ARAFTA KİMLİKLER: UZUNYAYLA ÇERKESLERİNDE KİŞİ VE SÜLALE İSİMLERİ

Year 2021, , 25 - 41, 30.06.2021

Didem Çatalkılıç

https://doi.org/10.51469/kafdagi.915606

Abstract

Kişilerin sahip oldukları isimler ve soyadları kimi zaman etnik ve dini kimliklerle bağlantılı olmuştur. İsimler çalışma konumuz olan Kafkasya için de bu işleve sahiptir. Nitekim Çerkeslerin Osmanlı coğrafyasına sürgünü çocuklarına verdikleri isimleri etkilemiştir. Sovyetler Birliği’nin yıkılmasına kadar Çerkesler Anadolu coğrafyasına özgü isimler kullanmayı tercih etmişler, STK’laşma süreciyle birlikte etnik kimliklerini vurgulayan isimler kullanmaya başlamışlardır. Sülale isimleriyse Kafkasya’da ve Osmanlı’da kişinin nesebini belirterek soyadı işlevi görmüştür. Ancak 1934 soyadı kanunuyla Çerkes toplumu Türkiye Cumhuriyeti’nin verdiği soyadlarına sahip oldular. Biz bu çalışmada 2017 ve 2020 yıllarında Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesine bağlı Çerkes köylerinde alan çalışmamız esnasında kaynak kişilere sorduğumuz sorularla isim ve soyadlarının durumunu inceleyeceğiz. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı, gelişigüzel örneklem modeline göre kaynak kişilere ulaştığımız bu çalışmadaki veriler fenomenolojik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bu çalışmada tanıklıklar üzerinden kişi ve sülale isimlerinin etnik kimlikle bağlantısının açıklanması amaçlanmaktadır. Yaptığımız çalışmada kişilerin çocuklarına hafızayı ve kimliği canlı tutacak Çerkeslere özgü tarihi ve mitolojik isimler vermeyi tercih ettikleri görülmüştür.

Keywords

Kafkasya, Çerkes, Kimlik, Uzunyayla

Supporting Institution

Tübitak

Project Number

115K357

References

• Referans1 Alexander, J. C. (2012). Trauma A Social Theory. Cambridge: Polity Press.
• Referans2 Alhas, A. İ. (2005). Türkçe/Adiğece Sözlük. Ankara: Kafdav İktisadi İşletmesi Yayınları.
• Referans3 Altun, H. O. (2011). “1975-2009 Yılları Arasında Bitlis’te Çocuklara Verilen Adlar”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 45, s. 193-218.
• Referans4 Aslan, D. A. (2006). “Modern Türkiye’nin Ulusal Kimliğin İnşasında Soyadı Kanunu’nun Rolü”. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Bahar, s. 155-172.
• Referans5 Barth, F. (2001). Giriş. Etnik Gruplar ve Sınırları. Der. Fredrik Barth, Çev. Ayhan Kaya-Seda Gürkan, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Referans6 Çelebi, E. (2011). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi: Eğri-Hatvan-Yanık-Viyana-Çanad-Eflak-Boğdan-Bükreş-Ukrayna-Kırım-Bahçesaray-Çerkezistan Dağıstan-Ejderhan-Kalmukistan-Saray-Moskova. Haz. Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, 7.Kitap, 2.Cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans7 Dubrovin, N. F. (2017). Çerkesler. Çev. Habibe Eren&Varol Tümer, Ankara: Kafdav Yayıncılık.
• Referans8 Dumanış, A. (2004). Çerkes Kültürü Üzerine Etüd. Kayseri: Kayseri Kafkas Derneği.
• Referans9 Gergin, E. (2016). Haçeş Hikâyeleri. Kıvılcım Yayınları: İstanbul, 2016.
• Referans10 Interiano, G. (2017). Çerkesya Seyahatnamesi. Çev. Gamze Gül Özfırat, Susurluk: Kafkasya Yayınları.