Perspectives to the Development of Vocational-Technical Education in Ottoman Provinces: Bursa Industrial School

Yıl 2013, Cilt: 37 Sayı: 37, 71 - 90, 01.07.2013

Mehmet Ali Yıldırım

https://doi.org/10.12787/KARAM640

Öz

The first example of industrial schools during Ottoman Perod is Nish Children’s Home founded in 1863. The success of Nish Children’s Home, founded with the aim of reintegrating homeless and miserable children into the society, made chidren’s homes widespread, firstly in the cities of region and then in all Anatolia. On the other hand, these unique and functional institutions which stood out with their educational activities became prominent vocational training institutions over time. However, this transformation period was different for each institution since expenses are covered by the local authorities with non-fixed resources. Accordingly, this study deals with the development of industrial school in Bursa, one of the most important cities of Anatolia. Like its peer schools which stood clear off a standart curriculum and organizational structure till 1911, the progress of the school from establishment to the Republic Period is discussed.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Children’s Home, Industrial School.

Osmanlı Vilayetlerinde Mesleki-Teknik Eğitimin Gelişimine Bakışlar: Bursa Sanayi Mektebi

Öz

Osmanlı döneminde faaliyet gösteren sanayi mekteplerinin ilk örneği, 1863 yılında Niş’te tesis edilen ıslahhânedir. Kimsesiz çocukları sefil ve perişan bir vaziyetten kurtararak topluma kazandırmak amacıyla Mithat Paşa tarafından kurulan Niş Islahhânesi’nin başarısı evvela bölgede ve kısa süre sonra Anadolu’da ıslahhânelerin yaygınlaşmasını sağladı. Öte yandan bu özgün ve fonksiyonel kurumlar zamanla eğitim-öğretim faaliyetleriyle ön plana çıkarak birer mesleki eğitim kurumu halini aldılar. Ancak bu dönüşüm, masrafları yerel yöneticilerin belirlediği ve sabit olmayan kaynaklarla karşılandığından dolayı her ıslahhâne için farklı süre ve zamanlarda gerçekleşti. Dolayısıyla bu çalışmada Anadolu’nun önemli kentlerinden olan Bursa’daki sanayi mektebinin gelişimi ele alınmıştır. Emsalleri gibi 1911 yılına kadar standart bir program ve teşkilat yapısından uzak kalan mektebin, tarihsel süreç içerisinde nasıl bir ilerleme kaydettiği kuruluşundan Cumhuriyet devrine kadar incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Islahhâne, Sanayi Mektebi.

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) BOA., (İrade Orman ve MaʽâdinNezâreti) İ.OM, 13/1327 M-1, (17 M 1327/8 Şubat 1909). BOA., (İrade Rüsumat) İ.RSM, 16/14, (27 R 1320/3 Ağustos 1920). BOA., (MaârifNezâreti Evrakı) MF.MKT. 1095/47 (3 M 1327/25 Ocak 1909). BOA., (Şûra-yı Devlet) ŞD. 1241/26-7 (27 M 1331/6 Ocak 1913). BOA., BEO, (Babıâlî Evrak Odası),1425/106858, (27 Ş 1317/31 Aralık 1899). BOA., BEO, 3185/238805, (5 L 1325/11 Kasım 1907). BOA., BEO, 3848/288592 (21 M 1329/22 Ocak 1921). BOA., BEO, 3869/290120 (13 RA 1329/14 Mart 1911). BOA., DH.MKT. (Dahiliye NezâretiMektubi Kalemi), 2441/14, (27 Ş 1318/20 Aralık 1900). BOA., DH.MKT. 2614/69 (18 Ağustos 1324/31 Ağustos 1908); BOA., DH.MKT. 2644/30 (7 L 1326/2 Kasım 1909) BOA., DH.MKT.2678/93-1 (11 Teşrinisani 1324/24 Kasım 1908). BOA., (Dahiliye Nezâreti İdare) DH.İD.190-52 (3 ZA 1332/23 Eylül 1914). BOA., (Dahiliye NezâretiUmûm Vilâyât Müdüriyeti) DH.UMVM. 9/46-1 (8 L 1334/7 Ağustos 1916). BOA., DH.UMVM. 78/21-1 (15 Teşrin-i evvel 1332/ 28 Ekim 1916). BOA., DH.UMVM. 78/21-1 (17 M 1335/13 Kasım 1916). BOA., DH.UMVM. 78/22 (16 RA 1335/10 Ocak 1917). BOA., DH.UMVM. 9/46-4 (14 Mart 1333/14 Mart 1917). BOA., İ.HUS. (İrade Hususi), 79/53, (24 Ş 1317/28 Aralık 1899); BOA.,Y.PRK. UM. (Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Umûm Vilâyetler Tahrirâtı), 49/17, (5 Kanunuevvel 1315/17 Aralık 1899).
• Basılı Eserler, Düstûr ve Salnameler Bursa Vilâyeti Salnâmesi, 1927. Düstur,Birinci Tertib, C.I. Düstur,İkinci Tertib, C.V. Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnâmesi,def‘a 13, H.1303 (1885). Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnâmesi,def‘a 20, H.1311 (1894). Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnâmesi,def‘a 21, H.1312 (1895). Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnâmesi,def‘a 33, H.1324 (1906). Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnâmesi,def‘a 34, H.1325 (1907).