 1999, ss. 61–84.
• Sâbûnî, Nureddin (580/1184), Mâtürîdiyye Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, (Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları), Ankara 1979.
• Teftazânî, Mes’ud b. Ömer Sa’duddîn (793/1390), Şerhu’l-Makâsıd, thk. İbrâhim
• Şemseddîn, (Dârü'l-Kütübi’l-İlmiyye) Beyrut 2001, I-III.
• Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, (Sarkaç Yayınları), Ankara 2010.
• Yurdagür, Metin, Allah’ın Sıfatları Esmâü’l-Hüsnâ, (Marifet Yayınları), İstanbul 1984.
• “Haşviyye”, DİA, XVI, s. 426-427; İstanbul 1997.
• Yüksel, Azmi, “Ahtal”, DİA, II, İstanbul 1989, ss.183–184.