PLATON ve ARİSTOTELES’İN PERSPEKTİFİNDEN İLK ÇAĞ’DA ADALETİN FARKLI GÖRÜNÜMLERİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 1 - 17, 21.06.2023

Kamil Şahin , Demet Konur Şen

Öz

Özgürlük, eşitlik, hak ve adalet gibi kavramlar geçmişten günümüze öznel perspektifte anlamlandırılarak evrensel, nesnel değerler çerçevesine oturtulmaya çalışılan kavramlardır. İlk Çağ’dan günümüze iyi yaşam ve bunun gerçekleşme zemini olan toplumsal ortamda düzenin temel koşulu olarak görülen adalet kavramı öznel manada farklı perspektiflere ve görünümlere sahip olmuştur. İlk Çağ’ın iki büyük düşünürü Platon ve Aristoteles de bu kavram üzerinden bir toplumsal düzen tasavvuru oluşturmanın yanında bir de erdem anlayışı ortaya koymuşlardır. İlk Çağ’da bu iki düşünür tarafından düzenin temeli olan adalet aynı zamanda bir erdem olarak kabul edilmektedir. Platon ve Aristoteles’in adalet kavramına ilişkin görüşleri çoğu zaman onların etik ve siyaset anlayışları özelinde ele alınıp incelenmektedir. Her iki durumda da bir erdem olarak tasavvur edilen adaletin söz konusu iki düşünür tarafından benzer şekillerde ele alındığına işaret edilir. Fakat bu iki düşünürün adalet kavramını konumlandırmalarında bir takım perspektifsel farklılıklarda bulunmaktadır. Bu çalışmada Platon ve Aristoteles’in adalet kavramını öncelikle bir erdem olarak nasıl konumlandırdıkları ve bu konumlandırmanın insan ilişkilerindeki görünümleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra Platon ve Aristoteles’in etik ve siyaset anlayışlarında adaleti ve genel olarak erdemleri nasıl konumlandırdıklarına değinilecektir. En son olarak da bu iki düşünürün adalet anlayışlarının tartışmalı bir mukayesesine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Erdem, Adalet, Eudomonia, Platon, Aristoteles

DIFFERENT VIEWS of JUSTICE in THE EARLY AGES FROM THE PERSPECTIVE of PLATO and ARISTOTLE

Öz

Concepts such as freedom, equality, right and justice are concepts that have been interpreted in subjective perspective from past to present and tried to be placed in the framework of universal, objective values. From ancient times to the present day, the concept of justice, which is seen as the basic condition of good life and order in the social environment, which is the ground for its realization, has had different perspectives and appearances in subjective terms. Plato and Aristotle, the two great thinkers of antiquity, not only created a conception of social order through this concept, but also put forward an understanding of virtue. Justice, which is the basis of order, is also recognized as a virtue by these two thinkers. Plato's and Aristotle's views on the concept of justice are often analyzed in the context of their ethics and politics. In both cases, it is pointed out that justice, which is conceived as a virtue, is handled in similar ways by the two thinkers in question. However, there are some perspectival differences in the positioning of the concept of justice by these two thinkers. This study will focus on how Plato and Aristotle position the concept of justice as a virtue and the manifestations of this positioning in human relations. Then, how Plato and Aristotle position justice and virtues in general in their understanding of ethics and politics will be discussed. Finally, a controversial comparison of these two thinkers’ conceptions of justice will be presented.

Anahtar Kelimeler

Virtue, Justice, Eudaimonia, Plato, Aristotle

Kaynakça

• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. 2007.
• Aristoteles. Politika. çev. Mete Tunçay. İstanbul: Remzi Kitabevi. 2014.
• Arslan Topakkaya. “Adalet Kavramı Bağlamında Platon ve Aristoteles Karşılaştırması”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 6. (Eylül 2008). 27-46.
• Arslan Topakkaya. “Aristoteles’te Adalet Kavramı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2/6 (2009). 628-633.
• Aysel Demir. John B. Rawls- Eleştirel Bir Yaklaşım. Ankara: Siyasal Kitabevi. 2018.
• Christopher Shields. Aristotle. London: Routledge Press.2007.
• D. W. Ross. Aristoteles. çev. Prof. Dr. Ahmet Arslan. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları. 1993.
• Delba Winthrop. “Aristotle and Theories of Justice”. The American Political Science Rewiev. 72/4 (December 1978). 1201-1216.
• F. H. Sparshott. “Five Virtues in Plato and Aristotle”. The Monist. 54/1 (January 1970). 40-65.
• H.W.B. Joseph. “Aristotle’s Defination of Moral Virtue and Plato’s Account of Justice in the Soul”. Philosophy. 9/34 (April 1934). 168-181.
• Jiyuan Yu. “Aristotle on "Eudaimonia": after Plato's "Republic"”. History of Philosophy Quarterly. 18/2 (April 2001). 115-138.
• Julia Annas. Plato A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press. 2003.
• Limin Bao and Lin Zhang. “Justice is Happiness?- An Analysis of Plato’s Strategies in Response to Challenges from the Sophsists”. Frontiers of Philosophy in China, 6/2 (June 2011). 258-272.
• Platon. Devlet. çev. Sebahattin Eyüboğlu- M. Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 2007. Stephen Buckle. “Aristotle's "Republic" or, Why Aristotle's Ethics Is Not Virtue Ethics”. Philosophy. 77/302 (Oct. 2002). 565-595.
• Xianzhong Huang. “Justice as a Virtue: An Analysis of Aristotle’s Virtue of justice”. Frontiers of Philosophy in China. 2/2 (April 2007). 265-279.