EXAMINATION OF IMAGES IN PRIMARY SCHOOL FIRST GRADE TEXTBOOKS IN TERMS OF INCLUSIVE EDUCATION

Year 2024, Volume: 5 Issue: 2, 355 - 373, 27.12.2024

Ahmet Akkaya

https://doi.org/10.69643/kaped.1571764

Abstract

The main purpose of this study is to examine the visuals in primary school 1st grade textbooks in the context of inclusive education. This study was designed and conducted as a qualitative research using the document review method. In this study, primary school 1st grade textbooks were used as the main data sources as documents. In this study, the analysis of the data obtained from the textbooks was carried out using the descriptive analysis method, which is one of the qualitative analysis methods. In order to ensure credibility in this study, the expert review method was used and the opinions of field experts were sought regarding the findings obtained regarding the conformity of the visuals in the books to the determined themes. For transferability, the detailed description method was preferred in this study and for this purpose, direct quotes regarding the visuals were included in the study. In order to ensure consistency, researcher triangulation was performed and the data were re-coded by another researcher and the agreement coefficient between the coders was calculated as 0.98. As a result of the research, it was concluded that primary school 1st grade textbooks were insufficient in reflecting inclusiveness, different disadvantaged groups were not fully represented in the books, and the distribution of the groups that were limitedly represented was unbalanced.

Keywords

Inclusive Education, Maarif Model, Primary School Textbooks

KAPSAYICI EĞİTİM AÇISINDAN İLKOKUL BİRİNCİ SINIF DERS KİTAPLARINDAKİ GÖRSELLERİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı ilkokul 1. sınıf ders kitaplarındaki görsellerin kapsayıcı eğitim bağlamında incelenmesidir. Bu çalışma doküman inceleme yönteminin kullanıldığı nitel bir araştırma olarak tasarlanmış ve yürütülmüştür. Bu çalışma kapsamında doküman olarak ilkokul 1. sınıfta okutulan ders kitapları temel veri kaynakları olarak kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında ders kitaplarından elde edilen verilerin analizi nitel analiz yöntemlerinden biri olan betimsel analiz yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Bu çalışmada inandırıcılığın sağlanması amacıyla uzman incelemesi yöntemi kullanılmış ve kitaplarda yer alan görsellerin belirlenen temalara uygunluğuna ilişkin elde edilen bulgulara yönelik alan uzmanlarının görüşüne başvurulmuştur. Aktarılabilirlik için bu çalışma kapsamında ayrıntılı betimleme yöntemi tercih edilmiş bu amaçla görsellere ilişkin doğrudan alıntılara çalışmada yer verilmiştir. Tutarlığın sağlanması amacıyla araştırmacı üçgenlemesi yapılmış ve veriler bir başka araştırmacı tarafından tekrar kodlanmış ve kodlayıcılar arası görüş birliği katsayısı 0,98 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul 1. sınıf ders kitaplarının kapsayıcılığı yansıtmada yetersiz kaldığı, farklı dezavantajlı grupların kitaplarda tam olarak temsil edilmediği, sınırlı olarak temsil edilen grupların dağılımlarının ise dengesiz olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Keywords

Kapsayıcı Eğitim, Maarif Modeli, İlkokul Ders Kitapları

References

• Ainscow, M. (2015). Towards self-improving school systems: Lessons from a city challenge. Routledge.
• Akbulut, F., & Akşin Yavuz, E. (2021). Öğretmen adayları kapsayıcı eğitim hakkında ne düşünüyor?. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(1), 33-52. DOI: 10.37754/ 756554.2021.613
• Akcan, E., & Türkmenoğlu, Ö. A. (2022). Hayat bilgisi ders kitaplarının farklılıklar açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(1), 423-459. https://doi.org/10.17152/gefad.951327
• Altındağ-Kumaş, Ö. (2022). Kapsayıcılık ve kapsayıcılığın içeriği. Ö. Altındağ-Kumaş ve S. Süer (Ed.), Nitelikli kapsayıcı eğitim (kuramdan uygulamaya) içinde (ss. 1-22). Eğiten Kitap.
• Altunkaynak, M., Gül, U., Canatan, L., Daşkın, İ., & Kütük, G. (2023). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde yer alan mesleklerin cinsiyet açısından incelenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 317-329.
• Ari, S., & Doğan, H. (2022). Kapsayıcı eğitim temelinde hayat bilgisi dersi kazanımlarında ve kitaplarında farklılıklara saygı değerinin incelenmesi. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 14(53), 192-200. DOI:10.15189/1308-8041
• ASHB, (2023). Engelli ve yaşlı istatistik bülteni Temmuz 2023. Erişim: https://www.aile.gov.tr/media/140662/eyhgm_istatistik_bulteni_temmuz_23.pdf (17.12.2024)
• Aydın, B. (2021). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde meslek analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 1047-1062. https://doi.org/10.26466/opus.688008
• Balcı, E. & Sel, B. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan çocuk edebiyatı ürünlerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini besleyen düşünme biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(3), 723-740.
• Biemmi, I. (2018). Gender in schools and culture: taking stock of education in Italy. Gender and Education, 27(7), 812-827. https://doi.org/10.1080/09540253.2015.1103841
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (1992). Qualitative research for education: An ıntroduction to theory and methods. Allyn and Bacon.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, V/I. 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Can, D., Pekbay, C., Hakverdi Can, M., Kaya, G., Avşar Tuncay, A. & Candan, S. (2017). İlköğretim ders kitaplarında engellilik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 75-89.
• Davarcı, Y., & Zengin, Z. S. (2021). Din dersi ders kitapları görsellerinde toplumsal cinsiyet üzerine bir analiz. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi (12), 283-300. https://doi.org/10.53112/tudear.981599
• Diamond, K. E. & Hong, S. (2010). Young children’s decisions to include peers with physical disabilities in play. Journal of Early Intervention, 32, 163-177. https://doi.org/10.1177/1053815110371332
• Emral, T., Şimşek, A., & Ütkür Güllühan, N. (2022). İlkokul ders kitaplarında rol modellerin cinsiyete ve faaliyet alanlarına göre dağılımı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (19), 355-380. https://doi.org/10.46778/goputeb.1140216
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L. & Allen, S. T. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. SAGE. Forster, N. (1995). The analysis of company documentation. C. Cassell & G. Symon (Eds). Qualitative methods in organizational research: A practical guide. Sage Publications.
• Goetz, L.P. & Le Compte, M.D. (1984). Ethnography and qualitative design in education research. Academic Press.
• Guijarro, R. B. (2008, November 25-28). Defining an inclusive education agenda. Reflections around the 48. Session of the International Conference on Education, Geneva, Switzerland.
• Gültekin Talayhan, Ö., & Sakız, H. (2022). Beşinci sınıf İngilizce dersi öğretim programının kapsayıcı eğitim ilkeleri etrafında incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 574-590. https://doi.org/10.24315/tred.881080
• Güvendi, N. (2023). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Türk kültüründe kadın: kuramsal bir tartışma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(3), 551-564.
• Haulle, E., & Kabelege, E. (2021). Relevance and quality of textbooks used in primary education in Tanzania: A case of social studies textbooks. Contemporary Education Dialogue, 18(1), 12-28. https://doi.org/10.1177/0973184920962702
• Hibbing, A. N., & Rankin-Erickson, J. L. (2003). A picture is worth a thousand words: Using visual images to improve comprehension for middle school struggling readers. The Reading Teacher, 56(8), 758-770.
• Hussain, R. (2012, November 1-3). Students’ views of impact of textbooks on their achievements. In Search of Relevance and Sustainability of Educational Change. An International Conference at Aga Khan University Institute for Educational Development, Karachi.
• Işık Demirhan, E. (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından öğretim programı ve ders kitabı inceleme (4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi). Journal of Innovative Research in Social Studies, 4(1), 69-82. https://doi.org/10.47503/jirss.931329
• Karabulut, A. (2021). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından 8. sınıf Türkçe ders kitabının incelenmesi. Anasay (16), 119-131. https://doi.org/10.33404/anasay.921848
• Karal, M. A., & Ünlüol Ünal, N. (2022). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında özel gereksinimli bireyler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(3), 806-827. https://doi.org/10.37217/tebd.1065649
• Karaman-Kepenekci, Y. & Taşkın, P. (2017). Eğitim hukuku. Siyasal Kitabevi.
• Kılıç, D. (2008). Ders kitabının öğretimdeki yeri. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.), Ders kitabı incelemesi içinde (ss. 37-53). Pegem Akademi.
• Kırbaşoğlu Kılıç, L., & Eyüp, B. (2011). İlköğretim türkçe ders kitaplarında ortaya çıkan toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 129-148.
• Koçyiğit, E., & Şimşek, H. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında Türkiye’de ortaöğretim programlarında çok kültürlülüğün izleri. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 75-90.
• Kula, S. S. & Özaslan, D. (2023). İlkokul İngilizce ders kitaplarının kapsayıcı eğitim bağlamında değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 457-476. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1101757
• Küçük Karaca, C. (2022). Cinsiyet eşitliği çerçevesinde Sosyal Bilgiler ders kitaplarının (4, 5, 6, 7) incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Lee, J. S. (2014). The relationship between student engagement and academic performance: Is it a myth or reality?. The Journal of Educational Research, 107(3), 177-185. https://doi.org/10.1080/00220671.2013.807491
• Legewie, J., & DiPrete. T. (2012). School context and the gender gap in educational achievement. American Sociological Review, 77(3) 463–485. DOI: 10.1177/0003122412440802
• Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50, 370-396.
• Maslow, A. H. (1969). The farther reaches of human nature. Journal of Transpersonal Psychology, 1(1), 1–9
• MEB, (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli öğretim programları ortak metni. Milli Eğitim Bakanlığı
• Mıthans, M., & Grmek, M. I. (2020). The use of textbooks ın the teachıng-learnıng process. New Horizons In Subject Specific Education, https://doi.org/10.18690/978-961-286-358-6.10,
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 S.K.), T.C. Resmi Gazete, 14574, 24 Haziran 1973.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Sage Publications.
• Nasatir, D. & Horn, E. (2003). Addressing disability as a part of diversity: through classroom children's literature. Young Exceptional Children, 6(4), 2-10. https://doi.org/10.1177/109625060300600401
• Öntaş, T. (2024). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Kapsayıcı Eğitim. Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 449-477. https://doi.org/10.56720/mevzu.1471849
• Özdemir, E. (2023). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında yer alan görsellerin toplumsal cinsiyet bağlamında analiz edilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1487-1520. https://doi.org/10.17152/gefad.1172054
• Özdemir, E., & Balcı Karaboğa, A. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781. https://doi.org/10.17860/mersinefd.580405
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Sage Publications.
• Polat, S., & Akcan, E. (2017). Eğitim temalı filmlerin çokkültürlü eğitim açısından analizi. Electronic Turkish Studies, 12(18), 475-504. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12108
• Price, C. L., Ostrosky, M. M. & Mouzourou, C., (2016). Exploring representations of characters with disabilities in library books. Early Childhood Education Journal, 44(6), 563-572. https://doi.org/10.1007/s10643-015-0740-3
• Rosenberg, M. (1973). Evaluate Your Textbooks for Racism, Sexism. Educational Leadership, November, 107-109.
• Sarıtaş, E., & Şahin, Ü. (2018). Hayat bilgisi ders kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (48), 463-477.
• Satılmış, S. (2019). 5. Sınıf Türkçe ders kitabının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1249-1262. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555475
• Sawhney, S. (2015). Unpacking the nature and practices of inclusive education: The case of two schools in Hyderabad. International Journal of Inclusive Education, 19(9), 887-907. https://doi.org/10.1080/13603116.2015.1015178
• Schaeffer, S. (2008, November 25-28). Defining an Inclusive Education Agenda. Reflections around the 48. Session of the International Conference on Education. Geneva, Switzerland.
• Shaw, B. (1988). The incoherence of multicultural education. British Journal of Educational Studies, 36(3), 250-259. https://doi.org/10.1080/00071005.1988.9973787
• Sönmez, K. (2020). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Strayhorn, T. L. (2018). College students’ sense of belonging: A key to educational success for all students. Routledge.
• Stubbs, S. (2008). Inclusive education: Where there are few resources. The Atlas Alliance.
• Şimşek, H., Dağıstan, A., Şahin, C., Koçyiğit, E., vd. (2019). Kapsayıcı eğitim bağlamında türkiye’de ilköğretim programlarında çokkültürlülüğün izleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 177-197. https://doi.org/10.31592/aeusbed.563388
• Taneri, P. O. (2022). Kapsayıcı eğitim uygulamaları: Çeşitlilikleri ve farklılıkları kucaklayan kapsayıcı çemberi genişletme. Eğiten Kitap Yayınevi.
• Tatlı, S., & Eyüp, B. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan mesleklere dair bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 26(3), 741-758.
• Temellioğlu, Ş. H., & Küçükturan, G. (2022). Dördüncü sınıf sosyal bilgiler ders kitabının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. E-Kafkas Journal of Educational Research, 9(2), 679-698. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.956711
• Temur, S. (2024a). 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının kapsayıcı eğitim bağlamında incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 13(2), 710-734. https://doi.org/10.7884/teke.1412362
• Temur, S. (2024b). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının kapsayıcı eğitim bağlamında incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (70), 87-114. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1390447
• Temur, S. (2024c). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının kapsayıcı eğitim bağlamında incelenmesi. Trakya eğitim dergisi, 14(1), 165-191. https://doi.org/10.24315/tred.1336439
• Bülbül, N. T., & Sakız, H. (2020). Almanca öğretim programının kapsayıcı eğitim ilkeleri etrafında yeniden düzenlenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum, 9(27), 879-909.
• Tuzcuoğlu, N., & Aydın, D. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin kapsayıcı eğitim ile ilgili görüşleri, problemleri ve çözüm önerileri. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-40. https://doi.org/10.55008/te-ad.1284572
• UNESCO. (2009). Policy guidelines on inclusion in education. Fransa: Birleşmiş Milletler.
• Ünal, R., & Aladağ, S. (2020). Kapsayıcı eğitim uygulamaları bağlamında sorunlar ve çözüm önerilerinin incelenmesi. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 2(1), 23-42.
• Varış, F., Gürkan, T., Pektaş, S., Gözütok, F. D., Gürbüztürk, O. & Babadoğan, C. (1991). Eğitim bilimine giriş. AÜ Basımevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Wach, E. & Ward, R. (2013). Learning about Qualitative Document Analysis. the Institute of Development Studies and partner organisations. Report. https://hdl.handle.net/20.500.12413/2989