İslam Düşüncesinde Atomculuk

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 1, 393 - 400, 09.02.2011

Mehmet Bulğen Alnoor Dhanani

Öz

Yer veya zaman bakımından sonlu olan uzayın daha küçüğe irca edilemeyen munfasıl (discrete) cüzleri olduğu anlamındaki atomculuk görüşü, İslâm düşünce tarihinde önemli bir rol oynadı. Atomcu evren tasavvurları (felsefi atomculuk), bazen marjinal akımlar, bazen de bütünüyle resmi öğreti tarafından kabul edilmekle birlikte, İslâm?ın en erken dönemlerinden itibaren vardı. Nitekim Muhammed b. Zekeriyyâ er-Râzî ve kelâm ilminden birçok akımın atomcu görüşlerine bugün sahibiz. Onu ilk detaylandıranlardan birisi, Horten?in gösterdiği gibi, Mu?tezilî Ebû?l-Huzeyl?dir

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Baffioni, Carmela, Atomismo e Antiatomismo net Pensiero Islamico, Naples: Instituto Universitario Orientale, 1982.
• Dhanani, Alnoor, The Physical Theory of Kalâm: Atoms, Space and Void in Basrian Mu’tazili Cosmology, Leiden: Brill, 1994.
• Frank, Richard, “Bodies and Atoms: The Ash‘arite Analysis”, Islamic Theology and Philosophy: Studies in Honor of George F. Hourani, ed. by Michael E. Marmura, Albany: State University of New York Press, 1984, pp. 34-53.
• Gardet-Anawati, Introduction a la théologie musulmane, Paris, 1948.
• Pines, Shlomo, Beitrage zur islamischen Atomenlehre, Berlin:Heine, 1936, pp. 102-30.
• Pretzl, O., Die frühislâmische Atomenlehre, Isl., 1931, pp. 117-30.
• Sorabji, Richard, Time, Creation, and the Continuum: Theories in Antiquity and the Early Middle Ages, Ithaca: Cornell University Press, 1983. -------, Matter, Sapace, and Motion: Theories in Antiquity and their Sequel, Ithaca: Cornell University Press, 1988. van Ess, Joseph, Theology and Science: The case of Abû Ishâq al-Nazzâm, Ann Arbor: Center for Near Eastern and North African Studies, University of Michigan, 1978. --------, Theologie und Gesselschaft im 2. und 3. Jahrhundert Hidschra, 6 vols to date. Berlin and New York: Walter De Gruyter, 1991.
• White, Michael, The Continuous and the Discrete: Ancient Physical Theories from a Contemporary Perspective, Oxford: Oxford University Press, 1992.
• Wolfson, Hanry A., The Philosophy of the Kalam, Cambridge: Harvard University Press,